خیز ۲ نماینده زن برای حضور در هیات رئیسه مجلس/ طلسم می‌شکند؟

رویداد۲۴ حضور کمی زنان در مجلس شورای اسلامی رو به افزایش است.از مجالس اول، دوم و سوم مجلس که تنها ۴ کرسی سهم زنان شد عبور کنیم، فراکسیون زنان در مجلس چهارم ۹ عضو، در مجلس پنجم ۱۴ عضو و در مجالس ششم و هفتم ۱۳ عضو داشتند. این روند اما به یکباره منفی شد و در مجلس هشتم ۸ نماینده و در مجلس نهم ۹ نماینده زن حضور داشتند. مجلس دهم اما رکورد را شکست و شاهد بیشترین حضور زنان در مجلس بودیم و تعداد نمایندگان زن مجلس به ۱۷ نفر رسید که ۱۳ نفر در مرحله اول و چهار نفر نیز در مرحله دوم انتخاب شدند.

در مرحله اول انتخابات مجلس یازدهم هم ۱۷ زن به مجلس راه یافتند که یک نفر-فاطمه رهبر-  بر اثر ابتلا به کرونا در گذشت. اگر فاطمه آجرلو که از حوزه انتخابیه کرج به مرحله دوم رقابت راه یافته، پیروز شود تعداد زنان مجلس یازدهم با زنان مجلس دهم برابر می شود. شاید بتوان گفت اوج اقدامات زنان در مجلس دهم بود که توانستند قوانینی را به نفع زنان تصویب کنند.

از جمله اخذ تابعیت فرزندان مادران ایرانی و حمایت از قربانیان اسیدپاشی اشاره کرد، علی لاریجانی نیز در توصیف عملکرد زنان مجلس دهم گفت: « زنان نماینده در مجلس دهم با متانت، مسائل مهمی را  پیگیری کردند که برخی همچون کاهش ساعت کاری زنان به حوزه بانوان ارتباط داشت و بعضی در حوزه مسائل عام همچون تصویب قانون برنامه ششم  توسعه و قوانین دیگر  مانند توسعه روستاها، استاندارد و هوای پاک  مجموعا مسائل مهمی را در کشور  به سامان رساند.»

اما علی رغم افزایش تعداد زنان راه یافته به پارلمان، هنوز هیچ زنی پایش به هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی باز نشده است و با وجود اینکه در اجلاسیه های مختلف مجلس که بحث تعیین هیات رئیسه مطرح بوده است زنان کاندیدای حضور در سمت های مختلف هیات رئیسه شده اند اما طلسم تکیه زدن بر یکی از ۱۲ کرسی مهم مجلس هنوز شکسته نشده است.

ساختار مردانه مجلس مانع نمایندگان زن

اگر چه زنان در ادوار مختلف تلاش های بسیاری را برای تاثیر گذاری بیشتر و نقش آفرینی در ساختارهای قدرت مجلس انجام دادند اما با توجه به ساختار مرد سالارانه پارلمان خیلی نتوانستند ظهور و بروز داشته باشند. موضوعی که گلایه بسیاری از زنان نماینده را  در این سال‌ها برانگیخت. 

آنچنان که فراکسیون امید در ۴ سال حضورش در پارلمان چندین بار برای فرستادن زنان به هیات رئیسه مجلس خیز برداشت اما بازهم رأی مجلسی ها به سبد زنان ریخته نشد. از همین روست که تاکنون بالاترین پست زنان نماینده در ادوار مختلف مجلس حضور در هیات رئیسه کمیسیون ها بوده است و بس.

دور ماندن زنان از کرسی های مهم مدیریتی در مجلس در حالی رخ می دهد که طی ادوار اخیر انتخابات مجلس، حضور زنان در لیست های انتخاباتی تبدیل به یک امتیاز برای رای گرفتن از مردم شده است اما علیرغم این شعارها شاهد بودیم زمانیکه انتخابات برگزار می شود و رای ها گرفته می شود، دیگر کمتر نامی از زنان شنیده می شود و به نمایندگان زن بها داده نمی شود و حتی وقتی پای طرحی برای افزایش سهیمه زنان در لیست‌های انتخاباتی مطرح شد مردان مجلس با آن همراهی نکردند به طوری که پروانه سلحشوری نماینده مردم تهران می‌گوید: «ساختار قدرت و سابقه پدرسالارانه جامعه، دو عاملی هستند که همدیگر را تقویت می‌کنند و باعث می‌شوند که زنان واقعا عقب بمانند.»

اتفاقی که که در زمان بستن لیست انتخاباتی اصولگرایان نیز رخ داد، آن زمان و در حالی که حداد عادل و شورای ائتلاف تاکید داشتند که به زنان سهم و جایگاه می دهیم اما زمانیکه شورای ائتلاف با جبهه پایداری ائتلاف کرد، تعدادی از زنان را از لیست خود حذف کرد و شعارهایی که درحمایت از زنان میدادند از همان ابتدا فدای سهم دادن به وحدت شکنان  شد.

بیشتر بخوانید: مجلس یک‌دست خطرناک است/ نمایندگان مجلس یازدهم بدانند که وقت دعوا و یقه‌گرفتن از دولت نیست

هیات رئیسه منهای زنان

مجلس یازدهم از هفتم خرداد آغاز به کار می کند اما هنوز زنان مجلس یازدهم برنامه ریزی مشخصی برای هیات رئیسه مجلس و کمیسیون های تخصصی مجلس ندارند. فراکسیون زنان در مجلس یازدهم هنوز تشکیل نشده است و اگر چه به گفته پروین صالحی  منتخب مردم مبارکه در مجلس یازدهم یکی از لیدرهای تشکیل این فراکسیون زهره الهیان است اما خود او به طور کلی اقدام به منظور تشکیل فراکسیون زنان را رد می کند.

از سوی دیگر آنطور که الهام آزاد منتخب مردم نایین و پروین صالحی منتخب مردم مبارکه گفته اند دو نماینده زن تمایل به حضور در هیات رئیسه دارند اما تاکنون چراغ سبزی از سوی مردان پارلمان به آنها داده نشده است.

دو کاندیدا زن برای صندلی دبیری هیات رئیسه

پروین صالحی در پاسخ به اینکه آیا بحث هایی برای حضور زنان در هیات رئیسه انجام شده است؟، اعلام کرد: خانم محمودی آمادگی خودشان را برای دبیری هیات رئیسه مجلس اعلام کردند. همچنین خانم فلاحی هم برای هیات رئیسه مجلس اعلام آمادگی کردند.

او به برنامه زنان برای هیات رئیسه کمیسیون ها اشاره کرد و گفت: با توجه به صحبت های زنان مجلس یازدهم برخی از آنها برای حضور در هیات رئیسه کمیسیون ها راغب هستند اما باید منتظر رای گیری در فضای حقیقی بود.

کاندیداهای ریاست مجلس به زنان وعده ای ندادند

این منتخب مجلس یازدهم در پاسخ به اینکه آیا رایزنی های کاندیداهای ریاست مجلس با نمایندگان زن مجلس همراه با وعده وعید دادن سهم و کرسی به زنان بوده است یا نه، گفت: اطلاعی ندارم و در جلسه ای حضور نداشتم که وعده ای به زنان داده باشد.

الهام آزاد نیز با اشاره به اقدامات زنان مجلس برای حضور در هیات رئیسه مجلس، گفت: بحث حضور زنان در هیات رئیسه مجلس مطرح است و احتمالا دو منتخب زن نیز برای صندلی دبیری هیات رئیسه مجلس کاندیدا می‌شوند.

او ادامه داد: در مجامعی که هستیم زنانی که می خواهند برای هیات رئیسه مجلس کاندیدا شوند این موضوع را مطرح می کنند. اما مشخص نیست که چقدر مورد استقبال قرار بگیرد. امیدواریم که زنان در هیات رئیسه مجلس حضور داشته باشند. چون نیمی از جمعیت کشور را زنان تشکیل می دهند و در مجلس زنانی را داریم که می توانند در هیات رئیسه مجلس فعالیت کنند.

این منتخب مردم در مجلس یازدهم تاکید کرد: تاکنون کاندیداهای ریاست مجلس وعده ای برای حضور زنان در هیات رئیسه ندادند.

آزاد با اشاره به برنامه زنان برای حضور در هیات رئیسه کمیسیون ها، گفت: در میان زنان مجلس یازدهم صحبت هایی برای حضور زنان در هیات رئیسه کمیسیون ها شده است. حضور زنان در هیات رئیسه مجلس و هیات رئیسه کمیسیون ها در میان نمایندگان مجلس مطرح شده است. اما نمی دانیم چقدر مورد استقبال قرار بگیرد. امیدواریم و تلاشمان را می کنیم که حضور زنان در هیات رئیسه مجلس و هیات رئیسه کمیسیون ها مورد استقبال قرار بگیرد.

اما و اگر بر سر تشکیل فراکسیون زنان

آنگونه که از خبرها بر می آید فراکسیون زنان مجلس هم هنوز پا نگرفته است. پروین صالحی مبارکه منتخب مردم مبارکه در مجلس یازدهم، می گوید: تاکنون تنها بحث مقدماتی تشکیل فراکسیون زنان مطرح شده است. زنان ۵۰ درصد از جامعه ما را تشکیل می دهند و شرایط، ویژگی ها و نیازهای خاص خودشان را دارند. بنابراین تشکیل فراکسیون زنان برای پیگیری حقوق این قشر از جامعه از سوی ۱۶ یا ۱۷ نماینده زن ضروری و لازم است. البته تاکنون ۱۶ زن به مجلس یازدهم راه یافتند اما انتخابات در کرج به مرحله دوم کشیده شده و احتمال دارد خانم آجرلو به مجلس یازدهم راه یابند.

او در پاسخ به این سوال که آیا تاکنون زنان مجلس یازدهم جلسه ای با یکدیگر داشتند؟ اعلام کرد: خیر، تاکنون جلسه رسمی نداشتیم و تنها صحبت های ابتدایی به منظور تشکیل فراکسیون زنان مطرح شده است.

صالحی در خصوص اینکه چه کسی به دنبال تشکیل فراکسیون زنان است؟ گفت: دو نفر از دوستان تشکیل فراکسیون زنان را دنبال می کنند. یک بار اعلام کردند که جلسه ای تشکیل می شود که به دلیل کرونا این جلسه هم تشکیل نشد. این جلسه به زمان دیگری موکول شد اما هنوز زمان آن اعلام نشده است. خانم الهیان یکی از زنانی است که به دنبال تشکیل فراکسیون زنان در مجلس یازدهم هستند.

در حالیکه پروین صالحی منتخب مردم مبارکه می گوید الهیان به دنبال تشکیل فراکسیون زنان است اما او به صورت کلی اقدام برای تشکیل فراکسیون زنان را رد می‌کند.

زهره الهیان منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم اظهار نظر در خصوص تشکیل فراکسیون زنان را زود هنگام عنوان کرد و گفت: تاکنون اقدامی برای تشکیل فراکسیون زنان مجلس یازدهم انجام نشده است.

او در پاسخ به این پرسش که آیا عدم اقدام برای تشکیل فراکسیون زنان در زمانیکه برای هیات رئیسه مجلس تصمیم گیری می شود شانس زنان را برای حضور در هیات رئیسه کم نمی کند؟ تاکید کرد: من فرصت مصاحبه ندارم اما هماهنگی هایی در آینده انجام خواهد شد.

به ریاست فراکسیون زنان فکر نکردیم

الهام آزاد منتخب مردم نایین در مجلس یازدهم هم درباره تلاش ها برای تشکیل فراکسیون زنان مجلس گفت: تعداد زنان مجلس یازدهم ۱۶ نفر و اندک است. فراکسیون زنان تشکیل نشده است. بعد از تشکیل مجلس یازدهم، فراکسیون زنان تشکیل می شود و با رای گیری رئیس فراکسیون انتخاب می شود.

او ادامه داد: ۱۶ زن مجلس یازدهم جلسه ای داشتیم و به وحدت و اتحاد خوبی رسیدیم و هیچ وقت هم فکر نکردیم که چه کسی رئیس فراکسیون باشد. تاکنون صحبت هایی که انجام دادیم در خصوص این بوده که  چه کارهایی را می خواهیم در فراکسیون زنان انجام دهیم. اما انتخاب رئیس فراکسیون بعد از آغاز به کار مجلس انجام می شود.

منتخب مردم نایین، در خصوص اینکه لیدر شکل گیری فراکسیون زنان چه کسی است؟ تاکید کرد: همه زنان برای تشکیل فراکسیون زنان دغدغه مند هستند. تاکنون هم بحث لیدری مطرح نبوده است.