رویداد۲۴ در میان اخبار شیوع ویروس کرونا، مهمترین خبری که برای افکار عمومی هم جذابیت زیادی داشت، اخباری مربوط به کاهش قیمت نفت بود. مردم نسبت به این خبر حساس بودند و میخواستند بدانند کاهش قیمت نفت به ۱۴ دلار برای هر بشکه چه معنایی میدهد و چه تاثیری بر زندگی آنها دارد.
روز گذشته قیمت نفت خام برنت، یک و نیم دلار کاهش یافت و به ۲۳ دلار رسید. اطلاعات قیمت نفت در سالهای گذشته نشان میدهد از سال ۲۰۰۲ به این سو قیمت نفت اینگونه کاهش نیافته است. قیمت نفت تگزاس نیز به کمترین میزان خود در ۱۷ سال گذشته رسید.
آنچه برای مردم ایران اهمیت داشت، قیمت نفت کشورهای اوپک بود که ایران نیز یکی از همین کشورهاست. اویل پرایس قیمت نفت سنگین ایران را ۱۴.۹۳ دلار اعلام کرده است.
ماه گذشته آخرین [ششمین] نشست اوپک و اوپک پلاس بدون نتیجه و توافق به سرانجام رسید تا قیمت طلای سیاه بیش از پیش کاهش پیدا کند.
در حالیکه ویروس کرونا اقتصاد ایران را کاملا با بحران مواجه کرده، به نظر میرسد کاهش قیمت نفت شوک بزرگ دیگری برای ایران باشد. بلومبرگ در گزارشی نوشته احتمال کاهش قیمت نفت به کمتر از ۱۴ دلار و سقوط تا مرز ۸ دلار نیز وجود دارد.
یورونیوز به نقل از پُل سانکی مدیر عامل بانک سرمایهگذاری ژاپنی «میزوهو» نوشته همزمانی جنگ قیمتی روسیه و عربستان با سرکوب تقاضای نفت به دلیل رکود ناشی از شیوع ویروس کرونا میتواند چنان طوفانی از عرضه نفت ایجاد کند که بهای این حامل انرژی را به زیر صفر دلار برساند.
هر چند این بسیار هراسناک به نظر میرسد اما واقعیت این است که نفت ۱۴ دلار و ۸ دلار و حتی ۳۰ دلار تفاوتی در اقتصاد ایران ندارد؛ چه آنکه در حال حاضر نهایت فروش نفت ایران، حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار بشکه در روز است بنابراین اینکه نفت را با ۱۴ دلار یا ۳۰ دلار بفروشیم، تفاوت محسوسی ایجاد نمیکند؛ این نکته زمانی مهم میشود که بدانیم حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد قیمت نفت ایران هزینه دور زدن تحریمها میشود بنابراین بخشی از همین پول نیز به صورت قطرهچکانی به کشور وارد میشود لذا میزان فروش نفت حتی نمیتواند هزینههای جاری وزارت نفت را تامین کند و بدهیهای کلان این وزارتخانه به پیمانکاران خود را پوشش بدهد.
وزارت نفت چند بخش حیاتی دارد که شامل اکتشاف، استخراج و فروش آن میشود. اگر حتیهزینههای سرسامآور اکتشاف و استخراج را در نظر نگیریم، بعید است نفت ۱۴ دلاری حتی بتواند هزینههای جاری نفتکشها و بخش فروش را هم تامین کند؛ این یعنی حتی هزینه فروش نفت ضررده با در خوشبینانهترین حالت سر به سر شود.
مرتضی عزتی اقتصاددان به تجارتنیوز گفته کاهش قیمت نفت حتی نمیتواند بر قیمت دلار ما تاثیر داشته باشد، چون حجم صادرات نفت ما آنقدر کم است که تاثیر نوسانهای قیمت نفت بر آن به طور محسوس دیده نمیشود.
او گفته جدا از مساله
جنگ نفتی بین روسیه و عربستان، به علت شیوع ویروس کرونا در کشورهای دنیا، تقاضای جهانی برای نفت کاهش داشته که توانسته قیمت نفت را تا این حد پایین بیاورد. اما این روند نهایتا تا بهار امسال تغییر خواهد و شاهد بالا رفتن قیمت نفت خواهیم بود.
یکی از پیشنهادهای کارشناسان نفتی مشارکت در پالایشگاه بوده است. حسن خسروجردی رییس اتاق بازرگانی ایران و آفریقا میگوید یکی از راهها این است کشورها را مشارکت بدهیم؛ به عنوان مثال کشور اندونزی جمعیت مناسبی دارد و روزانه ۹۰۰ هزار بشکه واردات فراوردههای نفتی دارد که اگر در پالایشگاه آنها مشارکت کنیم میتوانیم رشد خوبی داشته باشیم؛ در دورهای قرار بر این شد تا به صورت مشارکتی این موضوع پیگری شود و قراردادی هم با اندونزی بسته شد، اما دولت این موضوع را جدی نگرفت.
خسروجردی در پاسخ به این پرسش که آیا در شرایط تحریمها میتوان با کشورهای دیگر چنین قراردادهایی منعقد کرد؟ میگوید: در صورتی که ایران مشارکت زیر ۳۰ درصد داشته باشد شامل موارد تحریمها نمیشود بنابراین این موضوع هم به نفع ماست و هم به نفع آن کشوری که با ما کار میکند.