صلح هرمز به نتیجه می‌رسد؟/ ۴ طرح پیشنهادی برای تامین امنیت دریانوردی در خلیج فارس

رویداد۲۴ تهدیدهایی که متوجه امنیت دریانوردی بین المللی در منطقه خلیج فارس شد، آمریکا را بر آن داشت تا از موضوع تامین امنیت دریانوردی، به عنوان برگه‌ای برای باج‌گیری از طرف‌های بین المللی استفاده کند؛ طرف‌هایی که مسلما با تهدید مهمترین گذرگاه‌های آبی در جهان، یعنی تنگه هرمز و باب المندب، موافق نیستند. در همین شرایط است که ایالات متحده تلاش می‌کند از ایران بعنوان مترسکی در مقابل دولت‌های عربی خلیج فارس استفاده کند، تا بتواند به بهانه حمایت از این دولت‌ها در برابر خطر ایران، میلیارد‌ها دلار از آنها، باج بگیرد.

در این میان، نکته مسلّم آن است که تامین امنیت گذرگاه‌های آبی بین المللی، تنها با امنیت بخشیدن به دولت‌های واقع در اطراف این گذرگاه‌ها، ممکن می‌شود؛ از این رو، صحبت از تامین امنیت دریانوردی در خلیج فارس، بدون توجه به شرایط امنیتی دولت‌های حاضر در ساحل این مسیر‌های آبی، بی معنی و بی ارزش است.

در این جوّ پر از تنش، ایالات متحده از تشکیل ائتلافی برای تامین امنیت گذرگاه‌های آبی خلیج فارس صحبت کرد، اما به دلیل نبود شرایط مورد نظر آمریکا و حمایت دولت‌های عربی خلیج فارس که تنها می‌توانست منحصر به کمک‌های مالی شود، این طرح آمریکا شکست خورد. در مقابل، دولت‌های دیگری نظیر روسیه، ایران و بریتانیا نیز در راستای تامین امنیت خلیج فارس، پیشنهاد‌هایی مطرح کردند؛ برای مثال، طرح بریتانیا، مقیاس‌هایی تمام اروپایی داشته و از دیگر طرف‌های بین الملل غافل ماند؛ بدین معنا که سعی در تشکیل یک ائتلاف اروپایی داشت و با مخالفت بین المللی مواجه شد. اما طرح ایران، مبتنی بر این مهم بود که تامین امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز، بر عهده دولت‌هایی است که تحت لوای شورای همکاری‌های خلیج فارس به اضافه ایران، قرار دارند؛ که البته در صورت توقف تجاوز عربستان، یمن نیز می‌تواند به این جمع بپیوندد.

این ایده ایران، متکی بر موضع مخالف این کشور، با بین المللی سازی حمایت از دریانوردی در خلیج فارس است؛ به این اعتبار که خود حضور غیر قانونی آمریکا و غرب، باعث ایجاد تنش‌های موجود در آب‌های منطقه شده است.

این در حالی است که روسیه، پیشنهاد ایجاد سازمان امنیت و همکاری در خلیج فارس، متشکل از دولت‌های منطقه، روسیه، چین، ایالات متحده، اتحادیه اروپا و هند را داده است، تا در ضمن آن، یک مذاکره تدریجی در خصوص کاهش حضور نظامی خارجی در منطقه، انجام شود؛ طرحی که قطعا با استقبال آمریکا و غرب همراه نمی‌شود.

تمام پیشنهاد‌های مطرح شده، به بین المللی شدن حمایت از دریانوردی در منطقه خلیج فارس، فرا می‌خواند، به جز طرح ایران، که بر تفکر بین المللی نشدن تامین امنیت دریانوردی در منطقه و تکیه بر دولت‌های ساحل خلیج فارس، متمرکز است.

علاوه بر این، طرح ایران، حامل پیام‌های صلح برای همسایگان است، تا این فرصت را برای جهان فراهم کند که با تکیه بر دیدگاه ایرانی، از تنش ایجاد شده در خلیج فارس، رهایی یابد؛ به نحوی که نه حق همسایه‌ها برای حمایت از امنیت از بین برود و نه حق دیگر طرف‌های بین المللی برای عبور و مرور ایمن.