دسته بندی‌های جدید در مجلس/ آیا مجلس یازدهم همچنان یکدست است؟

رویداد۲۴ بسیاری از ناظران مسائل سیاسی، مجلس یازدهم را مجلسی یکدست می‌دانستند و هنوز هم برخی چنین باوری دارند. گرچه در حوزه‌های غیر سیاسی حدود ۴۰ فراکسیون در این دوره مجلس شکل گرفته است، اما تا همین هفته‌های اخیر فراکسیون انقلاب اسلامی به ریاست محمد باقر قالیباف تنها فراکسیون سیاسی بود که در مجلس یازدهم شکل گرفته بود.

با این حال روز ۳۰ شهریور فراکسیون جدیدی تحت عنوان فراکسیون مستقلین ولایی تشکیل شد. «ذبیح الله اعظمی ساردویی» نماینده مردم جیرفت در مجلس شورای اسلامی با اعلام خبر تشکیل این فراکسیون به ایرنا گفت: "تعدادی از نمایندگان اصلاح طلب و مستقل مجلس که عضو فراکسیون مردمی انقلاب اسلامی نیستند دور هم جمع شدند و فراکسیون مستقلین ولایی را تشکیل دادند. چند روز بعد «محمد باقری بنابی» که به ریاست فراکسیون مستقلین ولایی انتخاب شده بود تعداد اعضای این فراکسیون را حدود ۵۰ نفر ذکر کرد و پیش بینی کرد این عدد به بیش از ۱۰۰ نفر خواهد رسید.

تشکیل فراکسیونی با مشارکت حدود ۱۰۰ نماینده مجلس البته فرضیه یکدستی مجلس یازدهم را آن هم در ماه پنجم از تشکیل آن کاملا زیر سوال می‌برد. این البته تنها اتفاقی نیست که در صف بندی‌های درون مجلس یازدهم رخ داده است. اظهارات «حجت‌الاسلام مرتضی آقاتهرانی» دبیرکل جبهه پایداری و رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس یازدهم هم نشان داد که طیفی که آقا تهرانی منسوب به آن است خود را چندان مقید به قواعد و دستورالعمل‌های فراکسیون انقلاب اسلامی نمی‌داند.

آقا تهرانی در گفت و گویی اظهارداشت: «ما قصد تشکیل فراکسیونی جدا از فراکسیون نیرو‌های انقلاب را نداریم، ولی خود را ملزم به حضور و پیروی از این فراکسیون هم نمی‌دانیم».

دبیر کل جبهه پایداری در تبیین فعالیت‌های تشکیلاتی در مجلس یازدهم گفت: «البته نمی‌خواهیم تشتت ایجاد شود. اما آیا باید مثلاً بنده درست مانند فلان نماینده و یا بهمان عضو هیئت رئیسه فکر کنم؟ یا او باید عیناً مانند من بیاندیشد؟ اصلاً چنین رویکردی که مثلاً مشابهت ۱۰۰ در صدی داشته باشیم، چقدر درست است؟ پس تکلیف تفاوت‌ها چه می‌شود؟ البته که اشتراکات زیاد است. اما ممکن است در مواردی با هم اختلاف نظر و سلیقه پیدا کنیم که طبیعی است و باید باهم بنشینیم و بحث کنیم تا اختلافات حل شود. برخی هیچ اختلاف نظری را برنمی‌تابند و تا می‌گوئیم در فلان مسئله اختلاف نظر داریم، سروصدا و حاشیه درست می‌کنند که فلان گروه یا تشکل وحدت شکنی کرد. یا اینکه مثلاً برخی نمایندگان در مجلس فعلی بر سر موضوعی دچار تفاوت دیدگاه می‌شوند و با هم اصطکاک نظری پیدا می‌کنند؛ فوراً عده‌ای بدشان می‌آیند و اعتراض می‌کنند. خب هر فردی می‌تواند در مسئله‌ای نظری داشته باشد و لزوماً همه مثل هم فکر نمی‌کنند.

وی درباره تشکیل فراکسیون جدید در مجلس شورای اسلامی گفت: «ما قصد تشکیل فراکسیونی جدا از فراکسیون نیرو‌های انقلاب را نداریم، معنایش این نیست که مثلاً هر اتفاقی که در فراکسیون بیفتد، ما خود را ملزم به حضور و پیروی از فراکسیون می‌دانیم. ما صرفاً تا زمانی خویش را ملزم به حضور در این فراکسیون می‌دانیم که مراعات اصول انقلاب، منافع مردم و انقلاب در متن تصمیم‌گیری‌های فراکسیون لحاظ شود. اگر خدای نکرده روزی چنین نباشد، نه فقط ما، بلکه هیچ عنصر انقلابی دیگری نباید از تصمیمات فراکسیون اطاعت کند.»

---

بیشتر بخوانید: نمایندگان مجلس به جز دناپلاس و واکسن و... در معرض چه فساد‌ها و تبعیض‌هایی هستند؟

---

از اظهارات رییس کمیسیون فرهنگی مجلس این طور برمی‌آید که به مرور خط کشی میان جبهه پایداری و احتمالا احمدی‌نژادی‌ها با طیف قالیباف، جهادی‌ها و احیانا اصولگرایان سنتی را مشخص‌تر و روشن‌تر شود. البته باز این رویکرد به این معنا نیست که طیف مصطفی میرسلیم الزاما با نواصولگرایان نزدیک به قالیباف همراه و متحد باشند؛ بنابراین اگر خبر تشکیل فراکسیون مستقلین ولایی و اظهارات آقا تهرانی را کنار هم بگذاریم، اولا، بعید نیست که این سخنان دبیرکل جبهه پایداری به این دلیل بیان شده باشد که اگر فردا روزی طیف او فراکسیون جدیدی تشکیل داد و یا در مصوباتی وزنه این جریان به سمتی دیگر سنگینی کرد، تعجب نکنیم. دومین نتیجه‌ای که می‌توان گرفت یکدست نبودن مجلس یازدهم است. چرا که با زحمت می‌توان وجه اشتراکی محکمی ما بین نواصولگرایان قالیبافی، احمدی‌نژادی‌ها، جامعه اسلامی مهندسی، موتلفه، پایداری‌ها و جوانان نوانقلابی یافت.

از طرفی رییس فراکسیون مستقلین مجلس هم در گفتگو با ایرنا گزاره‌ها و پیش‌فرض‌های ذکر شده بالا را قوی‌تر می‌کند، او در بخشی از این مصاحبه خود می‌گوید که «اطلاق عنوان اکثریت به فراکسیون انقلاب اسلامی صحیح نیست». در حالی که آقا تهرانی با احتیاط فراکسیون انقلاب اسلامی را فراکسیون اصلی مجلس می‌نامد که "محمد باقری بنابی" رییس فراکسیون مستقلین ولایی قائل به وجود یک فراکسیون اکثریت نیست و معتقد است با توجه به تشکیل بیش از ۲۰ فراکسیون کوچک و بزرگ در مجلس ممکن است تعداد قابل توجهی از نمایندگان در اولین فراکسیون سیاسی عضو شده باشند، ولی به مرور در دیگر فراکسیون‌ها تقسیم شوند، بنابراین نمی‌توان فراکسیون انقلاب اسلامی را اکثریت نامید.

رییس فراکسیون مستقلین ولایی مجلس یازدهم درباره تشکیل "فراکسیون مستقلین ولایی" به ایرنا گفت: صدا‌های مختلفی در مجلس وجود دارد که طبیعتا نمی‌توانست ذیل یک فراکسیون تعریف شود، فراکسیون مستقلین ایجاد شده است که افراد میانه رو از هر دو جریان و کسانی که واقعا از حیث وابستگی به جریان‌های سیاسی مستقل هستند، در یک مجموعه قرار گیرند. در این فراکسیون، افرادی و بخش‌هایی از جامعه که در مجلس تریبون ندارد و نمایندگانی که نمی‌توانستند با فراکسیون انقلاب اسلامی ارتباط برقرار کنند دارای تریبونی قوی شوند و به نوعی می‌توان گفت این فراکسیون «تریبون بی‌تریبون‌ها» است.

باقری درخصوص تفاوت‌های فراکسیون مستقلین ولایی با دیگر فراکسیون‌های مجلس گفت: جریان خاصی در مجلس وجود دارد که خود را در «فراکسیون انقلاب اسلامی» تعریف کرده‌اند. این فراکسیون پیگیر منویات جریان و گروه خاصی است، ولی فراکسیون مستقلین از تعدادی از اصلاح‌طلبان و افراد مستقل تشکیل شده که ارتباطی با گروه مذکور ندارند؛ لذا بنای ما بر این است که مطالب و موضوعاتی که توسط فراکسیون انقلاب اسلامی نادیده گرفته یا مطرح نشده را به جدیت پیگیری کنیم.

این نماینده مجلس با بیان اینکه فراکسیون‌های مختلف دنبال اهداف تخصصی خود هستند، خاطرنشان کرد: فراکسیون انقلاب اسلامی هم با مسائل، سیاسی برخورد می‌کند بنابراین ما باید به سمت کمک به حل مسائل کلان اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی برویم و تمرکز خود را به اموری معطوف کنیم که به آن بی‌توجهی می‌شود.

باقری بنابی در پاسخ به این سوال که آیا وزن فراکسیون متبوعش به اندازه‌ای هست که اهداف خود را محقق کند، گفت: در حال حاضر به نظر نمی‌رسد فراکسیون اکثریتی در مجلس باشد، همین فراکسیون مستقلین به بیش از ۱۰۰ نفر خواهد رسید و با توجه به شرایط خاصی که در مجلس حاکم است، تعداد زیادی از نمایندگان تمایلی به عضویت در فراکسیون‌هایی، چون انقلاب اسلامی و مستقلین را ندارند بنابراین اگر آن افراد را هم در نظر بگیریم متوجه می‌شویم فراکسیون اکثریت نداریم.

با توجه به شکل‌گیری فراکسیون‌های مختلف و متعدد تخصصی، اقتصادی (چند فراکسیون)، قومی، مذهبی، زبانی، منطقه‌ای-جغرافیایی، ورزشی، محیط زیستی، فرهنگی، بین‌المللی، می‌توان تصور کرد یک نماینده مجلس در آن واحد در چندین فراکسیون عضویت دارد که البته این موضوع جدیدی نیست، اما این پرسش وجود دارد که تعدد فراکسیون‌های مجلس چه تاثیری در کیفیت و خروجی کار مجلس و اموری، چون تقنین و نظارت دارد؟ ولی وقتی فراکسیون‌های سیاسی بررسی و اظهارات موسسان آن مورد توجه قرار گیرد، پرسش دیگری به ذهن می‌رسد و آن اینکه فراکسیون اکثریت در مجلس داریم؟ و این سخن رییس فراکسیون مستقلین ولایی مجلس که معتقد است مجلس یازدهم فراکسیون اکثریت ندارد چقدر در عمل و واقعیت قابل راستی آزمایی است؟

تا کنون شاهد طرح‌ها و لوایحی نبوده‌ایم که صف‌بندی‌های واقعی طیف‌های مختلف مجلس را آشکار کند. با توجه به زمزمه‌هایی که این روز‌ها و بخصوص بعد از تشکیل فراکسیون مستقلین و اظهارات آقاتهرانی و باقری‌بنابی به گوش می‌رسد می‌توان منتظر بود که در آینده‌ای نزدیک در جریان تصویب طرح‌ها و لوایح مجلس، صف‌بندی‌ها و خط‌کشی‌های طیف‌های ذکر شده صورت عینی‌تری پیدا کند و طیف‌های درون اصولگرایی عرض اندام و ابراز وجود مستقل خود را داشته باشند. تا اینجای کار فراکسیون انقلاب اسلامی به ریاست قالیباف ایفاگر نقش اصلی در بهارستان بوده است. تشکیل فراکسیون مستقلین ولایی حکایت از نوعی وزن کشی اولیه در ساختمان بهارستان دارد حالا باید منتظر ماند و کنشگری فراکسیون مستقلین ولایی را مشاهده کرد و اینکه طیف آقا تهرانی تا کجا پای فراکسیون انقلاب اسلامی خواهد ماند و این ادعای باقری بنابی مبنی بر اینکه فراکسیون اکثریت در مجلس نداریم و اعضای فراکسیون متبوعش از ۱۰۰ نفر می‌گذرد، در عمل محقق می‌شود یا نه.