چرا مردم ماسک نمی‌زنند؟

رویداد۲۴ طبق آمار اعلام شده وزارت بهداشت از هشتم تا نهم تیرماه و بر اساس معیار‌های قطعی تشخیصی، دو هزار و ۵۳۶ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که یک هزار و ۴۶۱ مورد بستری شدند تا مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۲۲۵ هزار و ۲۰۵ نفر برسد. این در حالی است که آمار قربانیان روزانه کرونا مدتی است از ۱۰۰ نفر گذشته است.

با این حال به گفته محسن فرهادی، معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، تا ۲۷ اردیبهشت ماه وضعیت اجرای پروتکل‌ها در کشور در حد مطلوب بود و تا میانگین ۷۷.۵۷ درصد مردم و کسب و کار‌ها پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کردند که در شهر تهران به ۵۶ درصد می‌رسید. اما تا ۱۵ خرداد ماه این میانگین در کل کشور به ۲۲.۶۶ درصد نزول کرد و متاسفانه شهر تهران که گلوگاه اصلی مراودات و کسب و کار در کل کشور است، به ۱۰.۵۴ درصد نزول کرد.

اما چرا مردم پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های بهداشتی را جدی نمی‌گیرند. دکتر حسین باهر در این باره گفت: بی تفاوتی گروهی از مردم نسبت به رعایت پروتکل‌های بهداشتی چهار علت عمده اقتصادی، فرهنگی اجتماعی و سیاسی دارد. دلیل اقتصادی نیاز به کار و درآمد برای تامین هزینه معاش و جبران خسارت دوران بیکاری است. دلیل فرهنگی عدم پی بردن به عمق فاجعه و پیروی از خرافات، توکل و توسل مآبی فاقد وجاهت دینی و شرعی و دلیل اجتماعی خستگی از انزوا و پرهیز از تنش‌های خانه‌نشینی با همسر و فرزندان است. علت سیاسی هم عدم رعایت پروتکل‌ها توسط تعدادی از مقامات بالادستی و بی تفاوتی ناشی از ضد و نقیض گویی‌های رسانه‌های داخلی و خارجی است.

وی افزود: در کل برای جلب توجه عموم به رعایت پروتکل‌های بهداشتی چهار اقدام لازم است. اول این‌که اهل نظر به صورت یکپارچه توصیه کنند به آنچه که مردم باید عمل کنند و آنچه نباید عمل کنند. دوم خود مقامات مسئول هم رعایت‌های لازم را داشته باشند و سوم این‌که متولیان امور اجتماعی مراتب تفریحات سالم را برای مردم فراهم کنند تا امکان خروج از خانه برای مردم معمولی فراهم شود. چهارم نیز اگر امکان دارد یارانه‌هایی به کسانی که از کار بیکار می‌شوند به اندازه کافی پرداخت گردد. مثل کشور‌های دیگر که ۸۰ درصد بیمه بیکاری را برای بیکاران و از کار افتادگان پرداخت می‌کنند. تا ان شاء الله با همراهی، همدلی و هم‌نظری از این فاجعه ملی با سلامت بیشتر خارج شویم و به بالندگی هر چه بیشتر دسترسی پیدا کنیم.

دکتر علیرضا شریفی‌یزدی جامعه‌شناس و استاد دانشگاه نیز در این باره گفت: عوامل متعددی در این باره نقش دارند. به لحاظ اجتماعی اولین دلیل این است بخش زیادی از مردم، هنوز که هنوز است با واقعیت کرونا آشنایی ندارند و حجم خطر را به صورت جدی نمی‌شناسند و این نکته برای مردم ملموس نیست. نکته دوم به ضروریات زندگی مردم برمی گردد. بخش زیادی از مردم می‌دانند مشکلات در زمینه کرونا چیست، اما به دلیل اینکه زندگی شان از لحاظ معیشتی لنگ است و این امکان برای دولت به دلیل تحریم‌ها فراهم نیست که بتواند مانند بسیاری از کشور‌های دیگر به مردم کمک بکند و مردم را در منزل نگه دارد بنابراین این عده با اینکه از خطرات کرونا باخبر هستند ناچار هستند برای تامین معیشت اعضای خانواده منزل را ترک کنند.

وی ادامه داد: رعایت پروتکل‌های بهداشتی غیراز مسئله تامین معیشت، در بخشی نیازمند هزینه است؛ نیاز به مواد ضدعفونی و صابون یا هر چیز دیگر مانند ماسک دارد، اما بسیای از مردم توان تامین این کالا‌ها را ندارند وقتی فردی زیر دو میلیون حقوق می‌گیرد که با دلار ۲۰ هزار تومان الان ۱۰۰ دلار می‌شود نمی‌شود توقع کرد ماسک ۵۰ هزار تومانی بخرد که حداقل زمان مصرفش چهار ساعت است بعد بیندازد دور.

این جامعه‌شناس اظهار کرد: دلیل مهم دیگر به سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی برمی‌گردد که خیلی مهم است. سرمایه اجتماعی طی ۱۵ سال اخیر دچار خدشه شده و مشکل پیدا کرده است. مرکز ثقل سرمایه اجتماعی، اعتمادعمومی است. الان اعتماد عمومی به دلیل اختلاس‌ها و وعده و وعید مدیران و مسئولان و انجام ندادن‌ها سلب است. مردم به همین دلیل به گفته‌های مسئولین ناباورند. در نتیجه مسئولین وقتی به درستی و جدیت می‌گویند باید پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنیم بخشی از مردم حرف‌های آن‌ها را باور ندارند مانند عدم باور به خیلی چیز‌های دیگر. از دو- سه سال پیش که گفتند دلار از ۴۵۰۰ گرانتر نمی‌شود و به دلار جهانگیری معروف شد تا به امروز که دلار ۲۰ هزار تومان شده مدام گفتند دلار قیمتش پایین می‌آید حالا این باعث شده مردم به گفته مسئولین اعتماد نکنند. این هم به سرمایه اجتماعی بر می‌گردد و باعث می‌شود تا مردم حرف‌های آنان را قبول نداشته باشند.

او افزود: علاوه بر این‌ها، دولت خیلی از محدودیت‌ها و فاصله گذاری اجتماعی را پس از نوروز حذف کرد و گفت زندگی به روال عادی بر می‌گردد و به صورت طبیعی طی می‌شود مردم هم باور کردند کرونا نیست و جا‌های شلوغ می‌روند و زندگی عادی خود را دارند.

بیشتر بخوانید: محدودیت‌های کرونایی به تهران بازمی‌گردد+فیلم

وی در نهایت اضافه کرد: در مجموع مهمترین دلیل جامعه شناختی پایین بودن سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی، سپس مسایل و مشکلات اقتصادی و سومی که بسیار اهمیت دارد این است که ما وقتی سعی می‌کنیم شرایط را عادی جلوه دهیم در حالی که عادی نیست به طور طبیعی روی فرهنگ‌سازی مردم اثر می‌گذارد و آن برجستگی ادراکی که در اسفندماه و فروردین ماه وجود داشت دیگر دیده نمی‌شود و فکر می‌کنند نکات بهداشتی را نباید رعایت کنند.