معترضان به گرانی بنزین به کدام کاندیدا رای داده بودند؟ / آیا باید منتظر موج بعدی اعتراضات باشیم؟
محمدعلی کدیور استاد علوم اجتماعی و مطالعات بین الملل کالج بوستون به همراه دو پژوهشگر دیگر، اعتراضات مردم ایران علیه گرانی بنزین در آبان ماه امسال را مورد بررسی قرار داده و به نتایج جالب توجهی دست پیدا کرده اند.
رویداد۲۴ نتیجه مطالعات انجام شده بر روی اعتراضات اخیر و اعتراضات دی ماه ۹۶ که در نشریه فارین افیر منتشر شده، نشان میدهد شهرستان‌هایی که بیش از همه از منافع حاصل از توسعه شهری منتفع شده اند بیش از سایر شهرستان‌ها درگیر اعتراضات بوده اند و از این جالب‌تر اینکه شهرستان‌هایی که تعداد روز‌های بیشتری در گیر اعتراضات بوده اند، در انتخابات قبلی یا به روحانی رای داده اند یا انتخابات را تحریم کرده اند.
به گفته نویسندگان و محققان این گزارش، شناخت هویت و خاستگاه معترضان هم به خاطر خودشان هم به این دلیل که ایران زیر ذره‌بین رسانه هاست و بعضا (تحولات این کشور) دچار بدفهمی میشود، حائز اهمیت است.
نویسندگان این گزارش گفته اند: مطالعات ما نشان میدهد که موج کنونی اعتراضات از نظر جغرافیایی سراسری بوده و انگیزه اصلی فشار حاد اقتصادی بوده است. ما متوجه شدیم که ۲۰.۵ درصد از همه شهرستان‌های ایران دست کم یک روز اعتراضات را تجربه کرده اند (۸۹ شهرستان از مجموع ۴۲۹ شهرستان). اعتراضات اقتصادی ابتدا با افزایش قیمت آغاز شده، اما به محض اغاز اعتراضات، به اعتراضاتی عمیق‌تر به واسطه نارضایتی از جمهوری اسلامی تبدیل شده است. در واقع نتایج بررسی‌های ما نشان میدهد که در حالی که نظام در انتخابات قبلی حمایت‌هایی را از آن خود کرده به ویژه در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۷، این حمایت‌ها به تدریج کمرنگ شده است.
بر اساس این گزارش، مناطقی از کشور که در برابر افزایش قیمت بنزین مقاومت کردند همگی مناطقی اند که بیشترین سهم را در بلند مدت از برنامه‌های توسعه‌ای دولت دارند. دولت اصرار دارد که بگوید اعتراضات توطئه‌ای علیه جمهوری اسلامی بوده، اما تحلیل ما نشان میدهد که جمهوری اسلامی در برنامه‌های بلند مدت توسعه‌ای و رفاهی، شهروندانی را توانمند کرده که در برابر سیاست‌های نئولیبرال نظیر قطع سوبسید انرژی واکنش نشان میدهند.
بر این اساس جوانان ایرانی به تدریج به منبع اعتراضات ضد حکومتی تبدیل شده اند. تا زمانی که دولت نیاز‌ها و خواسته‌های این بخش از جمعیت را برآورده نکند، احتمال ناآرامی‌های بعدی نیز وجود دارد.
معترضان به کدام کاندیدا رای داده بودند؟
به گزارش رویداد۲۴ پژوهشگران این مقاله از نرخ مشارکت در سال ۲۰۱۷ در انتخابات ریاست جمهوری کمک گرفته اند تا بفهمند شهروندان چقدر باور دارند که میتوانند اعتراضات و خواسته هایشان را از طریق نهاد‌های جمهوری اسلامی دنبال کنند.
بر اساس این یادداشت: شهروندانی که در انتخابات مشارکت نمیکنند احتمالا معتقدند که کانال‌هایی که نظام برای آن‌ها تعیین کرده کارآمدی لازم را ندارند.
نویسندگان این یادداشت به این نتیجه رسیده اند که شهرستان‌هایی که پایین‌ترین نرخ مشارکت انتخاباتی را داشتند بیشترین روز‌های اعتراضات را تجربه کرده اند. میانگین نرخ مشارکت در شهروستان‌های معترض ۱۳ درصد کمتر از شهرستان‌هایی بوده که اعتراضات در ان‌ها شکل نگرفته است. ما به این نتیجه رسیدیم که اعتراضات اقتصادی احتمالا در مناطقی که به نظام باور کمتری ندارند محتمل‌تر است. این نتایج میتواند ابزاری برای تفسیر سختی اقتصادی که به نا امیدی از نظام و اعتراضات می‌انجامد باشد.
این گزارش همچنین به این سوال که ارتباط مشارکت در انتخابات با اعترضات چیست و معترضان بیشتر به کدام کاندیدا رای داده اند پاسخ داده و نوشته: ما متوجه شدیم که شهرستان‌هایی که بیشترین رای را به روحانی داده بودند بیشترین روز‌های اعتراضات را تجربه کردند و شهرستان‌هایی که رای بیشتری به رییسی دادند کمتر معترض شدند. میانگین رای روحانی در شهر‌هایی که اعتراضات در آن‌ها شکل گرفته ۵۹ درصد بوده در حالی که در شهرو‌هایی که شاهد اعتراضات نبودند ۵۱ درصد بوده است.
بر اساس گزارش فارین افیر، با توجه به شیوع بالای اعتراضات در شهرستان‌هایی که در سال ۲۰۱۷ به کاندیدای میانه رو رای داده بودند میتوانیم تصور کنیم که برخی از رای دهندگان از مشارکت سیاسی خود سرخورده شده اند.. برخی از رای دهندگان احتمالا از نتیجه عملشان ازطریق نهاد‌های دموکراتیک نظام سرخورده شده اند و همین امر ان‌ها را به خیابان‌ها کشانده تا خشمشان را از سرخوردگی بیان کنند.
این یادداشت تاکید کرده: سرکوب خشونت آمیز اعتراضات به شدت گرفتن احساسات ان‌ها کمک کرده است. برخی از حامیان اصلاح طلب روحانی اخیرا گفته اند که این سرکوب‌ها نشان دهنده پایان سیاست‌های انتخاباتی است.
نقشه پراکندگی اعتراضات در ایران. شهرستان‌هایی که در آن‌ها اعتراضات شکل نگرفته با رنگ نارنجی کمرنگ و شهرستان‌هایی که درگیر اعتراضات بودند با رنگ نارنجی پررنگ نشان داده شده اند.
نظام اپوزیسیون خود را مجهز کرده است
بر اساس یافته‌های این گزارش، اعتراضات در اغلب شهر‌های توسعه یافته ایران رخ داده است.. بررسی‌های انجام شده در این گزارش نشان میدهد سطح توسعه در هر شهرستانی در ارتباط با نرخ سواد، درصد دانشجویان دانشگاهی، تعداد بیمارستان‌های دارای بیش از ۱۰۰۰ تخت خواب و درصد خانه‌هایی که برق کشی شده اند قابل سنجش است. هرچه نرخ توسعه بالاتر بوده میزان اعتراضات نیز بیشتر بوده است. محققان در یافته اند که شهروندان کشور‌های ایالاتی که بر روی زیرساخت‌ها، تحصیلات و بهداشت آن‌ها بیشتر کار شده، برای بیان مشارکت سیاسی توانمند‌تر شده اند.
به این ترتیب زمانی که این شهرستان‌ها با تغییرات نئو لیبرال مواجه میشوند و یارانه‌های ان‌ها حذف شده یا بنگاه‌های دولتی شان خصوصی سازی میشود این شهروندان به مخالفان سیستم تبدیل میشوند.
کارل مارکس یک زمانی میگفت که بورژوازی قبر خود را میکند. به همین ترتیب میتوان گفت توسعه یافتگی مخالفان خود را تجهیز میکند..
کارل مارکس یک زمانی میگفت که بورژوازی قبر خود را میکند. به همین ترتیب میتوان گفت توسعه یافتگی مخالفان خود را تجهیز میکند..
به گزارش رویداد۲۴ نویسندگان این یادداشت به این نتیجه رسیده‌اند که اعتراضات بیشتر در شهرستان‌هایی رخ داده که بیشترین جمعیت شهری را داشته اند. هرچه جمعیت یک شهرستان بیشتر بوده تعداد روز‌هایی که در موج اعتراضی اخیر و سال گذشته تجربه کرده اند بیشتر بوده است. این یافته‌ها تعجب آور نیست چرا که توده‌های منتقد بهتر میتوانند در شهر‌های بزرگ اعتراض خیابانی را سازماندهی کنند.
یافته‌های آن‌ها نشان میدهد جمعیت مردان جوان بین ۱۵ تا ۲۵ سال در شهرستان‌هایی که شاهد اعتراضات بوده اند بالانر بوده است. اندیشمندان علوم اجتماعی از این اثر به عنوان اثر «تورم جمعیت جوانان» یاد میکنند. هر زمان جمعیت جوانان به طور نا متوانی در یک شهرستان یا منطقه بالا برود، این بخش‌ها مستعد شورش، جنگ‌های داخلی یا فعالیت‌های جنایی و بزه خواهد شد.
موج بعدی اعتراضات در راه است
در پایان این یادداشت پیش بینی شده نرخ مشارکت مردم در انتخابات‌های پیش رو بسیای پایین باشد.
نویسندگان این یادداشت به این نتیجه رسیده اند جمهوری اسلامی بر روی انتخابات‌ها به عنوان منبع مشروعیت خود حساب باز کرده، اما نتایج ما نشان میدهد زمانی که نهاد‌های غیر انتخابی مانع از رسیدن مردم به خواسته هایشان میشود، رای دهندگان به سمت اعتراضات خیاباتی کشیده میشوند. نظام در واکنش به اعتراضات اخیر بسیار تند عمل کرد. اما سرکوب هیچ یک از فاکتور‌هایی که ما به عنوان عوامل شکل دهنده موج اعتراضات از آن‌ها یاد کردیم و به آن رسیده ایم را پوشش نمیدهد و احتمالا موج بعدی اعتراضات نیز در راه است.
نویسندگان این یادداشت به این نتیجه رسیده اند جمهوری اسلامی بر روی انتخابات‌ها به عنوان منبع مشروعیت خود حساب باز کرده، اما نتایج ما نشان میدهد زمانی که نهاد‌های غیر انتخابی مانع از رسیدن مردم به خواسته هایشان میشود، رای دهندگان به سمت اعتراضات خیاباتی کشیده میشوند. نظام در واکنش به اعتراضات اخیر بسیار تند عمل کرد. اما سرکوب هیچ یک از فاکتور‌هایی که ما به عنوان عوامل شکل دهنده موج اعتراضات از آن‌ها یاد کردیم و به آن رسیده ایم را پوشش نمیدهد و احتمالا موج بعدی اعتراضات نیز در راه است.
خبر های مرتبط
خبر های مرتبط
