دولت چگونه از سال ۹۸ عبور کرد؟

رویداد۲۴ سال ۹۸ با همه فراز و نشیب‌هایش بالاخره به پایان رسید و دولت دوازدهم در حالی وارد سال سوم فعالیت خود شده است که همچنان درگیر مهار و مقابله با ویروس کرونا است؛ ویروس کرونا مهمان ناخوانده‌ای است که نوروز ۹۹ میهمان ایرانیان و البته بیش از ۱۸۰ کشور دیگر است. بر اساس آمار اعلام شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تاکنون بیش از یک هزار نفر از شهروندان ما جان باخته اند با این حال هزاران نفر توانسته‌اند به سلامت از این کارزار بیرون بیایند.

 

سیل ویرانگر در ماه‌های ابتدای سال، زلزله درآذربایجان شرقی، رخداد‌های بعد از اصلاح قیمت بنزین، ترور سردار سلیمانی، ساقط شدن هواپیمای مسافربری اوکراینی در حوالی تهران و پیامد‌های آن، برگزاری یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و پشت‌بند آن ورود ویروس منحوس کرونا با کشور از مهمترین اتفاقاتی بود که دولت امسال با آن‌ها دست و پنجه نرم کرد.

این‌ها اتفاقاتی بود که در عمدتا در داخل کشور رخ داد. به موازات این اتفاقات، دولت درگیر بی‌سابقه‌ترین فشار‌های آمریکا علیه ملت ایران بود که تحت عنوان سیاست فشار حداکثری علیه ملت ایران به راه افتاده بود. یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام و اعاده تحریم‌های یکجانبه هسته‌ای آمریکا علیه ایران در اردیبهشت ماه کاهش تعهدات برجامی خود را آغاز کرد و طی پنج مرحله از تعهدات برجامی خود عقب نشینی کرد. دولت و دستگاه دیپلماسی در سالی که گذشت، درگیر یکی از پیچیده‌ترین و خصمانه‌ترین تلاش‌های مخرب برای کشاندن ایران به جنگ و درگیری شد. همزمان با ادعای آمادگی برای گفتگو با ایران، سیاست‌های آمریکا به نوعی طراحی شده بود که برخورد نظامی را بین دو کشور اجتناب ناپذیر کند. اگرچه محمد جواد ظریف با فاش کردن رویکرد جریانات ضد ایرانی در ساختار دولت آمریکا تحت عنوان "تیم بی" نقش مهمی در مقابله با این روند داشت با این حال واقع امر این است که جریاناتی همچون لابی‌های سعودی- صهیونیستی از فرصت حضور ترامپ در کاخ سفید نهایت بهره برداری را کرده و ترامپ را به سمت برخورد و درگیری نظامی به سمت ایران سوق دادند. با این حال اقتدار ایران در ماجرای ساقط کردن پهپاد جاسوسی آمریکا در خردادماه و محافظه کاری ذاتی ترامپ باعث شد این لابی‌ها نتوانند به هدف نهایی خود دست یابند. این را هم باید پذیرفت که اعمال سیاست فشار حداکثری و قطع صادرات نفت ایران و همراهی برخی کشور‌ها از این تحریم‌ها فشار‌های زیادی بر اقتصاد ایران وارد کرد. در این مواجهه سنگین نقش برخی منتقدان دولت و رییس جمهوری باید به نحو بایسته مد نظر قرار گیرد که وجهه همتشان تخریب دولت در تمام این مراحل بوده است.

 

منتقدانی که صرفا نگاه کوتاه مدت داشته و تصورشان این بود که با تخریب دولت با اقبال مردم مواجه می‌شوند. در حالی که انتخابات دوم اسفند نشان داد که به سیاق سال‌ها و دوره‌های قبل جریاناتی که به دولت نخواهند رای بدهند سبد رای منتقدان را پر نخواهند کرد و دود این هجمه‌ها و تخریب‌ها به چشم همه خواهد رفت. شاید اگر اجماعی در ساختار‌ها و مناسبات داخلی وجود داشت مواجهه با فشار‌های بیرونی و چالش‌های درونی با هزینه کمتری حل و فصل می‌شد.

سیلاب تاریخی با ۳۵ هزار میلیارد تومان خسارت

سال ۹۸ با طوفان و سیل آغاز شد؛ سیلابی که ۲۵ استان را درنوردید و بخش قابل توجهی از ظرفیت‌های کشور را در ماه‌های آغازین سال درگیر کرد. نخستین مناطقی که در شرایط سیلاب به شرایط بحرانی رسیدند، استان‌های شمالی گلستان و مازندران بود. اما بعد‌ها این سیلاب در استان‌های خوزستان، لرستان و فارس خسارت‌های زیادی به بار آوردند. از همان آغاز وقوع سیل دولت درگیر این پدیده شد روز دوم فروردین ماه رییس جمهوری راهی مناطق سیل زده شد و با گفت‌وگوی نزدیک با سیل‌زدگان و تشکیل ستاد‌های بحران گزارش‌های خسارات وارده و اقدامات انجام شده را مورد ارزیابی انجام داد که منجر به تشکیل مدیریت جامع بحران سیل برای عملیات پیشگیری، آمادگی، مقابله، بازسازی، بازتوانی، هماهنگی و تقسیم کار در دستگاه‌های اجرایی و همه نهاد‌ها و سازمان‌های همکار و موثر با مسئولیت وزارت کشور شد.

بارندگی‌های ۹۸ اگر چه نشانی از بارش رحمت الهی را نیز به همراه داشت، اما اگر مطالعات دقیق‌تر و عمیق‌تری در طرح‌های عمرانی گذشته و یا مدیریت بحران از سال‌های قبل در مناطق سیل خیز وجود داشت، شاید وقوع سیلاب و خسارات ناشی از این حوادث طبیعی به حداقل ممکن می‌رسید، به همین سبب نیاز به ضرورت مطالعات علمی و تحقیقاتی برای پیشگیری و بازسازی به جایی رسید که «هیأت ویژه گزارش ملی سیلاب‌ها» با عضویت شخصیت‌های علمی مستقل و خبره در تخصص‌های مرتبط تشکیل شد.

در سیلاب اوایل سال ۹۸ که در ۱۰۰ سال اخیر بی‌سابقه بود، بیش از ۴ هزار و ۴۰۰ روستا را گرفتار و حدود ۸۰ نفر از مردم جان خود را از دست دادند، و در مجموع حدود ۳۵ هزار میلیارد تومان در بخش‌های زیرساختی و زیربنایی و مختلف کشاورزی، عمرانی، اقتصادی و کسب و کار و تخریب مسکن مردم بر جای گذاشت. در ادامه سیلاب به استان‌های جنوب‌غربی و جنوبی کشور هم رسید و صحنه وقوع سیلاب در دروازه قران شیراز از هولناکترین صحنه‌هایی بود که از این سیل در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد با این حال عمده خسارت‌های سیل مربوط به لرستان و خوزستان بود. با این حال همراهی مردم و نیرو‌های مسلح و همچنین نیرو‌های امدادی و سازمان‌های مردم نهاد در حافظه تاریخی ملت ایران ثبت شد که با کمترین امکانات تلاش کردندآلام مردم سیل زده را کاهش دهند.

دولت برای جبران خسارات ناشی از سیل سال ۹۸ تمام توان خود را به کار گرفت و با پرداخت تسهیلات بانکی ارزان قیمت در مراحل مختلف برای تعمیر و بازسازی مسکن و تامین وسایل زندگی و ارائه بسته‌های معیشتی، و تصویب استمهال بدهی‌های بانکی و معافیت‌های مالی، مالیاتی و تعرفه‌ای، تلاش کرد خسارات مردم و کشاورزان و دامداران، صاحبان واحد‌های تولیدی و کسب و کار‌ها در مناطق سیل زده را جبران و همچنین زیرساخت‌های ارتباطی و عمرانی در این مناطق را به سرعت بازسازی کند.

سیل فروردین اگر چه خسارت مادی چند ۱۰ هزار میلیاردی و جانباختن شماری از هموطنان را به همراه داشت، اما نشان داد وحدت و همراهی مردم در کنار دولت و عملیات امدادرسانی سریع هلال احمر، اورژانس و پزشکان از همان ساعت اولیه و همچنین رساندن آب سالم بهداشتی مانع از بروز بیماری فراگیر در کشور شد و با ابعاد و گستردگی سیل و طوفان حتی موردی از وبا و بیماری‌های گوارشی مشاهده نشد.

دیپلماسی روحانی؛ ائتلاف امید و صلح هرمز

نخستین ماه فصل پاییز یکی از پرکارترین ماه‌های برنامه‌های دیپلماتیک رییس جمهوری بود، روحانی طبق روال هر سال برای شرکت در هفتاد و دومین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد عازم نیویورک شد. سفری که حتی محدودیت‌های غیرمنطقی آمریکا نتوانست برای رییس جمهوری و هیات ایرانی انزوای سیاسی و رسانه‌ای ایجاد کند. دیدار‌های فشرده و گفتگو با رسانه‌ها و ارائه طرح «ائتلاف امید و صلح هرمز» از مهمترین دستاورد‌های سفر رییس جمهوری به نیویورک بود.

روحانی چند روز پس از بازگشت از آمریکا برای حضور در اجلاس سران اتحادیه اقتصادی اوراسیا عازم جمهوری ارمنستان شد؛ این سفر در چهارچوب دیپلماسی اقتصادی انجام شد و زمینه پیوند و روابط تجاری با منطقه اوراسیا از آبان ماه را فراهم کرد. پیوندی که اجازه می‌داد در شرایط تحریمی و فشار بر مردم و تجارت ایران ۵۰۲ قلم از کالا‌های ایران با تعرفه تقریباً صفر به اعضای اتحادیه با ۱۸۰ میلیون جمعیت صادر شود.

برگزاری شصت‌وششمین اجلاس وزرای بهداشت منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت (WHO) در تهران نیز فرصت مناسبی بود که دولت از مهمترین اقدامات خود در طول چهل سال گذشته برای مقامات سازمان جهانی بهداشت توضیح دهد.

افزایش متوسط سالانه ۶ ماه به امید زندگی مردم در ۴۰ سال پس از انقلاب و اجرای طرح احیای دریاچه ارومیه و نجات ۱۴ میلیون ایرانی از توفان نمک، کاهش هزینه بیماران و پول پرداختی بیمار در بیمارستان‌ها در شهر‌ها حداکثر ۱۰ درصد و در روستا‌ها ۵ درصد از مواردی بود که مورد توجه مقامات سازمان بهداشت جهانی قرار گرفت.

امنیت غذایی و افزایش ۴۰۰ کالری (از ۲۱۰۰ به ۲۵۰۰) در مصرف سرانه غذایی مردم و نبود سوء تغذیه در ایران، گسترش پوشش شبکه گاز - روزانه ۱۰ روستا- در راستای افزیش رفاه روستاییان و حفاظت از محیط زیست، اتصال هر هفته ۳۰ روستا به شبکه و آب آشامیدنی و دسترسی مردم به پزشک، آب سالم، غذای کافی، سوخت پاک، هوای به نسبت سالم نشان دهنده تأمین بهداشت و آرامش جامعه است.

روحانی آبان ماه برای سخنرانی در نشست جنبش عدم تعهد و دیدار و گفتگو با سران کشور‌های عضو راهی باکو پایتخت آذربایجان شد. این سفر فرصت مناسبی شد تا بار دیگر یکجانبه‌گرایی آمریکا و استفاده ابزاری از اقتصاد و تحریم و فشار بر ضد ملت‌ها را به چالش بکشد.

زلزله در آذربایجان‌شرقی

شامگاه پنجشنبه ۱۶ آبان‌ماه زلزله‌ای به بزرگی ۵.۹ ریشتر به مرکزیت ترک میانه بخش‌هایی از آذربایجان شرقی را لرزاند و آذربایجان غربی، گیلان، زنجان و اردبیل احساس شده و موجب جان باختن ۵ نفر و آسیب ۵ هزار واحد مسکونی در شهرستان‌های میانه و سراب شد. ده‌ها خانه روستایی در این مناطق کاملا ویران، اما از همان روز‌های اول امدادرسانی آغاز شد و اسکان موقت حدود ۱۲ هزار نفر به سرعت فراهم شد.

اگرچه در بازه‌های زمانی حدود ۱۰ ساله زلزله‌های بزرگی در ایران رخ می‌دهد با این وجود تلفات انسانی و خسارت‌های این زلزله‌ها در هر دوره نسبت به دوره‌های قبل کاهش می‌یابد. برای مثال در زلزله اردبیل در اسفند ماه ۱۳۷۵ که زمین لرزه‌ای با همین شدت رخ داد، حدود یک هزار و ۱۰۰ نفر جان باختند.
‌طی سال‌های اخیر دولت هزینه‌های زیادی برای نوسازی واحد‌های مسکونی در شهر‌ها و روستا‌ها صرف کرده است و همین امر موجب ارتقای استحکام ساختمان‌ها و بنا‌های مسکونی و بالتبع کاهش تلفات انسانی شده است. امید می‌رود روند نوسازی بافت‌های فرسوده در شهر‌ها و بنا‌های روستایی ادامه داشته و در سال‌های بعد میزان خسارت‌ها بازهم کاهش یابد.

اجرای طرح مدیریت مصرف سوخت و اعتراضات آبان

مدت‌ها بود که قیمت حامل‌های انرژی، قاچاق سوخت، سهمیه‌بندی بنزین و مدیریت مصرف انرژی یکی از مباحث اصلی دولت و مجلس بود. در واقع کمتر کسی در ساختار نهاد‌های تصمیم گیر در لزوم اصلاح قیمت بنزین تردید داشت، اما این تصمیم هر بار هم به دلایلی به تعویق می‌افتاد. شهریورماه انتشار خبری درخصوص اجرای این طرح باعث ایجاد صف‌های طولانی در جایگاه‌های سوخت شد و همین امر باعث شد دولت در آبان ماه بدون اطلاع قبلی به افکار عمومی قیمت حامل‌های انرژی را اصلاح کند. هر چند کمی تعمق در اظهارنظر‌های مقامات مربوط نشان دیاد که چنین تصمیمی قرار است اجرایی شود. اظهارات رییس جمهوری مبنی بر اجرای طرحی که قرار است ۶۰ میلیون نفر از آن منتفع شوند و نیز اظهارات وزیر نفت مبنی بر اینکه هر تصمیم درباره اصلاح قیمت‌ها گرفته شود به اطلاع مردم خواهد رسید و منافع آن هم به مردم می‌رسد، قرائنی بود که نشان می‌داد در روز‌های منتهی به اصلاح قیمت حامل‌های انرژی نشان می‌داد این تصمیم قرار است اجرایی شود. بالاخره بامداد جمعه ۲۴ آبان ماه اجرایی شد و در یکی دو روز اولیه اتفاق خاصی رخ نداد، ولی کم کم اعتراضات بویژه از مناطق حاشیه نشین بویژه در جنوب تهران شروع شد و طی چند ساعت یکی از بزرگترین چالش‌های اجتماعی، امنیتی در کشور شکل گرفت.

اجرای این طرح که بر اساس طرحی کارشناسی و تصویب سران سه قوه در جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی و به تایید رهبر معظم انقلاب اسلامی رسیده بود با هدف ایجاد عدالت اجتماعی، مبارزه با قاچاق سوخت، کاهش رانت، مدیریت مصرف و مقاوم‌سازی اقتصاد صورت گرفت و قرار شد از درآمد‌های حاصل از آن در قالب بسته‌های معیشتی و حمایتی دولت به ۶۰ میلیون ایرانی (حدود ۱۹ میلیون خانوار) با تأکید بر خانوار‌های کم‌درآمد کمک شود.

دولت از سه روز پس از اجرای افزایش قیمت سوخت طرح معیشتی را آغاز کرد و در سه مرحله ۲۰ میلیون نفری مبالغی را به حساب خانوار‌های کم درآمد واریز کرد که به «یارانه معیشتی» معروف شد.

با اینکه کاهش ۲۰ میلیون لیتری در مصرف بنزین در ماه اول اجرای طرح صورت گرفت، اما به اذعان اغلب کارشناسان اقتصادی و حوزه انرژی، آثار مثبت این طرح مرور عیان خواهد شد، ولی دولت یقینا تا آن زمان تحت فشار خواهد بود، از طرفی همان یک هفته پر از هیجان اجتماعی که به عقیده اغلب کارشناسان ریشه‌های اجتماعی و اقتصادی و سیاسی دارد، تبعات پرهزینه‌تری چه در داخل و چه در خارج بر جای گذاشت. شاید علت این تاخیر در شفاف شدن ابعاد رخداد آبان ۹۸ دومینوی وقایع پس از آن است، که تا همین امروز هم ادامه دارد.

یک هفته پس از حوادث آبان حجت الاسلام و المسلمین روحانی هیاتی متشکل از وزرای کشور، دادگستری و معاون حقوقی رییس جمهوری را برای بررسی نحوه جبران خسارات شهروندانی که در حوادث هفته پایانی آبان ماه دچار آسیب شده‌اند، و همچنین بررسی حقوقی، اجتماعی و اقتصادی موضوع، نحوه جبران خسارات را و ارائه گزارش نهایی به وی تعیین کرد تا زمینه جبران لطمات و خسارات شهروندان مهیا شود.

اگر چه نمای درونی این طرح هدفمند و مثبت ارزیابی شد، اما نحوه و زمان اجرای آن برونداد دیگری داشت و بهانه‌ای برای اعتراضات مردم و ورود رسانه‌های خارجی برای تند کردن فضای سیاسی و اجتماعی کشور شد. بخشی از انتقادات به اجرای این طرح از ناحیه مجلس مطرح شد که معتقد بودند مجلس در اجرای این طرح عملا کنار گذاشته شده است. با این حال پس از شوک اولیه و برخی اظهارنظر‌ها درباره این حوادث نوعی رویکرد منطقی بر سیر حوادث و مدیریت‌آن حاکم شد. در این راستا رییس جمهوری و اعضای دولت در مراحل مختلف بار‌ها اعلام کردند که اعتراض و انتقاد حق مردم است و دولت صدای مردم را می‌شنود، اما اغتشاش و آسیب زدن و خسارت وارد کردن به اموال عمومی صفی جدا از مردم معترض است و ایجاد ناامنی در کشور نه تنها چاره ساز نیست، بلکه فضای ناسالمی در کشور ایجاد می‌کند که فرصت طلبان قطعا از آن سوء استفاده می‌کنند، اگر چه مانند همیشه هوشیاری و آگاهی مردم، میانداری را از دشمنان کشور گرفت. هر چند تصمیمات و اظهار نظر‌های مقامات در ادامه عملا مانع از تداوم بازیگری مخرب رسانه‌های بیگانه شد، با این حال حوادث آبان ماه زخمی شد که بر تن جامعه ایرانی باقی ماند.

بارندگی در استان‌های جنوبی و برف در گیلان

آذر و دی ماه باز هم کشور شاهد بارندگی‌های شدید در سه استان خوزستان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان و بارش برف شدید در گیلان بود؛ رییس جمهوری دی ماه به استان سیستان و بلوچستان سفر کرد و دستور داد که اعتبارات لازم برای بازسازی این مناطق سیل‌زده تامین شود. در این راستا تقریبا ۱۷ هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی در این استان‌ها بازسازی و همچنین خانه‌هایی که تاب‌آوری آن‌ها پایین است بازسازی شود تا چنانچه حادثه دیگری رخ داد، دچار آسیب نشوند.

در ادامه بارش شدید برف گیلان و مناطقی از اردبیل را تحت تاثیر قرار داد، اما در مدت سه روز برق همه ۲۵۰ هزار مشترک برق که قطع شده بود و آب مصرفی و ارتباطات همه مشترکین به سرعت وصل شد این در حالی بود که خوشبختانه از قطع گاز مصرفی مشترکین پیشگیری شده بود.

هیات وزیران با تخصیص مبلغ یک هزار و ۱۲۰ میلیارد ریال اعتبار هزینه‌ای به منظور جبران خسارت‌های وارده به بهره‌برداران بخش کشاورزی ناشی از وقوع بارندگی شدید و سیل دی ماه سال ۱۳۹۸ در سه استان موافقت کرد. دولت همچنین مبلغ ۸۰۰ میلیارد ریال اعتبار تملک دارایی برای بازسازی خسارت‌های وارده به زیرساخت‌های بخش کشاورزی استان‌های فوق تخصیص داد. مطابق این تصمیم، مبلغ ۵۰۰ میلیارد ریال به استان سیستان و بلوچستان و مبلغ ۱۵۰ میلیارد ریال به تفکیک به استان‌های هرمزگان و کرمان تعلق می‌گیرد. دولت هم‌چنین، مقرر کرد مبلغ یک هزار و ۷۵۰ میلیارد ریال تسهیلات ارزان‌قیمت بانکی با کارمزد چهار درصد، به تفکیک استان سیستان و بلوچستان مبلغ یک هزار میلیارد ریال، استان هرمزگان ۵۰۰ میلیارد ریال و استان کرمان ۲۵۰ میلیارد ریال اختصاص یابد.

سفر روحانی به جنوب شرق آسیا

روحانی اواخر آذر ماه زمانی که برای سفر مالزی و ژاپن در جنوب شرق آسیا را آغاز کرد، وی ابتدا برای سخنرانی در پنجمین اجلاس سران کوالالامپور ۲۰۱۹ عازم مالزی شد و پیشنهادات اقتصادی و دستاورد‌های خوبی از آن سفر و دیدار با ماهاتیر محمد نخست وزیر این کشور حاصل شد.

رییس جمهوری پس از آن به دعوت «آبه شینزو» نخست وزیر ژاپن به توکیو رفت؛ سفر روحانی به توکیو و گفتگو با آبه مانند سفر نخست وزیر ژاپن در اردیبهشت ماه ۹۸ سفری تاریخی بود، این دو رویداد با فاصله ۷ ماه هر کدام بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهان داشت، سفر‌هایی که در چند دهه اخیر بعد از انقلاب اسلامی کمتر اتفاق افتاده بود و فصل جدیدی از روابط ۹۰ ساله ایران و ژاپن را پایه‌ریزی کرد.

ترور سردار مقاومت

دی ماه ۹۸ را نمی‌توان به راحتی فراموش کرد، سال میلادی ۲۰۲۰ تازه آغاز شده بود، تقویم سیزدهمین روز و یکی از سیاه‌ترین جمعه‌های یک ماه سرد و زمستانی را نشان می‌داد. جهان در یک شوک تلخ فرو رفت. خبر این بود: «پهپاد‌ها آمریکا خودروی حاج قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه را در فرودگاه بغداد مورد هدف قرار دادند.» موجی از غم و اندوه کشور و دوستداران فرمانده مقاومت در منطقه را فرا گرفت و قلب همه ملت ایران و ملت‌های منطقه را جریحه‌دار کرد.

رییس جمهوری در پیامی شهادت سردار بزرگ اسلام و ایران، فرمانده شجاع سپاه قدس، سردار سپهبد قاسم سلیمانی و تعدادی از همراهان وی به‌ویژه مجاهد بزرگ ابومهدی المهندس، که با دستور مستقیم رییس جمهوری آمریکا انجام شده بود را تسلیت گفت و تاکید کرد که بی‌تردید انتقام این جنایت هولناک را ملت بزرگ ایران و دیگر ملت‌های آزاده منطقه، از آمریکای جنایتکار خواهند گرفت.

ترور سردار سلیمانی اتفاق ساده‌ای نبود، ظرف کمتر از چند روز رهبران دنیا در تماس‌های تلفنی با رییس جمهوری پیامد‌های این اقدام آمریکا را رایزنی کردند؛ اما ایران وارد یکی از شکوهمندترین اجتماعات خود در سال‌های پس از انقلاب شد؛ پیکر شهید سلیمانی و همراهان شهید وی در عراق (محل شهادت) تشییع شد و زمانی که به ایران وارد شد سراسر کشور مراسم بدرقه فرمانده مقاومت شدند، اتحاد و ایستادگی و انتقام رمز مشایعت چند ده میلیونی مردم ایران در هفته عزاداری برای حاج قاسم بود.

دولت بلافاصله ابعاد سیاسی و امنیتی، دیپلماتیک و نظامی و حقوقی ترور سردار سلیمانی را بررسی کرد و اقدامات لازم را آغاز کرد؛ اما شور استقبال و بدرقه پیکر شهید سلیمانی خاطره‌ای تلخ را کرمان (محل تدفین آن شهید) بر جای گذاشت و عده‌ای از هموطنان در مراسم تشییع پیکر شهید سلیمانی در کرمان بر اثر فشار و ازدحام جمعیت جان خود را از دست دادند، و روز‌های تلخ دی ماه را تلخ‌تر کرد، اما در انسجام ملت و انتقام خواهی خون شهدای مقاومت بی‌اثر بود و بامداد روز چهارشنبه (۱۸ دی ماه) پیکر سردار سپهبد شهید قاسم سلیمانی به خاک سپرده شد.

سقوط هواپیمای اوکراینی

تقریبا در همان ساعات خاکسپاری پیکر سردار شهید سپهبد سلیمانی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با حمله موشکی به پایگاه هوایی عین الاسد آمریکا در خاک عراق اولین گام برای انتقام از نیرو‌های آمریکایی را گرفت، با این حال به گفته رهبر انقلاب این فقط یک سیلی بود و هدف بلندتر خروج آمریکایی‌ها را از منطقه غرب آسیامبنای انتقام خون فرمانده مقاومت اعلام شد.

تبادل پیام‌های دیپلماتیک و تماس‌های مکرر سایر رهبران جهان با مقامات ارشد کشورمان، سفر امیر قطر و نخست وزیر سوریه به تهران، خود حاکی از تاثیر ترور شهید سلیمانی و پاسخ کوبنده تهران به آمریکایی‌ها بود. اگر چه حمله به «عین الاسد» برای ایران و محور مقاومت غرورآفرین و آرام بخش بود، اما صبحگاه چهارشنبه هواپیمای مسافربری خطوط هوایی اوکراین دقایقی پس از پرواز در منطقه شاهد شهر سقوط کرد و ۱۷۶ نفر سرنشین آن جان باختند.

سه روز گذشت تا مشخص شد که علت اصلی سقوط هواپیمای ۷۵۲ اوکراینی ناشی از شلیک موشک از پدافند هوایی و بر اثر خطای انسانی بوده است. در آن مقطع و بعد از حمله موشکی سپاه به عین الاسد احتمال واکنش نظامی آمریکا وجود داشت و همین امر احتمال بروز خطا در سامانه‌های پدافندی را افزایش داد. با این حال ابتدا ستاد کل نیرو‌های مسلح در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که این هواپیما بر اثر شلیک اشتباه پدافند ساقط شده است و در ادامه سردار امیر علی حاجی زاده فرمانده هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با در نشستی رسانه‌های با بیان اینکه گردن ما از مو باریکتر است، مسئولیت این اتفاق تلخ را بر عهده گرفت.

در ادامه رییس جمهوری در بیانیه‌ای با اشاره به نتیجه تیم تحقیقاتی ستاد کل نیرو‌های مسلح مربوط به سانحه سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی، اعلام کرد: در فضای تهدید و ارعاب رژیم متجاوز آمریکا علیه ملت ایران پس از شهادت سردار قاسم سلیمانی و به منظور دفاع در برابر حملات احتمالی ارتش آمریکا، نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران در آماده باش صددرصد قرار داشتند که متأسفانه خطای انسانی و شلیک اشتباه، به یک فاجعه بزرگ منجر شد و ده‌ها انسان بی‌گناه قربانی شدند.

روحانی در عین حال با قدردانی از همکاری خوب نیرو‌های مسلح در روشن شدن علت سقوط هواپیمای اوکراینی، تاکید کرد: دولت تا کشف همه جوانب امر، مجازات افراد دخیل در این حادثه و اطمینان بخشی به مردم برای جلوگیری از تکرار این مساله، به تلاش‌هایش ادامه می‌دهد. وی پرونده هواپیمای اوکراینی، یک پرونده عادی و معمولی ندانست و از قوه قضاییه خواست تا برای رسیدگی به این موضوع، دادگاهی ویژه با قاضی عالی‌رتبه تشکیل دهد.

۲۲ بهمن و انتخابات ۲ اسفند

حوادث تلخ آبان و دی ماه از رخداد‌های عجیب و تاثربرانگیز سال ۹۸ بود، اما این اتفاقات عملا سمت و سوی راهپیمایی بزرگ ۲۲ بهمن را مشخص کرد. شرکت کنندگان در این مراسم بر لزوم گرفتن انتقام از ترور سردار سلیمانی و تداوم راه و مسیر آن شهید بزرگوار تاکید و تصریح کردند. در این ماه‌ها قطار انتخابات مجلس کم کم به ایستگاه پایانی سال می‌رسید در حالی که بیش از ۱۶ هزار نفر در انتخابات مجلس یازدهم ثبت نام کرده بودند با این حال در نهایت حدود هفت هزار نفر صلاحیتشان برای ورود به رقابت‌های انتخاباتی احراز شد. در روز‌های منتهی به انتخابات اخباری جسته و گریخته از ورود ویروس کرونا به کشور منتشر می‌شد، اما یکی دو روز مانده به دوم اسفند اعلام شد که تست کرونای دو شهروند قمی مثبت بوده است. برگزار کنندگان انتخابات اعلام کردند که برای رای دادن نیازی به ثبت اثر انگشت نیست تا حتی الامکان راه انتقال کرونا گرفته شود. در هر صورت انتخابات با مشارکت ۴۲ درصدی شهروندان برگزار شد و نتیجه‌آن پیروزی قاطع اصولگرایان بود که در غیاب اصلاح طلبان توانستند کرسی‌های بهارستان را فتح کنند.

ویروس کرونا به ایران رسید

اسفندماه با اخبار فضای انتخاباتی آغاز شد و مردم بیشتر منتظر نتایج آرا بودند که سایه ویروس کرونا بالاخره به ایران رسید؛ البته پیش از آن دولت در ۱۳ بهمن ماه همزمان با خبر شیوع این ویروس در چین و به منظور مقابله و پیشگیری از ویروس کرونا در کشور چهار تصمیم مهم را اتخاذ کرده بود: اولا؛ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آمادگی لازم و کامل در سطح ملی و استان‌ها برای پیشگیری از انتقال ویروس کرونا و مقابله با آن را داشته باشد و همه دستگاه‌ها مکلف به همکاری با این وزارتخانه هستند.

از طرفی دولت وزیر کشور را موظف کرد با هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دستورالعمل‌های لازم و اقدامات ضروری را به همه استانداران و فرمانداران به ویژه در استان‌های مرزی و علی الخصوص در مرز‌های شرقی برای پیشگیری و مواجهه احتمالی با ویروس کرونا ابلاغ کند.

همچنین بر اساس مصوبه دولت وزارت راه و شهرسازی با هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نسبت به تجهیز یک فروند هواپیما و اعزام تیم ویژه پزشکی برای بازگرداندن دانشجویان و اتباع ایرانی از ووهان اقدام کنند و پیگیری وضعیت سایر اتباع ایرانی در دستور کار وزارت امور خارجه و سایر دستگاه‌ها باشد. همچنین دولت ابلاغ کرد که کلیه مسافران ورودی از مبدأ چین مطابق دستورالعمل‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در بدو ورود به کشور قرنطینه شوند.

ستاد ملی مبارزه با ویروس کرونا

با جدی شدن شیوع ویروس کرونا در ایران اولین جلسه «ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا» با حضور رییس جمهوری تشکیل شد و از همان ابتدا دو اصل صداقت و شفافیت در اطلاع رسانی و هماهنگی و تبعیت همه کشور از اصول بهداشتی ابلاغی ستاد از سوی دکتر روحانی عنوان و در جلسات بعدی هم بر روی آن تاکید شد. روز‌های غم انگیز برای خانواده‌هایی که اعضای خود را به دلیل ابتلا به ویروس کووید ۱۹ از دست می‌دادند و البته باز هم روز‌های سخت برای دولت و کادر درمانی و مدافعان سلامت کشور آغاز شد.

«کرونا» مانند هر چالشی که در سال ۹۸ در مقابل دولت دوازدهم قرار می‌گرفت باز هم اسم رمز و دستاوزیر برای هجمه علیه دولت و خدمتگزاران مردم شد؛ کمبود تجهیزات و امکانات، هراس افکنی و تلاش برای به تعطیلی کشاندن کشور، توطئه‌ای بود که دشمنان برای ناکارآمدی دولت برنامه ریزی می‌کردند. دولت همواره تاکید کرده که اعتماد مردم اصل است و واقعیات باید به مردم گفته شود و در عرصه مبارزه با کرونا نیز تلاش کرده است با دقت و بر اساس آمار آزمایشگاهی صادقانه با مردم سخن بگوید.

ویروس کرونا میهمان ناخوانده، اما شکستنی است

ویروس کرونا مهمان ناخوانده‌ای است که نوروز ۹۹ میهمان شهر‌های ایران است، تا امروز چند صد نفر از شهروندان ما جان باخته اند و امید به سلامتی پیامک تبریک نوروزی و عیدانه سال جدید ایرانیان است.

دولت دوازدهم سال ۹۸ را با تمام سختی‌ها و مصائب طبیعی با همه رویداد‌ها سیاسی و اجتماعی ناشی از فشار اقتصادی و تحریم از همان ابتدا تحویل گرفت و به سال ۹۹ تحویل داد، اما رمز این عبور و ورود به آخرین سال قرن چهاردهم هجری شمسی فقط می‌تواند یک نکته تاریخی باشد دولت به عنوان پدیده اجتماعی برآمده از مردم هر بحران، چالش و هر تهدیدی را می‌تواند به یک فرصت طلایی تبدیل کند به شرط آنکه پشتوانه مردمی و اعتبار خود را از مردم گرفته باشد.

ویروس کرونا مانند هر بحران و دشمنی که در تمام قرون گذشته در مقابل عزم و ارداه ملت ایران قرار گرفته، شکستنی است؛ نوروز نماد ملی ایرانیان و زنده بودن ایران زمین است و دولت و ملت ایران با زهم در کنار هم، اگر چه عزیزانی را از دست داده باشند، اما مقتدر و شکوهمند پیام نوروزی خود را فردای پیروزی بر کووید ۱۹ به مردم جهان اعلام می‌کنند که روزگار سلامتی و شادی آغاز شده و کرونا را شکست داده اند.

در هر صورت سال ۹۸ با تمام سختی‌ها و دشواری‌ها به پایان رسید. اگر بخواهیم صرفا نیمه خالی لیوان را نبینیم می‌توان به جنبه‌های مثبت این تجارب اشاره کرد. این تجارب مشترک میزان تاب‌آوری ایرانیان را بار دیگر نشان داد. از سوی دیگر این تجارب مشترک تبدیل به هویتی مشترک شد که حتما می‌تواند در تقویت فرایند ملت‌سازی مد نظر قرار گیرد.