برنامه بعدی ایران برای انتقام ترور سردار سلیمانی چه می تواند باشد؟

رویداد۲۴ زاک دورفمن در فارین پالیسی نوشت: آثار ترور سرلشکر قاسم سلیمانی، که شاید بتوان او را دومین فرد قدرتمند در ایران دانست در خاورمیانه و فراتر از آن سال‌ها و شاید ده‌ها سال ادامه خواهد داشت. با این حال پیش‌بینی می‌شود این اتفاق تبعات کوتاه مدتی هم چنان که مقامات اطلاعات آمریکا می‌گویند داشته باشد. علی‌رغم اینکه محمد جواد ظریف اطمینان داد با حمله موشکی به پایگاه آمریکا پاسخ متناسب داده شده، اما به نظر می‌رسد تعداد بیشتری از آمریکایی‌ها در آینده هدف انتقام خواهی اصلی باشند.

 این قتل‌ها در آینده با استفاده از ابزار‌هایی انجام می‌شود که سلیمانی در عراق خودش آن را بنیان نهاد. نهاد تحت نظارت سلیمانی یعنی سپاه قدس با اقدامات اطلاعاتی طی این سال‌ها اقدام به تشکیل گروه‌های شیعه در لبنان، عراق، یمن، سوریه، افغانستان و جا‌های دیگر کرده است.

سلیمانی فهمیده بود که باید جنگ در مقابل آمریکا را برخلاف چین و روسیه به گونه‌ای دیگر پیش ببرد. این بدین معنا است که سلیمانی سعی داشت با تقویت شبه نظامیان شیعه مثل حزب الله لبنان در برابر احتمال حمله آمریکا ایجاد بازدارندگی کند. در حقیقت حمایت ایران از این گروه‌ها برای جلوگیری از جنگ بود.

---

بیشتر بخوانید:

پنتاگون با پنهان‌کاری واقعیت‌های «عین‌الاسد» به دنبال چیست؟

---

اقدامات سلیمانی از جمله تقویت گروه‌های شبه نظامی بخشی از ابزار‌های جنگی نامتقارن ایران برای مقابله با آمریکا بود.

اکنون بار دیگر این ابزار‌های نامتقارن می‌تواند از سوی ایران برای گرفتن انتقام خون سلیمانی استفاده شود. مقامات ارشد وزارت دفاع آمریکا و مقامات اطلاعاتی به خوبی می‌دانند که ترور یک مقام ارشد نظامی خارجی، چه تبعاتی برای این کشور خواهد داشت، ایران می‌تواند از طریق نیرو‌های نیابتی‌اش نه فقط در منطقه بلکه در نواحی دیگر دنیا مثل آمریکای جنوبی دست به تهدید نیرو‌های آمریکایی بزند. این شکل از انتقام مطمئناً اکنون محتمل‌تر است. یکی از مقامات ارشد سابق اطلاعات در مورد ترور سلیمانی گفت: شیطانی که شما می‌شناسید بهتر از شیطانی است که نمی‌شناسید! ما از یک خط قرمز عبور کردیم.

از آن جایی که سلیمانی یک مقام رسمی حکومتی بود ترور او با ترور‌های پیشینی که آمریکا انجام داده متفاوت است.

دولت ترامپ با نادیده گرفتن این موضوع و اهمیت ترور یک مقام رسمی در حقیقت یک هنجار کلیدی جهانی را کنار گذاشته، موضوعی که ممکن است به شکلی خطرناک به ضرر مقامات آمریکایی تمام شود. دشوار است بدانید که دقیقا چه خطوط روشنی در تقابل قریب الوقوع آمریکا و ایران باقی مانده است.

داگلاس وایز، معاون سابق آژانس اطلاعات دفاع دفاعی و مقام ارشد سابق سیا در این باره گفت: از این به بعد آشفتگی غیرقابل پیش بینی‌ای در روابط دو کشور حاکم خواهد بود. برخی از مقامات پیشین نگران احتمال بازگشت عراق به جنگ داخلی هستند. دیگران نگران افزایش روزافزون احساسات ضد آمریکایی در خاورمیانه و خروج اجباری نیرو‌های آمریکایی از عراق و منطقه هستند. بیشتر آن‌ها از عدم وجود برنامه ریزی و استراتژی در دولت ترامپ گلایه می‌کنند و شگفت‌زده از این که چگونه ترامپ توانسته چنین تصمیم خطرناکی بگیرد.

مقامات اطلاعاتی آمریکا در تماس نزدیک با مقامات فعلی عراق گفتند که مقامات اطلاعاتی خاورمیانه خود به شدت نگران جنگ ایران و آمریکا و به راه افتادن چرخه انتقام‌گیری هستند. یکی از مقامات سابق اطلاعاتی در این باره گفت: سلیمانی با دستور مستقیم رهبر ایران در عراق حضور داشت. شما سلیمانی‌ای را ترور کردید که ایران او را به چشم ابزار پیشبرد سیاست‌هایش می‌دید، اگر چنین باشد این یک نبرد طولانی و خونین خواهد بود.

به گفته همین مقام سابق، ایرانی‌ها سال‌ها است شبکه‌های اطلاعاتی و جاسوسی خود را در کشور‌هایی مانند کویت، بحرین، عربستان سعودی و امارات متحده عربی ایجاد کرده‌اند، این شبکه‌ها برای اطلاع رسانی و برنامه ریزی بالقوه در آینده استفاده می‌شود. این مقام پیشین همچنین افزود: این امر ایران را قادر می‌سازد تا در صورت لزوم ضربات مهلکی را به آمریکا وارد کند.

پس از حملات موشکی پراکنده در عراق خونریزی بیشتر به نظر اجتناب ناپذیر می‌رسد. مارک پلیمرپولوس، یک مقام با تجربه ارشد سابق سیا گفت: شکی وجود ندارد که آمریکا با اقدامات تلافی جویانه بیشتری از سوی ایران در سراسر منطقه و شاید جهان رو به رو خواهد شد. این رویداد برای بسیاری از آمریکایی‌ها بدون درد نخواهد بود. سایر مقامات ارشد سابق اطلاعاتی آمریکا نیز موافق و حتی اعتقاد دارند شاید غیرنظامیان آمریکایی هم در جریان این انتقام‌جویی کشته شوند.

ایران چندین دهه است که جنگ نامتقارن خودش را افزایش داده است. با در دهه ۱۹۹۰ در خاورمیانه، آمریکای لاتین، اروپا و آمریکای شمالی، عاملان اطلاعاتی ایران و نمایندگان حزب الله درگیر انجام عملیات‌هایی بودند.

با افزایش خصومت‌ها بسیاری از مقامات آمریکایی معتقدند که شاید افرادی به لو دادن اطلاعات آمریکایی‌ها مبادرت ورزند تا ایران با بهره‌گیری از این اطلاعات توان جنگ نامتقارن خودش را افزایش دهد.

از طرفی شاید ایران پرسنل پایین رتبه یا امکانات آمریکایی در خارج از کشور را هدف قرار دهد. عملیات علیه هدفمند افسران سیا که تحت پوشش دیپلماتیک کار می‌کنند و هویت آن‌ها برای ایران یا حزب الله شناخته شده است، نیز می‌تواند یکی از اهداف احتمالی ایران باشد. چنین عملیاتی به ویژه اگر توسط حزب الله انجام شود می‌تواند لطمات زیادی را به آمریکا وارد کند.

همزمان برخی معتقدند که ایران یا نزدیکان آن مثل حزب الله ممکن است حمله به داخل آمریکا را انتخاب کنند.

جمهوری اسلامی ممکن است در تلافی ترور یک مقام ارشد ایران، به دنبال اهداف متناسب باشد.

علی کورانی، یک مرد لبنانی آمریکایی، در سال ۲۰۱۹ به عنوان عامل حزب الله در نیویورک که مشغول جمع آوری داده‌های هدفمند از تأسیسات محلی آمریکا و فرودگاه بین المللی جان اف کندی بود، بازداشت شد.

پرونده کورانی ممکن است سرنخی مهم از آینده بدهد. در سال ۲۰۱۰، براساس اسناد دادگاه روسای حزب الله خود به کورانی گفته بودند که از سربازان فعلی یا سابق اسرائیلی که در نیویورک زندگی می‌کنند برای ترور احتمالی تحقیق کند. کورانی اعتراف کرد که این برنامه برای انتقام خون عماد مغنیه، رهبر عملیاتی حزب الله بود که دو سال قبل از آن توسط اسرائیل ترور شد.

شرح چنین خاطراتی طولانی است. هانا آرنت، فیلسوف مشهور می‌گوید: عمل خشونت بار، مانند همه اقدامات دیگر، جهان را تغییر می‌دهد، اما دنیا را به دنیایی خشن‌تر تبدیل خواهد کرد. میراث خون سلیمانی نیز گواهی بر این امر است، شاید ایران به ظاهر از طریق حمله به پایگاه آمریکایی انتقام گرفته باشد، اما به نظر می‌رسد تقاص اصلی خون او هنوز مانده است.