استراتژی اصلاح‌طلبان در مقابل رد صلاحیت‌ها/ لیست حداقلی یا ائتلاف؟

رویداد۲۴ نگرانی هایشان به بار نشست و تیغ ردصلاحیت‌ها بسیاری از کاندیدا‌های اصلاح طلبان را تا اینجای کار از گردونه انتخابات کنار زده است. با وجود آنکه برخی از فعالان سیاسی اصلاح طلب از احتمال رد صلاحیت‌های گسترده سخن به میان آورده بودند، اما هیچ‌گاه فکرش را هم نمی‌کردند کار به جایی برسد که از نمایندگان فعلی حدود ۹۰ نماینده رد صلاحیت شوند و آنطور که در بیانیه شورایعالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان آمده است این تیغ بیشتر شامل حال کاندیدا‌های جریان چپ شده است.

در این بیانیه آمده است: «بر اساس آنچه تاکنون دریافت کرده ایم، و برخلاف آنچه که با مغالطه به جامعه اعلام می‌شود از مجموع بیش از ۱۶ هزار نفر ثبت نام کننده، تاکنون تنها حدود ۵۰۰۰ نفر تایید صلاحیت شده‌اند. حدود هزار و پانصد نفر یا انصراف داده‌اند و یا پس از رد صلاحیت توسط هیات‌های اجرایی، اعتراض قانونی نکرده‌اند. حدود نه هزار و پانصد نفر نیز یا احراز صلاحیت نشده‌اند و یا رد صلاحیت شده‌اند. متاسفانه بیش از ۹۰ درصد کاندیدا‌های شناخته شده احزاب اصلاح طلب رد صلاحیت شده اند. ادامه کار برای آن با پیچیدگی‌های زیادی رو به رو است.»

از همین چند جمله می‌توان این موضوع را به خوبی دریافت کهراه باقی مانده تا ۲ اسفند و برگزاری انتخابات قطعا راه همواری برای اصلاح طلبان نیست و این موضوع آن‌ها را با سردرگمی برای در پیش گرفتن نوع استراتژی مناسب برای ورود به انتخابات روبرو کرده است؛ شرایطی که می‌توان برای آن چند سناریو متصور شد.

سناریوی اول می‌تواند اعتراض و رایزنی چپ گرایان با شورای نگهبان و گرفتن مجوز تایید صلاحیت برخی کاندیداهایشان برای حضور پررنگ‌تر در انتخابات باشد؛ سناریوی دوم لیست حداقلی و سناریوی سوم کنار کشیدن از انتخابات و عدم ارائه لیست باشد.

---

سناریو اول؛ اعتراض و رایزنی

«اعتراض حق ماست» این جمله‌ای است که بسیاری از نمایندگان مجلس با گرایش اصلاح‌طلبی این روز‌ها آن را تکرار می‌کنند و معتقدند باید با اعتراض زدن به ردصلاحیت‌ها و در صورت لزوم رایزنی با شورای نگهبان و نهاد‌های بالاتر شرایط تایید صلاحیت را فراهم کرد و اجازه نداد میدان برای رقیب خالی شود.

برخی از اصلاح‌طلبان نیز معتقد به این استراتژی نیستند و معتقدند اساسا شورای نگهبان ارگانی نیست که بتوان با آن رایزنی کرد. در این راستا یدالله طاهر نژاد از اعضای شورای مرکزی حزب کارگزاران می‌گوید: «انتخابات رقابتی می‌تواند انگیزه و نشاط مردم را برای حضور پای صندوق‌های رای افزایش دهد، اما تجربه انتخابات‌های گذشته به ما نشان می‌دهد که رایزنی‌ها با شورای نگهبان چندان هم کارساز نبوده و بسیار بعید می‌دانم تغییرات جدی و اساسی صورت گیرد.»

سناریوی دوم؛ لیست حداقلی نه استیجاری

نقشه راه دیگری که می‌توان آن را روی میز اصلاح‌طلبان دید ارائه لیست حداقلی است. به این معنا که هرکدام از کاندیدا‌های جریان اصلاحات که توانستند از سد شورای نگهبان آن هم در مرحله تجدید نظر عبور کنند لیستی با همان تعداد ارائه شود.

فاطمه راکعی دبیرکل مجمع زنان مسلمان نواندیش در این رابطه می‌گوید: «ما همان روالی را که قبلاً اعلام کردیم ادامه خواهیم داد؛ یعنی هر جا از میان اصلاح‌طلبان شاخص و شناخته‌شده و دارای پیشینه سیاسی اصلاح‌طلبی افرادی داشتیم لیست خواهیم داد وگرنه عملاً نمی‌توانیم لیست بدهیم.»

البته راکعی موضوع منتفی بودن ائتلاف را هم مطرح می‌کند و می‌گوید: «مهم این است که نمی‌خواهیم لیست استیجاری یا ائتلافی بدهیم، چون قبلاً این کار را کردیم و نتیجه آن را دیدیم.»

این سناریو موضوعی نیست که تنها از سوی راکعی مطرح شده باشد بلکه مصطفی کواکبیان نماینده مردم تهران نیز به خبرآنلاین می‌گوید: «احتمال ارائه لیست کاملا منتفی نیست و باید منتظر ماند و دید که شورای نگهبان چه تصمیمی خواهد گرفت» او معتقد است اصلاح‌طلبان با نیرو‌هایی که تائید صلاحیت شده‌اند یا ممکن از بعد از تجدیدنظر راهی انتخابات شوند می‌توان یک لیست انتخاباتی ارائه کرد» البته او نیز مانند راکعی می‌گوید این‌بار ائتلافی در کار نخواهد بود.

سناریوی سوم؛ کنار کشیدن از انتخابات

«کاندیدا نداشته باشیم در انتخابات شرکت نمی‌کنیم» این همان صحبتی است که تقریبا از ماه‌ها و هفته‌های پیش به یک رای حداکثری در میان اصلاح‌طلبان دست پیدا کرده بود و این موضوع را می‌توان به وضوح در بیانیه شورایعالی سیاست‌گذاری به آن اشاره کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است: «شورای عالی سیاستگذاری جبهه اصلاح طلبان ایران اسلامی بر اساس راهبرد مصوب خود که پیش‌تر نیز اعلام شده است در صورت نبودن کاندیدا‌های شاخص اصلاح طلب در حوزه‌های انتخابیه، لیستی به مردم معرفی نخواهد کرد.»

البته این تنها شورایعالی سیاست‌گذاری نیست که از عدم ارائه لیست سخن می‌گوید بلکه «حزب اعتماد ملی» و «مجمع ایثارگران» نیز هر کدام در بیانیه‌های جداگانه‌ای با انتقاد از رویکرد شورای نگهبان اعلام کرده‌اند چنانچه کاندیداهایشان نتوانند از سد شورای نگهبان عبور کنند نه تنها لیستی ارائه نمی‌کنند بلکه از کاندیدایی هم حمایت نخواهد کرد.

محمود صادقی نماینده تهران و عضو شورایعالی سیاست‌گذاری نیز به خبرآنلاین می‌گوید: از ابتدا نیز اصلاح‌طلبان در شورایعالی به این نتیجه رسیده بودند که چنانچه تمامی کاندیدا‌های جریان اصلاحات از گردونه انتخابات خارج شوند اصلاح‌طلبان هیچ لیستی ارائه نخواهد کرد.

البته در این سناریو این موضوع هم مطرح می‌شود که افراد تائید صلاحیت‌شده می‌توانند فارغ از هرگونه لیستی وارد انتخابات شوند بدون آنکه جریان اصلاحات از آن‌ها حمایت کند؛ در حقیقت حضور چهره‌های سیاسی می‌تواند مستقل صورت بگیرد موضوعی که با توجه به پروژه تجربه شده می‌توان به قطعیت گفت نمی‌تواند سر سلامت از انتخابات بیرون بیاورد و تقریبا آن می‌توان یک پروژه از قبل شکست خورده معرفی کرد.

احتمال تحریم انتخابات یا ائتلاف انتخاباتی

به جز سه سناریوی مطرح شده به عنوان مهمترین گزینه‌های روی میز اصلاح‌طلبان، زمزمه تحریم انتخابات نیز مطرح می‌شود. خاصه کسانی که از یک سو تاکید بر بازسازی درونی جریان اصلاحات داشتند و از سوی دیگر فضای انتخابات اخیر را برای حضور اصلاح طلبان مناسبت نمی‌دانستند و تاکید داشتند برای یک دوره هم که شده است دور از قدرت به دنبال حل چالش‌های درون جریانی بروند. نگاهی که تا حدودی به گزینه تحریم انتخابات نزدیک می‌شود.

در این میان طیفی از اصلاح طلبان هم هستند که بعید به نظر نمی‌رسد شرایط فعلی ردصلاحیت‌ها آن‌ها را به سمت ائتلافی جدید با اعتدالیون بکشاند، طیفی، چون کارگزاران که زمزمه ائتلاف را همچنان تکرار می‌کنند.