پنج دلیل سعودی‌ها و سه دلیل ایرانی‌ها برای آغاز گفتگو
رویداد۲۴ بخش عربی شبکه خبری "سی ان ان" در گزارشی به عوامل، انگیزه‌ها و محرک‌هایی پرداخته که عربستان سعودی و ایران را برای مذاکره متقاعد ساخته اند.
به گزارش سایت روزنو، این شبکه خبری به پنج عامل می‌پردازد که در محاسبات سعودی‌ها برای تغییر جهت و تغییر رویکرد در قبال ایران و از سرگیری مذاکره موثر بوده اند:
۱-جنگ یمن: با گذشت نزدیک به ده سال، پادشاهی سعودی هنوز به اهدافی که قصد داشت از جنگ در یمن دست یابد نرسیده است. برعکس، دشمن اصلی آن در یمن (انصارالله) دامنه کنترل خود در داخل یمن گسترش داده و کمک ایران توانایی‌های خود را برای تهدید اهداف مهم اقتصادی در داخل خاک عربستان سعودی تقویت کرده است.
۲-دولت تازه در واشنگتن موضع مهمی در قبال جنگ در یمن اتخاذ کرده است و نه تنها در سطح لفظی بلکه در عمل صادرات تسلیحات به عربستان سعودی را متوقف کرده است تسلیحاتی که در عملیات نظامی علیه یمن از آن استفاده شده بود. این موضوع توانایی‌های عربستان سعودی در یمن را تحت تاثیر قرار خواهد داد و همین امر باعث افزایش توانایی انصارالله خواهد شد. در پایان، هر تصمیم مهم انصارالله در رابطه با عربستان سعودی باید با هماهنگی با ایران اتخاذ شود.
۳-در واشنگتن محافلی با رویکرد خصمانه در قبال عربستان سعودی وجود دارند و معتقدند به دلیل فاجعه انسانی ایجاد شده ناشی از جنگ یمن، امریکا باید پادشاهی سعودی را تحت فشار قرار دهد. این امر پس از کشته شدن "جمال خاشقجی" روزنامه نگار سعودی در استانبول تشدید شد. نتیجه آن که موقعیت عربستان سعودی این روز‌ها به طور کلی در غرب و به طور خاص در امریکا چندان خوب نیست.
در نتیجه، هرگونه بهبود در وضعیت یمن (که ایران در آن زمینه نقشی جدی دارد) از واکنش تند غرب نسبت به ریاض خواهد کاست. زمان بندی در اینجا مهم است. "محمد بن سلمان" ولیعهد عربستان سعودی متوجه شده که موقعیت شخصی او در امریکا در مرحله بعدی زمانی که ملک سلمان پادشاه فعلی عربستان فوت کند و او به سلطنت رسد اهمیت زیادی برای وی خواهد داشت. در آن مرحله اقدامات امریکا قابل توجه و احتمالا تاثیرگذار خواهند بود.
۴-توافق احتمالی بین امریکا و ایران: عربستان سعودی می‌داند که دستیابی به این توافق زمان بر است، اما در نهایت حاصل خواهد شد. همانند ضرب المثلی بریتانیایی که می‌گوید:"اگر نمی‌توانید آنان را شکست دهید به آن‌ها بپیوندید" عربستان سعودی نیز اکنون می‌خواهد زمانی که مذاکرات ایران و امریکا در جریان است با ایران وارد گفتگو شود.
بیشتر بخوانید: آیا ایران و عربستان سعودی بالاخره اختلافات را کنار می‌گذارند؟
۵-بازیگر نسبتا تازه‌ای در صحنه حضور دارد که ثابت کرده می‌تواند دیدگاه‌های دور از هم را گردهم آورد و توانایی میانجی گری دارد. این بازیگر "مصطفی الکاظمی" نخست وزیر عراق است. او با وجود رابطه طولانی و درهم تنیده‌ای که با تهران دارد توانسته اعتماد ریاض را به سوی خود جلب کند و توانسته به اردن و مصر نیز نزدیک شود. نکته مهم آن که "کاظمی" زوایایی را یافت که تهران و ریاض از مذاکره بر سر آن سود بیش تری خواهند برد تا از ادامه دادن منازعه به ویژه در مورد یمن و لبنان این موضوع بیش از سایر نقاط صدق می‌کند.
بخش عربی شبکه خبری "سی ان ان" در ادامه به محاسبات طرف ایرانی برای متقاعد شدن به منظور نشستن پای میز مذاکره با سعودی‌ها پرداخته و می‌نویسد:
۱-ایران طبق معمول خواهان مذاکره است حتی زمانی که در قلب یک درگیری باشد. این موضوع تقریبا در تمام پرونده‌های خارجی مرتبط با ایران حاکم بوده و این وضعیت ادامه دارد.
۲-ایران همیشه و از اوایل تاسیس نظام جمهوری اسلامی رابطه خود را با عربستان سعودی به عنوان دروازه‌ای برای پرونده‌های با اهمیت فوق العاده برای آن کشور مانند حضور شیعیان و نقش آن در شرق مدیترانه، آینده نظام سیاسی بحرین (کشوری که اکثریت جمعیت شیعه دارد) و به نوعی رابطه میان سنی و شیعه در نظر گرفته است. از این رو، تهران هرگز به دنبال خصومتی شدید و دائمی با عربستان سعودی نبوده است چرا که در اندیشه ایرانیان این ذهنیت وجود دارد که می‌توان با گفتگو با عربستان سعودی امتیازاتی کسب کرد.
۳- ایران در دهه گذشته به موفقیت‌های مهم استراتژیک دست یافته و بسیاری از این موفقیت‌ها به ضرر عربستان سعودی بوده است. با این وجود، ایران نیز مضطرب است هم از نظر اقتصادی و هم از نظر نظامی. در نتیجه، برای کسب لحظه‌ای به منظور تنفس امری ضروری است و می‌تواند از طریق محدود با عربستان سعودی به مصالحه دست یابد به ویژه آن که عربستان سعودی در مقایسه با ایران وضعیت اقتصادی وخیمی ندارد.
هم چنین، عربستان سعودی در بازار‌های نفتی ابزار‌های بسیار بیش تری در مقایسه با ایران دارد. در نتیجه، عربستان سعودی قادر است فشار‌ها را بر ایران افزایش دهد. با این وجود، واژه "توافق محدود" در این جا جای تامل دارد.
چرا که علیرغم عوامل و انگیزه‌های موجود در هر دو طرف، منافع اصلی و اهداف استراتژیک جمهوری اسلامی ایران و خاندان سعودی در جهت کاملا عکس یکدیگر قرار دارند. در نتیجه، نزاع میان دو کشور باقی خواهد ماند و گسترش خواهد یافت. اکنون، اما با لحظه‌ای مواجه هستیم که امکان توافق محدود وجود خواهد داشت تا از شدت درگیری در یمن و لبنان کاسته شود.
