غلامعباس توسلی ؛ جامعه‌شناس آزادی
رویداد۲۴ جمعه خبر رسید دکتر غلامعباس توسلی استاد پیشکسوت علوم اجتماعی درگذشت. توسلی برای فعالان سیاسی به عنوان عضو نهضت آزادی و همراه مهندس مهدی بازرگان شناخته می‌شود و برای دانشجویان و خوانندگان علوم انسانی، معلم جامعه شناسی است که سهم بسزایی در رشد رشته جامعه شناسی در ایران داشته است.
غلامعباس توسلی یک فعال سیاسی دموکراسی‌خواه و از نزدیکان دکتر ابراهیم یزدی بود. در سال ۷۸ او در کنار ابراهیم یزدی، فریبرز رئیس دانا، اعظم طالقانی و چهره‌های جوانتری مثل احمد زیدآبادی، در بیانیه‌ای به رد صلاحیت گسترده در انتخابات مجلس ششم اعتراض کرد گرچه در این بیانیه از مردم برای حضور پای صندوق‌های رای دعوت شده بود، اما نقدهای تندی هم در آن مطرح شده بود: «نیرو‌های ملی ـ مذهبی و مستقل همچنان مصمم‌اند که از تحقق پروژه جناح انحصار که همانا کاهش تعداد شرکت‌کنندگان در انتخابات و تقلیل شکست تمامیت خواهان در برابر اصلاح‌طلبان است، جلوگیری کنند و در این مسیر همچنان اولویت دادن به منافع ملی را به عنوان هدف محوری و استراتژیک خود تلقی خواهند کرد و ضمن شرکت فعال در انتخابات از کلیه شهروندان می‌خواهند تا با حضور گسترده خود در انتخابات از برنامه توسعه سیاسی دولت حمایت کنند.»
به گزارش رویداد۲۴ فروردین ۸۰ دکتر توسلی برای مدت کوتاهی بازداشت شد که باعث شکل‌گیری اعتراضاتی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران شد. صدر حاج سید جوادی، خسرو منصوریان، محمود توسلی، ابوالفضل بازرگان (برادر زاده مهندس بازرگان) غلامعباس توسلی، بنی اسدی در تهران و دکتر غروی و مسکین در استان اصفهان مشهورترین چهره‌های بازداشت شده بودند.
در بهمن همان سال احمد صدر حاج سید جوادی، ابراهیم یزدی و غلامعباس توسلی در اطلاعیه‌ای در آستانه ۲۲ بهمن، از تمامی اقشار مردم ایران دعوت کرده‌اند که صرف‌نظر از اختلافات گروهی و اعتراضات به حق خود در جهت مقابله با هر نوع تهدید خارجی متحد و یکپارچه، وحدت ملی خود را به نمایش بگذارند.
آن‌ها در آن زمان تلاش‌های زیادی کردند که نهضت آزادی مجوز فعالیت بگیرد. غلامعباس توسلی در آن مقطع گفته بود «ما بار‌ها گفته‌ایم و نوشته‌ایم که امام در موقعیت‌هایی مطالبی را فرموده‌اند، بعد هم آن موقعیت‌ها عوض شده است. برای اولین بار من گفتم که امام فرموده بودند که اگر ما با صدام صلح کنیم، با فهد صلح نخواهیم کرد، اما خیلی زود پس از یکی دو سال سفیر رد و بدل و ارتباط برقرار شد. وقتی که می‌توانیم با فهد صلح کنیم، چرا نتوانیم با نهضت آزادی کنار بیاییم.»
غلامعباس توسلی سرشناس‌ترین چهره‌ای بود که برای انتخابات شورا‌های دوم تایید صلاحیت شد. انتخاباتی که با تحریم اصلاح‌طلبان و بخشی از تهرانی‌ها، زمینه‌ساز شهرداری محمود احمدی نژاد شد. (توسلی در آن انتخابات سی‌ام شده بود)
در انتخابات ۸۴، مصطفی معین وعده داده بود جبهه دموکراسی و حقوق بشر را راه‌اندازی کند. این جبهه در نهایت تشکیل نشد، اما غلامعباس توسلی از افرادی بود که ایده تاسیس این نهاد را جدی گرفته بود و در جلسات مقدماتی آن شرکت می‌کرد.
غلامعباس توسلی سال ۸۵ نیز نامزد انتخابات شورا‌ها شد که صلاحیت او را تایید نکردند. بعد از آن وی بیشتر به تدریس پرداخت؛ گرچه مدرسه‌ای نیز در زادگاه خود افتتاح کرد. با مرگ او، یکی از معدود چهره‌های باقیمانده نهضت آزادی درگذشت و احیای این حزب سیاسی، بیشتر و بیشتر به یک رویا تبدیل شده است.
بیوگرافی غلامعباس توسلی
توسلی عضو پیوسته فرهنگستان علوم و استاد پیشکسوت جامعه‌شناسی بود. او در دانشسرای عالی تهران به مطالعه زبان و ادبیات فرانسه و انگلیسی پرداخت. توسلی در دوره کارشناسی دانشسرای عالی نیز حائز رتبه اول شد و علاوه بر دریافت مدال فرهنگ با پایه دبیری به استخدام همان مؤسسه درآمد.
توسلی با استفاده از امتیاز شاگردان رتبه اول و پس از یک سال تدریس در دانشسرای عالی تهران به اروپا اعزام شد و تحصیلات خود را در دانشگاه پاریس ادامه داد و در آنجا تصمیم گرفت جامعه‌شناسی بخواند. دکتر توسلی در تابستان ۱۳۴۵ به ایران بازگشت و تدریس خود را با سمت استادیاری از سر گرفت.
وی علاوه بر تدریس در دانشسرا از همان آغاز ورود، در بخش مطالعات شهری مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران نیز به تحقیق پرداخت. دکتر توسلی به درخواست دانشگاه ملی ایران، رشته جامعه‌شناسی را در دانشکده ادبیات آن دانشگاه پایه‌گذاری و برنامه‌ریزی کرد و به تدریس برخی دروس در آنجا پرداخت.
به گزارش رویداد۲۴ در سال ۱۳۵۰ از دانشسرای عالی به دانشگاه تهران منتقل شد و یک سال بعد به دانشیاری و پس از آن به مرتبه استادی ارتقا یافت. وی در سال ۱۳۵۱ به سمت مدیر گروه جامعه‌شناسی انتخاب شد. در سال ۱۳۶۴ مجدداً به عنوان مدیر گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران انتخاب شد و یک سال بعد نیز به سمت ریاست دانشکده منصوب شد. او همچنین در ایجاد دوره دکتری در دانشگاه‌های تهران، تربیت مدرس و دانشگاه آزاد اسلامی نقش به سزایی بر عهده داشته است.
