رئیس هیأت اجرایی حزب اعتدال و توسعه:
ائتلاف امید، تجربه‌ای ارزشمند در توسعه سیاسی ایران بود
انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی، لااقل از دو حیث تفاوت‌های بارزی با دیگر انتخابات مشابه در نظام جمهوری اسلامی داشت؛ نخست آنکه ائتلافی فراگیر، فارغ از مرزبندی‌های مرسوم در عرصه سیاسی ایران با حضور هر سه جریان اصلاح‌طلب، اعتدالگرا و اصولگرایان معتدل شکل گرفت و از دیگر سو این ائتلاف توانست برای اکثریت مطلق کرسی‌های مجلس، کاندیدای مشترک ارائه کند.
رویداد۲۴-انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی، لااقل از دو حیث تفاوت‌های بارزی با دیگر انتخابات مشابه در نظام جمهوری اسلامی داشت؛ نخست آنکه ائتلافی فراگیر، فارغ از مرزبندی‌های مرسوم در عرصه سیاسی ایران با حضور هر سه جریان اصلاح‌طلب، اعتدالگرا و اصولگرایان معتدل شکل گرفت و از دیگر سو این ائتلاف توانست برای اکثریت مطلق کرسی‌های مجلس، کاندیدای مشترک ارائه کند.
اکنون و چهار ماه پس از شکل‌گیری هسته اولیه این ائتلاف و در شرایطی که ترکیب ساختارهای داخلی مجلس نهایی شده است، نقدهایی درون‌ائتلافی بویژه از ناحیه اصلاح‌طلبان به گوش می‌رسد. با مرتضی بانک، عضو شورای مرکزی و رئیس هیأت اجرایی حزب اعتدال و توسعه که حزبش دومین رکن ائتلاف امید به شمار می‌رود، در این‌باره گفت‌و‌گویی انجام داده‌ایم.
برخی معتقدند ائتلافی که در انتخابات 94 شکل گرفت و حزب اعتدال و توسعه در ایجاد و راهبری آن نقشی مؤثر ایفا کرد، شکنندگی بالقوه‌ای دارد. آینده این ائتلاف را چگونه می‌بینید؟
پاسخ به این سؤال، در مرور چرایی تشکیل ائتلاف امید نهفته است. عملکرد دولت در 3 سال اخیر، از یک سو به تعمیق ارتباط اصلاح‌طلبان با دولت منجر شد و از سوی دیگر جمع قابل توجهی از کنشگران مؤثر در دیگر احزاب و جریان‌های سیاسی را نیز با خود همراه کرد. در چنین شرایطی حزب اعتدال و توسعه، به عنوان تشکلی سیاسی که از 18 سال قبل، در پی استقرار گفتمان اعتدال در جامعه بوده است، بدون آنکه مأموریتی از دولت داشته باشد، صرفاً به عنوان یکی از بازیگران عرصه سیاسی کشور تلاش کرد کمک کند انتخابات 94 به فرصتی برای تعمیق و گسترش همگرایی میان نیروهای معتدل وفادار به نظام در همه جریان‌های سیاسی تبدیل شود.
در این میان نقش بزرگان سیاسی کشور و شخصیت‌هایی همچون جناب آقای دکتر عارف بسیار حیاتی و تاریخ‌ساز بود. لذا بنده معتقدم به دلیل خطرهای برآمدن دوباره تندروی در کشور، جریان‌های معتدل از جمله حزب اعتدال و توسعه، مسیری را که با مشارکت همدیگر در انتخابات 94 پیش گرفتند، ادامه خواهند داد.
اما از فردای مشخص شدن ترکیب هیأت رئیسه مجلس و کمیسیون‌ها، نقدهای درون ائتلافی توسط بخشی از طرفداران جریان اصلاح‌طلب ابراز می‌شود. اخیراً نیز برخی چهره‌های اصلاح‌طلب می‌گویند نمایندگان مورد حمایت شما، به توافق فی‌مابین درباره حمایت از ریاست مجلس پایبند نبوده‌اند.
این ائتلاف همان گونه که از اسامی مندرج در فهرست امید مشخص است، صرفاً مختص به یک جریان سیاسی نبود. ما نیز به عنوان حزب اعتدال و توسعه در اظهار نظرهای عمومی که از یک سال قبل از انتخابات داشته‌ایم و هم در جلساتی که با دو رکن دیگر ائتلاف در ماه‌ها و هفته‌های قبل از انتخابات داشتیم، صراحتاً بر فلسفه ایجاد ائتلاف امید تأکید کرده‌ایم. پس از برگزاری انتخابات نیز تأکید کردیم که انتخاب هیأت رئیسه و رؤسای کمیسیون‌ها، موضوع داخلی مجلس است و هیچ حزب، گروه یا فردی نه می‌تواند و نه باید در مسائل داخلی مجلس دخالت کند.
فراموش نشود که حزب اعتدال و توسعه با درک شرایط مهم در روزهای حساس قبل از تصمیم‌گیری در مورد ارکان مجلس، با دعوت از منتخبان مجلس دهم و با حضور بیش از 200 نفر از آنان مواضع رسمی، قاطع و صریح خود را خصوصاً درباره فرآیند شکل‌گیری ساختارهای داخلی مجلس صرفاً در چارچوب فراکسیون امید اعلام کرد و دبیرکل حزب جناب آقای دکتر نوبخت آن را به صراحت اعلام نمود. پس از آن نیز هیچ گاه این حزب موضع دیگری نداشته است. این مواضع به منظور تحکیم پیوندهای موجود در ائتلاف امید به همراه همه مواضع قبلی انجام شده است.
اما به هر حال اکنون آقای عارف رئیس مجلس نیست و از میان 14 کمیسیون، ریاست دو کمیسیون به اصلاح‌طلبان رسید و آنان بخشی از علت این رخداد را ناشی از قصور حزب شما می دانند...
می‌خواهم به نکته‌ای اشاره کنم که تصویر روشن‌تری بدهد و شاید بتواند برخی سوء‌تفاهم‌ها را برطرف کند. جالب است بدانید که در بحث تأیید صلاحیت‌ها، وضعیت اصلاح‌طلبان بهتر از ما بود. از میان کاندیداهای اصلی حزب اعتدال و توسعه که عضو حزب بودند، در سراسر کشور کمتر از سه چهار نفر صلاحیت‌شان تأیید شد. قطعاً چنین وضعیتی با محاسبات و تصوری آرمانی که ما داشتیم، فرسنگ‌ها فاصله داشت. با این حال به یاری دوستان‌مان بویژه در جریان اصلاحات برای اولین بار در تاریخ انتخابات ایران، ائتلافی فراگیر تشکیل شد طوری که تنها در مورد 4 یا 5 کرسی، با دوستان‌مان در جریان اصلاحات نتوانستیم به کاندیدای مشترک برسیم.
این نکته را از این حیث اشاره کردم که تأکید کنم در عالم سیاست، واقعیات عینی با آرمان‌ها و انتظاراتی که کنشگران سیاسی دارند ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشد.
نباید فراموش کنیم که مسأله مشترک ارکان ائتلاف امید در انتخابات 94، هماوردی دو طیف تندرو و میانه‌رو بود. شاید نتایج انتخابات مجلس، برخی خواسته‌های بخشی از ارکان ائتلاف را برآورده نکرده باشد که قطعاً هم همین طور است و ما نیز از این موضوع خشنود نیستیم. اما ارکان این ائتلاف توانستند به یاری ملت، به هدف مشترکی که بر آن مبنا تشکیل شده بود، دست یابند و این یک پیروزی بزرگ برای ملت ایران، نمادی از بلوغ سیاسی کنشگران معتدل از جناح‌های مختلف و نشانه‌ای بارز از درک عمیق شرایط داخلی و بین‌المللی ایران بود.
به سؤال اول برگردیم و آن را به شکل دیگری مطرح کنم؛ با توجه به تجربه انتخابات مجلس و رویدادهای بعد از آن، چه‌اندازه به تداوم این ائتلاف در انتخابات 96 امیدوار هستید؟
ما باید به دستاوردهایی که در نتیجه دو انتخابات 92 و 94 به دست آمد، توجه کنیم. فارغ از پیشرفت‌های بزرگی که در حوزه سیاست خارجی، اقتصاد و مباحث اجتماعی بویژه در مسائلی همچون ترمیم اعتماد عمومی و تقویت سرمایه اجتماعی به دست آمد، در سیاست داخلی و از جمله حوزه احزاب، اتفاقات بزرگی حادث شده است.
حتماً به خاطر دارید خیلی‌ها گمان می‌کردند جریان اصلاح‌طلب، امکان حیات دوباره نخواهد داشت. اما در سه سال اخیر فضا به گونه‌ای رقم خورد که این جریان بتواند بخش مؤثری از توان خود را بازیابی کند، طوری که نه تنها در بدنه دولت، امکان خدمت‌رسانی در مناصب مهمی در رده‌های مختلف اجرایی را بیابد بلکه با کمک طرفداران خود در جامعه و در فرآیند انتخابات، سهمی ارزنده از مجلس را در اختیار بگیرد.
ما به عنوان حزب اعتدال و توسعه، بر مبنای مشی آرمانی خود، هیچ گاه حیات خود را در نفی دیگر جریان‌های سیاسی کشور نمی‌دانیم و همواره در پی آن بوده‌ایم که جریان‌های اصیل برآمده از انقلاب بتوانند امکان بروز و ظهور و فعالیت داشته باشند. ما اطمینان داریم که با تشریک مساعی همه وفاداران به قانون اساسی و ذیل منویات رهبر معظم انقلاب، در فضایی به دور از تندروی و افراط، می‌توان فضا و فرصت را برای شایستگان در همه جریان‌های سیاسی هموار کرد تا با بهره‌مندی از آنان، مسیر تحقق خواسته‌های آرمانی انقلاب و توسعه پایدار کشور هموارتر شود.
در اینجا به همین مختصر بسنده کرده و پیشنهاد می‌کنم در این شرایط به جای قربانی کردن دیگران، بهتر است ساز و کارهای تکمیل فراکسیون امید را در داخل مجلس فراهم کنیم تا در ادامه و در فرصت‌های بسیار باقیمانده در مجلس، مشکلات حادث شده را مرتفع کرده و موفقیت‌های به دست آمده را تکمیل کنیم.
لازم است تأکید کنم ائتلاف نانوشته‌ای که در 92 شکل گرفت، گام اول در مسیر دستیابی به دستاوردهای کنونی بود. تجربه ذی‌قیمتی که در مسیر رشد این ضرورت آگاهانه در ائتلاف فراگیر 94 به دست آمد، گام دوم بود. اکنون نیز گرچه زمانی طولانی تا انتخابات 96 باقی مانده است، اما اطمینان داریم این تجربه در 96 نیز با قوتی بیشتر دوباره تکرار و گام سوم برداشته خواهد شد.
منبع:روزنامه ایران
اکنون و چهار ماه پس از شکل‌گیری هسته اولیه این ائتلاف و در شرایطی که ترکیب ساختارهای داخلی مجلس نهایی شده است، نقدهایی درون‌ائتلافی بویژه از ناحیه اصلاح‌طلبان به گوش می‌رسد. با مرتضی بانک، عضو شورای مرکزی و رئیس هیأت اجرایی حزب اعتدال و توسعه که حزبش دومین رکن ائتلاف امید به شمار می‌رود، در این‌باره گفت‌و‌گویی انجام داده‌ایم.
برخی معتقدند ائتلافی که در انتخابات 94 شکل گرفت و حزب اعتدال و توسعه در ایجاد و راهبری آن نقشی مؤثر ایفا کرد، شکنندگی بالقوه‌ای دارد. آینده این ائتلاف را چگونه می‌بینید؟
پاسخ به این سؤال، در مرور چرایی تشکیل ائتلاف امید نهفته است. عملکرد دولت در 3 سال اخیر، از یک سو به تعمیق ارتباط اصلاح‌طلبان با دولت منجر شد و از سوی دیگر جمع قابل توجهی از کنشگران مؤثر در دیگر احزاب و جریان‌های سیاسی را نیز با خود همراه کرد. در چنین شرایطی حزب اعتدال و توسعه، به عنوان تشکلی سیاسی که از 18 سال قبل، در پی استقرار گفتمان اعتدال در جامعه بوده است، بدون آنکه مأموریتی از دولت داشته باشد، صرفاً به عنوان یکی از بازیگران عرصه سیاسی کشور تلاش کرد کمک کند انتخابات 94 به فرصتی برای تعمیق و گسترش همگرایی میان نیروهای معتدل وفادار به نظام در همه جریان‌های سیاسی تبدیل شود.
در این میان نقش بزرگان سیاسی کشور و شخصیت‌هایی همچون جناب آقای دکتر عارف بسیار حیاتی و تاریخ‌ساز بود. لذا بنده معتقدم به دلیل خطرهای برآمدن دوباره تندروی در کشور، جریان‌های معتدل از جمله حزب اعتدال و توسعه، مسیری را که با مشارکت همدیگر در انتخابات 94 پیش گرفتند، ادامه خواهند داد.
اما از فردای مشخص شدن ترکیب هیأت رئیسه مجلس و کمیسیون‌ها، نقدهای درون ائتلافی توسط بخشی از طرفداران جریان اصلاح‌طلب ابراز می‌شود. اخیراً نیز برخی چهره‌های اصلاح‌طلب می‌گویند نمایندگان مورد حمایت شما، به توافق فی‌مابین درباره حمایت از ریاست مجلس پایبند نبوده‌اند.
این ائتلاف همان گونه که از اسامی مندرج در فهرست امید مشخص است، صرفاً مختص به یک جریان سیاسی نبود. ما نیز به عنوان حزب اعتدال و توسعه در اظهار نظرهای عمومی که از یک سال قبل از انتخابات داشته‌ایم و هم در جلساتی که با دو رکن دیگر ائتلاف در ماه‌ها و هفته‌های قبل از انتخابات داشتیم، صراحتاً بر فلسفه ایجاد ائتلاف امید تأکید کرده‌ایم. پس از برگزاری انتخابات نیز تأکید کردیم که انتخاب هیأت رئیسه و رؤسای کمیسیون‌ها، موضوع داخلی مجلس است و هیچ حزب، گروه یا فردی نه می‌تواند و نه باید در مسائل داخلی مجلس دخالت کند.
فراموش نشود که حزب اعتدال و توسعه با درک شرایط مهم در روزهای حساس قبل از تصمیم‌گیری در مورد ارکان مجلس، با دعوت از منتخبان مجلس دهم و با حضور بیش از 200 نفر از آنان مواضع رسمی، قاطع و صریح خود را خصوصاً درباره فرآیند شکل‌گیری ساختارهای داخلی مجلس صرفاً در چارچوب فراکسیون امید اعلام کرد و دبیرکل حزب جناب آقای دکتر نوبخت آن را به صراحت اعلام نمود. پس از آن نیز هیچ گاه این حزب موضع دیگری نداشته است. این مواضع به منظور تحکیم پیوندهای موجود در ائتلاف امید به همراه همه مواضع قبلی انجام شده است.
اما به هر حال اکنون آقای عارف رئیس مجلس نیست و از میان 14 کمیسیون، ریاست دو کمیسیون به اصلاح‌طلبان رسید و آنان بخشی از علت این رخداد را ناشی از قصور حزب شما می دانند...
می‌خواهم به نکته‌ای اشاره کنم که تصویر روشن‌تری بدهد و شاید بتواند برخی سوء‌تفاهم‌ها را برطرف کند. جالب است بدانید که در بحث تأیید صلاحیت‌ها، وضعیت اصلاح‌طلبان بهتر از ما بود. از میان کاندیداهای اصلی حزب اعتدال و توسعه که عضو حزب بودند، در سراسر کشور کمتر از سه چهار نفر صلاحیت‌شان تأیید شد. قطعاً چنین وضعیتی با محاسبات و تصوری آرمانی که ما داشتیم، فرسنگ‌ها فاصله داشت. با این حال به یاری دوستان‌مان بویژه در جریان اصلاحات برای اولین بار در تاریخ انتخابات ایران، ائتلافی فراگیر تشکیل شد طوری که تنها در مورد 4 یا 5 کرسی، با دوستان‌مان در جریان اصلاحات نتوانستیم به کاندیدای مشترک برسیم.
این نکته را از این حیث اشاره کردم که تأکید کنم در عالم سیاست، واقعیات عینی با آرمان‌ها و انتظاراتی که کنشگران سیاسی دارند ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشد.
نباید فراموش کنیم که مسأله مشترک ارکان ائتلاف امید در انتخابات 94، هماوردی دو طیف تندرو و میانه‌رو بود. شاید نتایج انتخابات مجلس، برخی خواسته‌های بخشی از ارکان ائتلاف را برآورده نکرده باشد که قطعاً هم همین طور است و ما نیز از این موضوع خشنود نیستیم. اما ارکان این ائتلاف توانستند به یاری ملت، به هدف مشترکی که بر آن مبنا تشکیل شده بود، دست یابند و این یک پیروزی بزرگ برای ملت ایران، نمادی از بلوغ سیاسی کنشگران معتدل از جناح‌های مختلف و نشانه‌ای بارز از درک عمیق شرایط داخلی و بین‌المللی ایران بود.
به سؤال اول برگردیم و آن را به شکل دیگری مطرح کنم؛ با توجه به تجربه انتخابات مجلس و رویدادهای بعد از آن، چه‌اندازه به تداوم این ائتلاف در انتخابات 96 امیدوار هستید؟
ما باید به دستاوردهایی که در نتیجه دو انتخابات 92 و 94 به دست آمد، توجه کنیم. فارغ از پیشرفت‌های بزرگی که در حوزه سیاست خارجی، اقتصاد و مباحث اجتماعی بویژه در مسائلی همچون ترمیم اعتماد عمومی و تقویت سرمایه اجتماعی به دست آمد، در سیاست داخلی و از جمله حوزه احزاب، اتفاقات بزرگی حادث شده است.
حتماً به خاطر دارید خیلی‌ها گمان می‌کردند جریان اصلاح‌طلب، امکان حیات دوباره نخواهد داشت. اما در سه سال اخیر فضا به گونه‌ای رقم خورد که این جریان بتواند بخش مؤثری از توان خود را بازیابی کند، طوری که نه تنها در بدنه دولت، امکان خدمت‌رسانی در مناصب مهمی در رده‌های مختلف اجرایی را بیابد بلکه با کمک طرفداران خود در جامعه و در فرآیند انتخابات، سهمی ارزنده از مجلس را در اختیار بگیرد.
ما به عنوان حزب اعتدال و توسعه، بر مبنای مشی آرمانی خود، هیچ گاه حیات خود را در نفی دیگر جریان‌های سیاسی کشور نمی‌دانیم و همواره در پی آن بوده‌ایم که جریان‌های اصیل برآمده از انقلاب بتوانند امکان بروز و ظهور و فعالیت داشته باشند. ما اطمینان داریم که با تشریک مساعی همه وفاداران به قانون اساسی و ذیل منویات رهبر معظم انقلاب، در فضایی به دور از تندروی و افراط، می‌توان فضا و فرصت را برای شایستگان در همه جریان‌های سیاسی هموار کرد تا با بهره‌مندی از آنان، مسیر تحقق خواسته‌های آرمانی انقلاب و توسعه پایدار کشور هموارتر شود.
در اینجا به همین مختصر بسنده کرده و پیشنهاد می‌کنم در این شرایط به جای قربانی کردن دیگران، بهتر است ساز و کارهای تکمیل فراکسیون امید را در داخل مجلس فراهم کنیم تا در ادامه و در فرصت‌های بسیار باقیمانده در مجلس، مشکلات حادث شده را مرتفع کرده و موفقیت‌های به دست آمده را تکمیل کنیم.
لازم است تأکید کنم ائتلاف نانوشته‌ای که در 92 شکل گرفت، گام اول در مسیر دستیابی به دستاوردهای کنونی بود. تجربه ذی‌قیمتی که در مسیر رشد این ضرورت آگاهانه در ائتلاف فراگیر 94 به دست آمد، گام دوم بود. اکنون نیز گرچه زمانی طولانی تا انتخابات 96 باقی مانده است، اما اطمینان داریم این تجربه در 96 نیز با قوتی بیشتر دوباره تکرار و گام سوم برداشته خواهد شد.
منبع:روزنامه ایران
