اجرای FATF یک موضوع ملی است که درگیر مسائل جناحی شده/ لوایح چهارگانه ربطی به دولت روحانی ندارد

رویداد۲۴حسن بهشتی‌پور با اشاره سخنان معاون وزیر امور خارجه که عدم تصویب لوایح FATF را به منزله تیر خلاص به سیستم بانکداری کشور، تعبیر کرده است؛ در پاسخ به این سوال که اگر ایران نتواند در مهلت قانونی از لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی خارج شود، چه تبعاتی را برای کشور به همراه دارد، گفت: ابتدا باید بگویم ما در ایران با مشکل عدم اطلاع رسانی دقیق در خصوص موضوعات حساس مواجه هستیم؛ البته بصورت کلی ۶۰ سال است که ما با مساله اطلاع‌رسانی در کشور مواجه هستیم که دقیق و شفاف نبوده و به همین دلیل بخشی از حقیقت گفته می‌شود و بخشی گفته نمی‌شود و گاهی نیز عدم اطلاع موجب می‌شود با تحلیل غلط، نتیجه‌گیری غلط ایجاد شود.

وی ادامه داد: برای مثال در خصوص FATF؛ این گروه ویژه اقدام مالی توسط هفت کشور صنعتی در سال ۱۳۶۸ تاسیس شده و این کشور‌ها به تدریج یک سری قوانین بین المللی را در بانک‌ها علیه تروریسم اعمال کرده‌اند و با هر تحولی هم که در دنیا به وجود آمده، نسبت به آن تحول نیز تصمیم‌های جدیدی گرفته‌اند. برای مثال فروپاشی شوروی دوسال بعد از تشکیل گروه ویژه اقدام مالی منجر به وجود آمدن تصمیم‌های جدیدی شد و کشورهیا جدیدی نیز عضو این گروه شدند. همچنین در زمان وقوع ۱۱ سپتامبر مجددا تغییراتی اعمال شد که در نهایت حدود ۴۰ مصوبه برای مقابله با پولشویی و ۹ مصوبه در خصوص تروریسم در این گروه به تصویب رسیده است.

ایده FATF این است که برای مقابله با تروریسم باید منابع مالی آن‌ها را بخشکانیم

وی افزود: ایده FATF این است که برای مقابله با تروریسم باید منابع مالی این گروه‌ها را بخشکانیم و اگر اجازه ندهیم پول به دست تروریست‌ها برسد؛ یک اقدام اساسی خواهد بود و چندین معاهده و کنوانسیون بین‌المللی را نیز در این حوزه تصویب کردند که یکی از آن‌ها کنوانسیون پالرمو است.

این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: ما در ایران به غلط می‌گوییم که ایران قرار است به FATF بپیوندد؛ در حالی که ایران اصلا قرار نیست عضو گروه ویژه اقدام مالی شود. ایران اگر هم بخواهد قادر نخواهد بود و استاندارد‌های پیوستن به FATF را ندارد و کشور‌های توسعه یافته همچون آمریکا، چین، انگلیس، روسیه، آلمان، فرانسه، ایتالیا، استرالیا، مکزیک و ژاپن و تنها دو سازمان بین‌المللی عضو این گروه هستند.

وی ادامه داد: بحث ما با FATF این است که این گروه یک سری مقررات مقابله با پولشویی را مطرح کرده و از همه کشور‌ها از جمله ایران خواسته که اگر می‌خواهند کار بانکی انجام دهند باید این مقررات را اجرایی کنند؛ در نتیجه ما تنها باید یک سری مقرراتی که این گروه برای همه کشور‌ها در نظر گرفته را اجرا کنیم.

لوایح FATF ربطی به دولت روحانی ندارد

وی افزود: باید دقت داشته باشیم که از سال ۱۳۸۵ و قبل از دولت آقای روحانی یعنی در دولت نهم، مذاکراتی برای انجام این مقررات صورت گرفت و در سال بعد آن لایحه مبارزه با پولشویی به مجلس ارائه و تصویب شد؛ بنابراین ما سابقه اجرای مقررات FATF را داریم و این لوایج ربطی به دولت آقای روحانی ندارد که البته مقرراتی به نفع کشور است و اصلا اینگونه نیست که آن‌ها بخواهند در نظام بانکداری ما مداخله کنند.

بهشتی‌پور گفت: امروز مشکل ما این است که دولت آقای روحانی چهار لایحه به مجلس ارائه داد که یکی تجدیدنظر در همان لایحه‌ای بود که پیش‌تر تصویب شده بود و در این سال‌ها اجرای آن به دلایلی با مشکل مواجه شده بود. در نتیجه دولت اصلاح این لایحه را به همراه لوایح مبارزه با تامین مالی تروریسم و کنوانسیون پالرمو را به مجلس فرستاد و جالب نیز این است که ما همه این قوانین را از سال ۱۳۸۵ اجرایی کرده‌ایم منتها بعدا در سال ۱۳۹۴، دولت توافقی را با گروه ویژه اقدام مالی انجام داد و در اثر این توافق آن‌ها ما را از وضعیت قرمز به حالت تعلیق درآوردند چرا که تا آن زمان ما در وضعیت قرمز بودیم.

کشوری که در وضعیت قرمز باشد، ریسکش هفت به معنای بدترین حالت ممکن است

وی ادامه داد: گروه ویژه اقدام مالی سه وضعیت برای کشور‌ها قائل است؛ وضعیت سفید که وضعیت عادی است، وضعیت آبی یا خاکستری که کشور‌های در حال بررسی هستند و وضعیت قرمز که تنها در مورد ایران و کره شمالی صدق می‌کرد و البته ایران از سال ۹۴ با مذاکرات صورت گرفته وارد وضعیت آبی یا خاکستری شد. باید بدانیم که کشور‌های در وضعیت قرمز به طور کلی در مبادلات بانکی دارای مشکل هستند و مبادله با آن‌ها شامل ریسک بیمه وسرمایه گذاری می‌شود. به طور کلی طبقه‌بندی ریسک دارای هفت مرحله است و کشوری که در وضعیت قرمز باشد، ریسکش هفت به معنای بدترین حالت ممکن است.

۱۸۱ کشور پیش از ما این مقررات را اجرایی کرده‌اند

وی با تاکید بر اینکه تاکنون ۱۸۱ کشور این مقررات را اجرایی کرده‌اند؛ افزود: ایران نیز بسیاری از مقررات را اجرایی کرده و تنها دولایحه پالرمو و CFT که تصویب شده و مراحل نهایی شورای نگهبان را طی کرده است باقی مانده که مخالفین معتقد هستند با اجرایی شدن آن‌ها بیگانگان بر نظام پولی و امنیتی ما مسلط می‌شوند. در این رابطه نیز اول مهم است که بدانیم در دنیا ۱۸۱ کشور پیش از ما این مقررات را اجرایی کرده‌اند تا بتوانند در مبادلات بانکی جهانی حضور داشته باشند. ایران امروز در مرحله بررسی است و بر فرض اینکه دولایحه باقیمانده را هم اجرایی کند باید همچنان در وضعیت آبی بررسی بماند تا بعد از آن با تائید به وضعیت سفید برود.

برخی نگرانی‌ها با حق تحفظ ایران حل می‌شود

وی افزود: دیگر نگرانی مخالفین این است که در صورت اجرای لایحه تامین مالی تروریسم، ما دیگر قادر نخواهیم بود که بهد گروه‌هایی که اروپا یا آمریکا آن‌ها را تروریست می‌نامد کمک کنیم در حالی که در لیست گروه ویژه اقدام مالی تنها داعش، جبهه النصره و القاعده تروریست نامیده شده است و این افراد می‌گویند شاید در آینده گروه‌های مدنظر ایران هم به این لیست اضافه شوند که البته باز هم مجلس ایران اعلام کرده که ایران می‌تواند از حق تحفظ خود در این رابطه و مسائلی که استقلال و حاکمیت را هدف قرار می‌دهد استفاده کند.

با عدم اجرای FATF، چین و روسیه هم با ما همکاری نمی‌کنند

این استاد دانشگاه گفت: در حال حاضر سوال این است که اگر ایران این لوایح را اجرا نکند؛ نتیجه چه می‌شود؟ باید بگویم در این صورت حتی کشور‌هایی مانند چین، روسیه و ترکیه که الان با ما همکاری می‌کنند دچار مشکل شده و مجبور به قطع همکاری می‌شوند. با این حال مخالفین مجددا تحلیل می‌کنند که وقتی قرار است ما این همه تحریم باشیم، این هم اضافه شود مساله‌ای رخ نمی‌دهد؛ اگر زمانی از وضعیت تحریم خارج شدیم در مورد این موارد هم فکر می‌کنیم؛ که البته این تفکر و تحلیل همان خود تحریمی است.

آیا اجرای قوانین FATF امنیت کشور‌های دیگر را به خطر انداخته است؟

وی ادامه داد: باید دقت داشته باشیم که این موضوع یک مساله ملی است که متاسفانه درگیر مسائل جناحی داخلی شده است؛ هر جناحی نیز براساس افکار و دیدگاه خودش این را تفسیر و تبیین می‌کند. مقررات لوایح FATF را ۱۸۱ کشور اجرا می‌کنند و ایران هم باید اجرا کند؛ آیا این اجرای قوانین امنیت ملی آن کشور‌ها را به خطر انداخته است که امنیت ایران را به خطر بیندازد. برخی معتقد هستند ایران یک کشور جدایی از نظام پولی بین‌المللی است که ما می‌گوییم بله جدا است و باید از این جدایی رها شود.

برخی می‌گفتند تعلیق تحریم‌های آمریکا ارزشی ندارد

وی افزود: اگر ما همین امروز این مقررات را بپذیریم شاید ضریب ریسک سرمایه‌گذاری در ایران یک پله کاهش پیدا کند و از ۷ که امروز به ۶ رسیده یک پله بیشتر کاهش پیدا کند که اگرچه عدد خوبی نیست، اما همین یک پله کاهش باعث می‌شود بیمه‌های کشتیرانی ایران ارزان‌تر شده و در اقتصاد ما تاثیر مثبت بگذارد؛ ما متاسفانه جنبه‌های مثبت را نادیده می‌گیریم و درک نمی‌کنیم که این تعلیق که به زودی به پایان می‌رسد چقدر برای ما مهم و ارزشمند است؛ مانند همان دوران که تحریم‌های آمریکا تعلیق شده بود و برخی می‌گفتند این تعلیق چه ارزشی دارد؛ اما ارزش را زمانی فهمیدند که ترامپ از برجام خارج شد و تحریم‌ها مجددا بازگشت.