رویداد۲۴ بررسی می‌کند؛
تصمیم‌های بحران‌ساز/ بازگشایی مهدهای کودک چه پیامدهایی دارد؟
چند روز پیش سازمان بهزیستی کشور اعلام کرد که با توجه به نیاز والدین شاغل در حال تهیه پیشنهادی در راستای بازگشایی مهدهای کودک به ستاد ملی مقابله با کروناست. اقدامی عجیب که به ویژه برای شهر‌هایی در وضعیت بحرانی مانند تهران که همچنان با آمار قابل توجه ابتلا به ویروس کرونا مواجه است قابل توجیه نیست.
رویداد۲۴ شادی مکی: روز ۱۵ اسفند ماه سازمان بهزیستی کشور خبر تعطیلی مهدهای کودک به دلیل خطرات ناشی از انتشار ویروس کرونا را اعلام کرد و حتی جزئیاتی از نحوه پرداخت شهریه‌ها و ضرر‌های مالی مهد‌ها را نیز منتشر کرد. حال با گذشت نزدیک به دوماه از اجرای این تصمیم باردیگر سازمان بهزیستی کشور اعلام کرد که به دلیل نیاز والدین شاغل به حضور فرزندانشان در مهدکودک برای حضور در محل کار خود باید این مراکز بازگشایی شوند به همین دلیل هم این سازمان درحال تهیه پیشنهادی برای بازگشایی مجدد مهد‌ها جهت رفع چندجانبه مشکل پیش آمده ناشی از تعطیلی مهد‌ها برای ارئه به ستاد ملی کروناست.
اگر چه با وجود تسهیلات در نظر گرفته شده برای جبران خسارات مهدهای کودک نمی‌توان رفع مشکلات اقتصادی را به عنوان علتی برای بازگشایی دوباره این مراکز از نظر دور داشت.
حقیقت آن است که روز‌های ابتدایی شیوع ویروس عنوان شد که کودکان به ویروس کرونا مبتلا نمی‌شوند، اما مدتی بعد خبر‌هایی مبنی بر ابتلا و حتی مرگ کودکان به دلیل ابتلا به ویروس کرونا منتشر شد. با توجه به اینکه هر روز ابعاد جدیدی از رفتار این ویروس و تبعات ابتلا به آن منتشر می‌شود و سازمان جهانی بهداشت نیز مداوم از شرایط خطرناک شیوع ویروس کرونا در جهان گفته و از دولت‌ها می‌خواهد که در رفع محدودیت‌ها عجله نکنند، آیا رفع سریع تمام محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها در کشور و تنها طی دو هفته راهکاری منطقی و در راستای حفظ سلامت جامعه بود؟
از سوی دیگر تصمیم به بازگشایی مهدهای کودک صرفا به دلیل نیاز والدین و رفع مشکلات اقتصادی مهد‌ها آیا می‌تواند اقدامی مناسب و درجهت منافع کودک و حفظ سلامت او باشد؟ آیا دولت نمی‌توانست برای رفع نیاز والدین شاغل نسبت به نگهداری کودکان‌شان تمهیدات دیگری در نظر بگیرد. گزارش رویداد ۲۴ پاسخی به این سوالات است.
ویروس کرونا در حال افول است/ راهکاری برای بازگشایی مهدهای کودک
دکتر کامبیز عباچی‌زاده متخصص پزشکی اجتماعی و عضوهیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره بازگشایی مهدهای کودک به رویداد۲۴ می‌گوید: در حال حاضر دو نظر کلی درباره آینده این بیماری در جهان مطرح است که به رفتار ویروس مرتبط است. نظر اول آن است که رفتار ویروس کرونا در حال حاضر مشابه رفتار ویروس در ابتدای همه گیری بیماری بوده و همچنان میزان کشندگی و انتشار آن بالاست. براساس این نظر، در صورت شکسته شدن قرنطینه و افزایش مراودات اجتماعی، با تبعات شدیدی مانند موج دوم گسترش بیماری در زمانی طولانی مواجه خواهیم بود. موافقین با این نظر، رفتار ویروس را شبیه ویروس‌هایی مانند ویروس آنفولانزا قلمداد می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: نظریه دیگر عنوان می‌کند که ویروس کرونا به دلایل مختلفی، ضعیف شده و به تدریج میزان کشندگی و قابلیت سرایت آن کاهش یافته و به صورت کلی در حال از بین رفتن است. این دسته کارشناسان، رفتار ویروس کرونا را شبیه ویروس سارس می‌دانند که بعد از گسترش و مرگ ومیر شدید، طی چند ماه به طور کامل فروکش کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر ضرورت توجه به تبعات تصمیم‌هایی که براساس هریک از این نظریه‌ها گرفته می‌شود، عنوان می‌کند: ما با دو راه مواجه هستیم؛ ادامه سختگیرانه قرنطینه خانگی و ممنوعیت شدید ترددها، در مقابل بازگشایی تدریجی کسب و کار‌ها و ادارات و بازگشت آرام به وضعیت قبل از شیوع ویروس کرونا. تبعات راه حل اول، برای حفظ سلامتی شهروندان مطلوب‌تر است، اما تبعات شدید اقتصادی و اجتماعی دارد که روی کودکان هم تاثیرگذار است.
او توضیح می‌دهد: تعطیلی کامل کسب وکارها، تبعات اقتصادی و مشکل بیکاری والدین را به دنبال دارد. در این حالت موضوع خشونت و بدرفتاری علیه کودکان به شدت مطرح می‌شود. مساله دیگر اینکه، در کودکان ترس و فوبیای ابتلا به کرونا به دلایلی مانند مواجهه با اخبار رسانه‌ها و صحبت‌های والدین ممکن است شکل بگیرد. در حال حاضر مقالات زیادی منتشر شده است که نشان می‌دهد ترس مرتبط با این بیماری بین کودکان رو به افزایش است و بسیاری از کودکان دچار اختلالات روانی ناشی از شنیدن خبر‌های مرتبط با ویروس کرونا می‌شوند؛ لذا باید همه تبعات تصمیم‌گیری از نظر تاثیری که بر سلامت روحی و روانی والدین و به تبع آن سلامت روحی و روانی کودکان دارد، در نظر گرفته شود.
عباچی‌زاده خاطرنشان می‌کند: با توجه به اینکه شواهد غیررسمی ما نشان می‌دهد که بیماری در حال فروکش کردن است؛ لذا با پایش ممتد داده‌های بیمارستانی و میزان مرگ و میر مبتلایان به ویروس کرونا باید ارزیابی کنیم که آیا واقعا به سمت فروکش کردن بیماری ویروس کرونا می‌رویم یا نه. اگر نتیجه آن شد که این بیماری در حال افول است، که به نظر می‌رسد در این مرحله قرار داریم، می‌توان برخی مراکز را بازگشایی کرد.
وی اظهار می‌کند: بازگشایی مهدهای کودک را باید در این بستر بررسی کرد که والدین کودک درنبود مهد کودک از یک سو و اجبار به حاضر شدن در محل کار از سوی دیگر با مشکل مواجه شده و ممکن است در طولانی مدت کار و درآمد خود را از دست بدهند؛ لذا بهترین راه آن است که مسئولانی که به شواهد دقیق‌تر دسترسی دارند، این شواهد را بررسی کرده و براساس پایش اطلاعات، برخی سیاست‌های اقتصادی را آغاز و در صورت مواجهه با بازگشت بیماری، سیاست‌ها را تعدیل کنند.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه به نظر می‌رسد ابتلای به این بیماری در کودکان بسیار کم بوده و تعداد کودکانی که به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند اندک است، تصریح می‌کند: شواهدی بر ابتلا و حتی مرگ نوزادان و کودکان به دلیل ابتلا به این ویروس را داریم، اما باید در نظر بگیریم هر بیماری درجه‌ای از خطر را دارد و کودکان با خطرات دیگری نیز مواجه هستند و به نظر می‌رسد این خطر برای کودکان تقریبا شبیه خطرات دیگر شده است.
او اضافه می‌کند: اگر این بیماری واقعا در حال فروکش کردن باشد، سرعت فروکش آن سریع خواهد بود و براساس شواهدی که وجود دارد در پایان اردیبهشت ماه باید از وضعیت بحرانی، خارج شویم، بنابراین می‌توانیم یکی دو هفته اول بسیار محتاط عمل کنیم، مثلا مهدکودک‌ها به تدریج و داوطلبانه بازگشایی شده و پروتکل‌های بهداشتی را نیز رعایت کنند. اما اگر دیدیم داده‌هایمان به سمت افزایش بیماری حرکت می‌کند، دوباره به حالت اول بازگردیم که فکر می‌کنم احتمال بازگشت وضعیت قبلی کم است. کشور‌هایی مانند نروژ چنین رویکردی را آغاز کرده‌اند.
این متخصص پزشکی اجتماعی با اشاره به اینکه کودکان کمتر به ویروس کرونا مبتلا شده و بیشتر به عنوان ناقل عمل می‌کنند، می‌افزاید: در حال حاضر براساس خبر‌هایی که منتشر می‌شود، حداقل ۵۰ درصد مردم دچار مشکلات اقتصادی شده‌اند، برای این افراد، خطر بیکاری و از دست رفتن درآمد از خطر بیماری و تبعات آن ترسناک‌تر است؛ لذا باید بتوانند فرزند خود را به دست کسی بسپارند. در نبود مهدکودک ممکن است بچه را به دست آشنایان بسپارند که درنهایت فرق چندانی به حال کودک نکرده و خروج از خانه اتفاق می‌افتد بنابراین به نظرم فایده بازگشایی تدریجی و محتاطانه مهدهای کودک از ضرر‌های آن بیشتر است. البته در مقایسه با سایر انتخاب‌هایی که می‌توانیم داشته باشیم.
بازگشایی مهدهای کودک گزینه‌ای نادرست
دکتر فاطمه منفرد پویا به رویداد۲۴ می‌گوید: یکی از مسائلی که برای رشد شخصیت کودکان در نظر می‌گیریم این است که حتما باید در تعامل اجتماعی با همسالان خود قرار بگیرند. مثلا به مادر شاغل توصیه می‌کنیم که از سن ۳ سالگی به بعد حتما کودک را در مهدکودک بگذارد، زیرا مهدکودک گزینه‌ای خوب برای رشد شخصیت کودک است.
وی با تاکید براینکه ما مهدکودک را نه تنها رد نمی‌کنیم که آن را لازم دانسته و توصیه می‌کنیم، ادامه می‌دهد: اما در شرایط فعلی که با انتشار ویروس کرونا مواجه هستیم همه چیز تغییر کرده و هیچ‌چیز سرجای خودش نیست از جمله موضوع مهدکودک رفتن کودکان. در شرایط عادی ما به مردم نمی‌گوییم در خانه بمانید. اما طی این دوماه همه چیز تحت تاثیر بحران کرونا قرار گرفته و ما در شرایط عادی نیستیم و هر گونه تجمع حتی در مهدکودک مشکل‌ساز است.
این روانشناس سلامت می‌گوید: خطر ویروس کرونا هنوز رفع نشده و در این شرایط بزرگسالان توصیه‌ها را متوجه می‌شوند و درک می‌کنند، اما وقتی چند کودک مهدکودکی دور هم جمع شوند نمی‌توانند توصیه‌ها را درک و اجرا کنند.
او توضیح می‌دهد خانواده‌ها کودکان معمولا می‌گویند از وقتی بچه‌ام رفت مهدکودک مریضی گرفت، به همین دلیل به آن‌ها توصیه می‌کنیم که کودک خود را کمی زودتر از زمان مقرر در مهدکودک ثبت نام کند تا در مقابل برخی ویروس‌ها و میکروب‌ها سازگار شود. اما با ویروس کرونا نمی‌توان سازگار شد لذا باز کردن مهدهای کودک می‌تواند عواقب منفی داشته باشد.
منفردپویا خاطرنشان می‌کند: برخی تحقیقات نشان می‌دهد کودکان به دلیل اینکه سیستم ایمنی بدنشان قوی‌تر است به این ویروس مبتلا نمی‌شوند این درحالی است که از یک سو ما کودکانی داشته‌ایم که به دلیل ابتلا به این ویروس جان خود را از دست داده‌اند و از سوی دیگر آن‌ها می‌توانند ناقل بوده و در مهدکودک ویروس را گرفته و به سایرین منتقل کند، این موضوع خطر تداوم شیوع کرونا از طریق کودکان را افزایش می‌دهد.
این روانشناس اظهار می‌کند: با توجه به خطرات بازگشایی مهدکودک بهتر است همانطور که هنوز مدارس و دانشگاه‌ها بازگشایی نشده‌اند این مراکز نیز شروع به فعالیت نکنند.
وی با تاکید براینکه مدل ترس در کودکان زیر ۴ سال متفاوت از سایر سنین است، توضیح می‌دهد: هر قدر که ما رشد جسمی، شخصیتی و شناختی می‌کنیم ترس برای ما تغییر می‌کند و آنچه در ۴ سالگی ما را می‌ترساند در سنین بالاتر نمی‌ترساند. درحال حاضر کودکان ما چیز‌هایی درباره این بیماری شنیده‌اند. ما به والدین تاکید می‌کنیم که نگرانی و اضطراب خود را به بچه‌ها نشان ندهید و فقط از آن‌ها مراقبت کنید، زیرا کودکان این ترس را دریافت کرده و، چون قوه قضاوت‌شان فعال نیست به لحاظ روحی آسیب می‌بینند؛ لذا بازگشایی مهدهای کودک در این شرایط اصلا گزینه مناسبی نیست.
کودکان ناقلان معصوم ویروس کرونا
نجمه عارف عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان به رویداد۲۴ می‌گوید: شرایطی که در حال حاضر پیش آمده است استثنایی و غیرقابل پیش‌بینی بود. گرچه ویروس کرونا به جامعه ما تحمیل شده است، اما تصمیم دولت برای بازگشایی ادارات و صنوف تصمیمی اشتباه بود. اگر ادارات از همان ابتدا دورکار می‌شدند خانواده‌ها مجبور به بردن کودکان خود به مهدکودک نمی‌شدند.
وی ادامه می‌دهد: گرچه ابتدا گفته شد که کودکان به ویروس کرونا دچار نمی‌شوند یا اگر مبتلا شوند هم زود خوب می‌شوند، اما تحقیقات نشان می‌دهد تعدادی از کودکان زیر ۵ سال کرونا گرفته و جان خود را از دست داده‌اند، لذا نمی‌توانیم بگوییم کودکان در برابر این بیماری از مصونیت کامل برخودارند.
عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان با بیان اینکه برخی از خانواده‌ها به دلایل مختلف راه حلی برای نگهداری از فرزندانشان زمانی که به محل کار می‌روند، ندارند، اظهار می‌کند: راه حل آن است که افراد دارای فرزند امکان دورکاری داشته باشند یا اینکه برای زوج‌های شاغل این امکان وجود داشته باشد که به صورت شیفتی در محل کار خود حاضر شوند و بتوانند چنین هماهنگی با محل کار خود داشته باشند تا یکی از والدین نزد فرزند خود یماند. راهکار دیگر هم درخواست دریافت کمک‌هزینه برای گرفتن پرستار خصوصی است.
وی توضیح می‌دهد: ممکن است کودکان بیمار نشوند، اما می‌توانند ناقلی بسیار مهم باشند، یعنی بیماری را افراد مبتلا گرفته و به دیگران چه در خانه و چه در مهد کودک منتقل کنند. در این حالت کودکان تبدیل به یک ناقل اساسی ویروس کرونا میان خانواده و مهدکودک می‌شوند.
عارف راهکاردیگر نگهداری از فرزندان والدین شاغل را در زمان حاضر امکان مرخصی گرفتن از محل کار دانسته و عنوان می‌کند: در حال حاضر فکرنمی‌کنم مشکلی باشد و در تمام دنیا این امکان برای والدینی که باید از کودک خود مراقبت کنند وجود دارد. در برخی کشور‌ها والدین شاغل از مرخصی خود استفاده کرده و برای نگهداری از فرزند در خانه می‌مانند به بیان دیگر دولت باید این همکاری را با والدین داشته باشد.
این روانشناس کودک و نوجوان با تاکید براینکه این احتمال وجود دارد با بازگشایی مدارس و ناقل شدن کودکان شاهد پیک جدید شیوع ویروس کرونا از طریق مهدهای کودک باشیم، می‌گوید: ما کودکان را به زندگی اجتماعی ترغیب می‌کنیم و مهدکودک زیربنایی است برای آغاز زندگی اجتماعی، کاهش وابستگی به والدین و حضور و تعامل با همسالان. حال اگر به یک کودکی بگوییم از سایر کودکان فاصله بگیرد این بچه دچار تناقض می‌شود.
وی با بیان اینکه کودکان در این سن تفکر عینی داشته و هرچه ببینند همان را می‌پذیرند، اضافه می‌کند: کودک در این سن قادر به تجزیه و تحلیل نبوده و نمی‌تواند موقتی بودن موضوع را درک کند او در این حالت فکر می‌کند که باید همیشه از دیگران جدا بوده و دیگر نمی‌تواند با دوستانش باشد. پذیرش این مسائل برای کودک بسیار سخت است و در طولانی مدت می‌تواند آسیب‌زا باشد. از سوی دیگر کنترل کودکان برای رعایت فاصله و پروتکل‌های بهداشتی بسیار سخت است و نمی‌توان او را واداشت که دور از دوستانش در مهد کودک بازی کند. مگر اینکه برای هر کودک یک محوطه خاص درست کنند؛ لذا جداکردن کودکان از یکدیگر در میان کودکان کمتر از ۶ سالگی قابل فهم نیست.
عارف خاطرنشان می‌کند: ما در حال حاضر به کودکان کلاس اول ابتدایی توضیح می‌دهیم که الان شرایط به گونه‌ای است که می‌توانی با دوستانت از طریق تلفن و فضای مجازی پیام بدهی، اما این شرایط موقت است و بعدا می‌توانید دوباره کنار یکدیگر باشید کودک ۶ - ۷ ساله این مساله را می‌پذیرد، اما کودک کم‌سن‌تر نمی‌پذیرد.
او تصریح می‌کند: متاسفانه زمانی که مسئولان می‌خواهند برنامه‌ریزی کنند این مسائل را در نظر گرفته و می‌خواهند یک برنامه مقطعی را اجرا کنند بدون آنکه به قبل از ماجرا و عواقب بعد از اجرای تصمیمات توجه کنند. در حالیکه نمی‌دانند این مسائل می‌تواند به کودکان و والدین آسیب بزند.
عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان عنوان می‌کند: بالاخره بیماری از بین رفته و شرایط تغییر می‌کند، اما اگر ما با بی‌تدبیری اقدام کنیم تا در یک بازه زمانی خیالمان از بابت مسائلی راحت شود ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد.
خبر های مرتبط
خبر های مرتبط
خداوندا خودت رحم کنه 
