روابط نفتی ایران و چین در میانه‌ی تحریم‌ها
رویداد۲۴ در سال گذشته تولید نفت ایران به نصف ۲ میلیون بشکه در روز کاهش یافت. اکنون، رابطه اقتصادی بین ایران و چین در زمینه معامله نفت از همیشه قوی‌تر است. چین برای رسیدن به آمریکا در حوزه اقتصادی بیش از حد تلاش می‌کند، بنا براین طبیعی است که به واردات مداوم نفتی از تمام گوشه و کنار جهان، از جمله ایران نیاز داشته باشد.
در ژانویه، اندونزی دو ابر نفتکش را که در حال انتقال نفت در دریا بودند، توقیف کرد. یکی از شناورها، "ام تی هورس"، با پرچم ایران تردد می‌کرد و خدمه آن نیز اتباع ایرانی بودند. دیگری، "ام تی فریا"، نفتکشی پانامایی با خدمه چینی بود. این نفتکش متعلق به شرکت "شانگهای فیوچر شیپ منیجمنک کو" (Shanghai Future Ship Management Co) یک شرکت تابعه از شرکت دریایی دیگر مستقر در شانگهای ، به نام "چنگدا" (Chengda) بود. هدف استفاده از این ترفند زیرکانه پنهان کردن منشأ واردات این نفت بود. چین در واقع نفت ایران را به صورت مستقیم به وسیله کشتی و یا با مخلوط کردن با سایر منابع وارد می‌کند.
این اتفاق در حالی رخ داد که اخیرا فشا شد که نفت خام «هاماکا» از ونزوئلا با مواد افزودنی شیمیایی در مالزی مخلوط شده و تحت برند "سینگما بلند" (Singma Blend) (سنگاپور و مالزی) به وسیله کاغذبازی‌های جعلی نامش تغییر می‌کند.
تهران و کاراکاس نقاط مشترک فراوانی دارند چرا که هر دوی آنها با تحریم‌های مشابه اعمال شده توسط آمریکا رو به رو هستند. بخشی از نفت خام ایران همان مسیر نفت خام هاماکا را که به مالزی و سپس چین می‌رود، دنبال می‌کند. با وجود آنکه ماهاتیر محمد فوریه گذشته که نخست وزیر مالزی بود گفت کشورش به دلیل تحریم‌ها نمی تواند با ایران تجارت کند، این کشور همچنان برای پنج ماه اول سال 2020 حدود شصت هزار بشکه در روز از ایران نفت می‌خریده است. بر اساس داده‌های جمع آوری شده توسط بورس و بازار، ارزش تولید فعلی نفت مالزی نسبت به صادراتش در ماه بالغ بر 500 میلیون دلار است.
رابطه تهران و کاراکاس گسترش هم یافته است. با فروپاشی صنعت پالایش نفت ونزوئلا، ایران در ماه مه سال 2020 یک ناوگان دریایی شامل پنج تانکر نفتی با حدود شصت میلیون گالن بنزین را به ازای دریافت طلا از ونزوئلا به این کشور فرستاد. ماهنامه انجمن علوم و فناوری چین نوشت که این نفتکش ها پس از تخلیه بنزین خود نفت خام از ونزوئلا بارگیری کرده و به مقصد چین به راه افتادند.
چین بیش از هر زمان دیگری به نفت نیاز دارد. دستورالعمل‌های سختگیرانه مقابله با کرونا، آزمایشات گسترده در سطح شهر و رعایت عمومی پروتکل‌های بهداشتی منحنی ابتلا به بیماری در چین را کاملا مسطح کرده است. شی جی پینگ، رهبر حزب کمونیست چین در سخنرانی پایان سال 2020 خود گفت: ما بر تأثیر همه گیری غلبه کردیم و در کنترل بیماری و همچنین توسعه اجتماعی و اقتصادی به موفقیت بزرگی دست یافتیم.
مبارزه چین علیه آنچه «شی جین پینگ» ویروس شیطانی خوانده و معجزه ای که پاندمی به بار آورد، باعث شد تا این کشور به تنها اقتصاد بزرگ جهان تبدیل شود که در سال 2020 رشد اقتصادی را تجربه می‌کند. اکنون با افزایش ساعات کاری کارگران بیش از هر زمان دیگری، واردات نفت خام چین به اوج خود رسیده است. واردات نفت چین سال گذشته در مقایسه با سال 2019 ، 7.3 درصد افزایش داشته و در ماه می مصرف 13 میلیون بشکه در روز را به ثبت رسانده است. این میزان تقریباً برابر با مصرف 13.4 میلیون بشکه در روز سال 2018 بوده است. دلیل بخشی از این افزایش مصرف را می‌توان رسیدن قیمت نفت خام به پایین ترین حد خود در دهه‌های گذشته دانست، کاهش قیمتی که ناشی از رکود ناشی از همه گیری کرونا در سراسر جهان بوده است. به طور کلی، چین از مزایای این بهبود شرایط اقتصادی و صنعتی‌اش به مثابه نیرویی مضاعف برای رفع شکاف اقتصادی با آمریکا استفاده کرده است.
در دسامبر سال 2020، چین 9.06 میلیون بشکه نفت در روز وارد می‌کرد که این رقم نسبت به 11.04 میلیون بشکه در روز در نوامبر کاهش نشان می‌داد اما دلیل این کاهش فقط به خاطر پایان سهمیه واردات پالایشگاه‌های این کشور تا پایان همان سال بود. چین هنوز تشنه نفت است. سهمیه مصرفی چین در اوایل سال 2021 نسبت به سال گذشته 18 درصد افزایش نشان می‌دهد.
بیشتر بخوانید: الجزیره: همه چیز به سمت توافق تدریجی آمریکا و ایران پیش می‌رود
این افزایش خرید نفت چین همزمان با وعده امیرحسین زمانی نیا، معاون وزیر نفت ایران مبنی بر افزایش تولید نفت ایران تا سطح قبل از تحریم‌ها بوده است. زمانی نیا گفت که تهران تا ماه مارس به تولید 3.9-4 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. این اظهارات احتمالا به امید بازگشت دوباره بایدن به برجام بعد از خروج ترامپ در سال 2018 از آن صورت می‌گیرد.
تا زمانیکه یوآن چین ابزار لازم برای دور زدن تحریم امریکا را فراهم می کند، ایران به ارسال و صادرات نفت به شرق ادامه خواهد داد. در حال حاضر پالایشگاه‌های چینی و پالایشگاه‌های پتروشیمی از همه منابع نفتی از جمله نفت خام ایران بهره می‌برند.
