نفت کش کره جنوبی ، قربانی آلودگی یا تحریم‌ها/ سرنوشت نفت کش توقیف شده هندی در خلیج فارس چه شد؟

رویداد۲۴  یک فروند نفتکش با پرچم کره‌جنوبی که دوشنبه گذشته از سوی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی متوقف شده بود، همچنان در توقیف ایران است. سپاه می‌گوید نفتکش «هانکوک چیمی» را به دلیل "نقض پروتکل‌های زیست‌محیطی" متوقف کرده است. این نفتکش حامل ۷ هزار تُن اتانول بوده و گزارش شده است اکنون در بندرعباس در توقیف ایران قرار دارد. مسعود پل مه دبیرکل انجمن کشتیرانی و صنایع وابسته ایران علت توقیف این شناور را آلودگی زیست محیطی و نقض پیاپی قوانین زیست محیطی خوانده و گفته: کشتی کره‌ای تخلف ایجاد آلودگی آب دریا داشته است و باید خسارت وارد شده به محیط زیست را بپردازد.

تحلیل‌ها و گمانه‌زنی‌هایی درباره علل توقیف این کشتی از سوی ایران مطرح می‌شود، از جمله بیش از ۷ میلیارد بدهی کره جنوبی به ایران. اما این برای اولین بار نیست که یک نفت کش در خلیج فارس و به دست ایران توقیف می شود، هرچند شائبه‌های سیاسی در پشت پرده توقیف دیگر نفت کش‌های خارجی در آب‌های ایران نیز وجود داشت.

توقیف نفت‌ کش هندی در خلیج‌ فارس ؛ آلودگی محیط زیست یا توقف خرید نفت از ایران؟

اتهام "آلودگی آب دریا" اولین بار نیست که در خلیج فارس قربانی می‌گیرد. در سال ۲۰۱۳ یک کشتی هندی به نام «دش شانتی» به دلیل آلوده کردن آب‌های خلیج فارس توسط نیروی دریایی ایران توقیف شد. به گفته مقامات ایرانی، نفتکش "دش شانتی" که حامل ۱۴۰ هزار تُن نفت تولیدی عراق بود، در زمان حرکت به سمت هند به دلیل نقص فنی مواد نفتی را در آب‌های ایران تخلیه کرده است.

به گزارش رویداد۲۴ در آن زمان، ایران خواستار پرداخت ۱ میلیون دلار خسارت بابت آلودگی آب دریا شده بود، اما دولت هند مدعی بود که هیچ اثری از آلودگی آب‌ها توسط این کشتی وجود ندارد.

درحالی که ایران توقیف این نفتکش هندی را صرفا موضوعی فنی و غیرسیاسی می‌خواند، اما در آن زمان هند با احضار سفیر ایران به شدت اعتراض خود نسبت به توقیف نفتکش دش شانتی را ابراز کرده و خواستار آزادی بی قید و شرط نفت کش هندی شد.

به گزارش رسانه‌های هندی، مقامات این کشور مدعی بودند که اقدام ایران به نوعی با نارضایتی این کشور از توقف خرید نفت از ایران گره خورده است. این اتفاق همزمان با تحریم‌های اعمال شده آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران بود و هند برای مدتی واردات نفت خود از ایران را به دلیل این تحریم‌ها قطع کرده بود.

اتهام دیگری نیز در آن زمان متوجه ایران بود. نشریه هندی فرست پست مدعی شد که اقدام ایران در توقیف کشتی نفت کش دش شانتی در واقع اقدامی برای آزادی کشتی ایرانی «دیانته» متعلق به نیروی دریایی سپاه پاسداران بوده است.

این رسانه در آن زمان مدعی شده بود که سپاه پاسداران در مدت زمان ۲۴ روزه‌ای که کشتی دش شانتی در بندر عباس لنگر انداخته و توقیف بود همه تلاشش را در پشت پرده انجام داده تا دولت هند را برای مداخله در پرونده قضایی دادگاه عالی بمبئی قانع کند. براساس رای دادگاه بمبئی در آن زمان، کشتی ایرانی دیانته با شکایت یک بانک سنگاپوری به اتهام پرداخت نکردن بخشی از بدهی خود به این بانک مجرم شناخت شده و به مدت بیش از دو سال تحت بازداشت بود.

به گزارش رویداد۲۴ کشتی دیانته مانند دیگر خطوط کشتی‌رانی ایران تحت تحریم‌های غرب بود و در نتیجه تراکنش‌های مالی مربوط به خرید این کشتی از صاحب اولیه آن هنوز کامل نشده بود و از این رو بانک سنگاپوری در زمان عبور کشتی ایرانی آب‌های هند تصمیم گرفت پرونده قضایی خود را علیه ایران به جریان بیاندازد.

ظاهرا این کشتی به یک بانک سنگاپوری بدهکار بود و برای گرفتن طلب خود به دادگاهی در هند شکایت کرده و دادگاه هم کشتی ایرانی را توقیف کرده بودند. علت توقیف کشتی‌ها هم این بود که ایران بعد از تحریم‌های بین‌المللی قادر به پرداخت اقساط وام‌هایی نبود که برای خرید این کشتی‌ها از بانک‌های خارجی گرفته بود و بانک‌های خارجی نیز حکم توقیف کشتی‌ها را که در رهن بانک بودند، گرفتند.

اما این پایان ماجرای کشتی هندی نبود. گرو کشی کشور‌ها برای آزادی کشتی هایشان همچنان ادامه پیدا کرد و چند روز پس از توقیف کشتی دش شانتی، یک شناور ایرانی توسط مقامات دریایی هند در بندر کاندلادر گجرات توقیف شد.

در نهایت به گفته سانیل تاپار، مدیر بخش تانکری شرکت حمل و نقل دریایی هند، دش شانتی پس از ۲۶ روز توقیف در بندرعباس در روز ۶ سپتامبر ۲۰۱۳ پس از اینکه این شرکت متعهد شد که در صورت ثبات ادعا‌ها یک میلیون دلار غرامت پرداخت خواهد کرد، آزاد شد و کشتی دیانته نیز شش ماه بعد در تاریخ ۲۸ مارس ۲۰۱۴ آزاد و راهی ایران شد.

بعد از گذشت بیش از ۷ سال از این حادثه هنوز معلوم نیست آیا هند در این سال‌ها خسارت یک میلیون دلاری به آب‌های ایران را پرداخت کرده یا نه.‌ سازمان بنادر و کشتیرانی نیز حاضر به پاسخگویی به سوال خبرنگار رویداد۲۴ درباره این موضوع نشد.

بیشتر بخوانید:بدهی‌تان را بدهید، کشتی‌تان را بدهیم!/ ایران نفتکش کره جنوبی را گرو گرفته است؟

سرنوشت نفت‌ کش کره‌ جنوبی چه خواهد شد؟

به گزارش رویداد۲۴ توقیف نفتکش کره جنوبی توسط سپاه پاسداران نیز در مورد مشابهی به درخواست اداره بنادر و کشتیرانی ایران و با حکم دادستانی استان هرمزگان انجام شده است. نزدیک به ۷ میلیارد دلار از بدهی‌های نفتی کره جنوبی به ایران از زمان تحریم‌های ترامپ علیه کشورمان در سئول بلوکه شده. برخی تحلیل گران معتقدند توقیف نفت کش کره جنوبی بی ارتباط با مساله پول‌های بلوکه شده ایران در این کشور نیست.

اگرچه دستگاه دیپلماسی کشور تلاش کرده دلیل توقیف این نفت کش را منحصرا به دلایل فنی و بی ارتباط به درگیری‌های سیاسی میان ایران و کره جتوبی جلوه دهد، اما سخنگوی دولت کره جنوبی را به گروگان گیری پول‌های بلوکه شده ایران متهم کرده است.

سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه ایران که امروز ساعاتی پیش از انتشار خبر توقیف نفتکش کره جنوبی از این کشور بابت مسدود نگه داشتن دارایی‌های ایران در بانک‌های آن کشور انتقاد کرده بود، گفته است "ما در ایران نسبت به آلودگی دریایی حساسیم" و توقیف صورت گرفته را "کاملا فنی" خوانده است.

علی ربیعی سخنگوی دولت جمهوری اسلامی ایران در واکنش به بحث گروگانگیری نفتکش کره حنوبی گفته: اگر کسی گروگانگیر باشد، این دولت کره است که به بهانه‌های واهی بیش از ۷ میلیارد دلار ما را گروگان گرفته است. ما گروگان گیر نبودیم اگر کسی گروگانگیر باشد، این دولت کره بوده است و حافظه تاریخی ملت ما این را فراموش نمی‌کند.

به گزارش رویداد۲۴ او در پایان به دلایل فنی توقیف این نفت کش نیز اشاره کرده و گفته این کشتی بنا بر حکم قضایی بوده و به علت آلودگی نفتی در خلیج فارس توقیف شده است قبلا هم به آن هشدار داده شده است.

وزارت خارجه کره جنوبی اعلام کرده در "اولین زمان ممکن" یک هیات رسمی به ایران می‌فرستد تا در مورد آزادی نفتکش توقیف شده و خدمه آن در آب‌های جنوبی ایران مذاکره کند. این سفر قرار بوده که با هدف حل مشکل پول‌های بلوکه شده ایران انجام شود.

وزارت خارجه ایران پیشتر اعلام کرده بود که معاون وزارت خارجه کره جنوبی قرار است برای مذاکره درباره اموال توقیف شده ایران به زودی به تهران سفر کند.

نیوزویک آمریکا در خبری به نقل از یکی از مقامات کره جنوبی گفته سئول یک یگان مقابله با دزدی دریایی به تنگه هرمز اعزام کرده تا در یک ائتلاف با دیگر کشور‌های حاضر در خلیج فارس از جمله آمریکا پاسخ لازم به توقیف نفت کش توسط ایران را بدهد.

علی ربیعی سخنگوی دولت درباره احتمال بروز جنگ در منطقه گفته: بسیار بعید می‌دانم که دولت آمریکا نسبت به نیات قاطع و توانایی بازدارندگی و تلافی ایران دچار اشتباه در محاسبه شوند. ما به‌روشنی به آن‌ها گفته‌ایم که مستقیم و غیرمستقیم آغازگر هیچ جنگی نخواهیم بود، اما اگر خطای فاحشی از جانب آمریکا رخ دهد، از امنیت و منافع حیاتی خود با قدرت کامل دفاع خواهیم کرد.