پدیده انتخابات ۱۴۰۰ چه کسی است؟/ رقابت اصلی میان رئیسی و لاریجانی است؟

رویداد۲۴ برخلاف انتخابات ریاست جمهوری دوره دوازدهم که چهره‌های سیاسی کمتری پا به عرصه گذاشتند، حالا تقریباً تمام چهره‌هایی که رسانه‌ها در طول ماه‌های اخیر حدس می‌زدند در انتخابات جاضر شدند. البته هنوز شورای نگهبان لیست نهایی کاندید‌های تایید صلاحیت شده را منتشر نکرده است و تحلیلگران و فعال سیاسی بر سر شکل گیری پدیده انتخاباتی اختلاف نظر دارند.  

برخی از تحلیلگران سیاسی بر این عقیده اند که از میان چهره‌های شاخصی که احتمال تایید صلاحیت آن‌ها وجود دارد، علی لاریجانی می‌تواند پدیده انتخابات ۱۴۰۰ باشد. احمد زیدآبادی در این رابطه می‌گوید: «علی لاریجانی با رویکرد تازه‌ای که در پیش گرفته، احتمالا حریف قدری برای سیدابراهیم رئیسی خواهد بود.»

در این میان صادق زیباکلام هم معتقد است که اگر برفرض محال مصطفی تاج زاده تایید صلاحیت شود، احتمال اینکه پدیده انتخابات پیش رو باشد، وجود دارد.  

برخی از فعالان سیاسی نیز از سعید محمد به عنوان پدیده انتخاباتی یاد می‌کنند، این در حالی است که دسته دیگری از فعالان سیاسی معتقدند که او شرایط مد نظر شورای نگهبان را ندارد، بنابراین نمی‌تواند پدیده انتخابات باشد.

با این حال گروهی از تحلیلگران سیاسی هم شکل گیری پدیده انتخاباتی را منوط به افزایش مشارکت مردم می‌دانند و اعتقاد دارند که با مشارکت حداقلی پدیده‌ای شکل نخواهد گرفت.

اما در طرف مقابل رسانه هایی، چون شرق پیش‌بینی می‌کنند که در صورت اقبال مردم، انتخابات ۱۴۰۰ شاهد دوقطبی‌های جدیدی در قالب «اصلاح‌طلب‌–اصولگرا» یا «اصولگرا-اصولگرا» خواهد بود که تاکنون سابقه نداشته است. امری که می‌تواند گویای رقابت‌هایی فراتر از کسب صندلی پاستور در انتخابات ۱۴۰۰ باشد.

او معتقد است که با شرایط موجود نباید به دنبال پدیده‌ای همچون احمدی نژادِ سال ۱۳۸۴ در انتخابات بود. به گفته او چنین افرادی در انتخابات ۱۴۰۰ بروز و ظهوری نخواهند داشت.

میرزایی می‌گوید: «به اعتقاد بنده در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، رقابت‌ها با توجه به فعالیت‌ها و عقبه‌ای که برخی نامزد‌ها داشتند، پیرامون سه چهره خواهد بود. در این رابطه به نظر می‌رسد که پدیده این دوره انتخابات فردی از میان آقای جهانگیری، آقای رییسی و لاریجانی باشد. در اولویت دوم چهره‌های همچون آقای محمدشریعتمداری و آقای مسعود پزشکیان قرار دارند. البته حال باید دید که تایید صلاحیت‌ها به چه شکلی خواهد بود و کدام یک از چهره‌ها در عرصه انتخابات باقی خواهند ماند.»

---

بیشتر بخوانید: شایعات و حاشیه‌های انتخابات ۱۴۰۰ / چه کسانی تایید صلاحیت می‌شوند؟

---

نماینده اسبق مجلس با اشاره به امکان سنجی پدیده شدن لاریجانی در انتخابات پیش رو، گفت: «در سطح نخبگان آقای لاریجانی خوب ظاهر شد. یعنی صحبت‌های او هنگام ثبت نام توانست طیفی از نخبگان و سیاسیون اصلاح طلب و میانه رو را تحت تاثیر قرار بدهد. اما هنوز این تاثیرگذاری به توده‌ها سرایت نکرده است. بنده در چند استان و شهرستان کشور که بررسی می‌کردم هنوز فعالیت میدانی و تحولی به نفع آقای لاریجانی ایجاد نشده است؛ بنابراین این واقعیت در باره آقای لاریجانی دیده می‌شود که فعلا شانسی در میان توده پیدا نکرده است.»

او اضافه کرد: «بعید می‌دانم که دور دوم میان آقای لاریجانی و آقای جهانگیری شکل بگیرد. اگر آقای رئیسی در صحنه انتخابات باقی بماند، براساس نظرسنجی او بیشترین شانس را برای رسیدن به دور دوم انتخابات دارد. اما با این حال باید نشست و دید که مناظره‌ها به چه صورتی برگزار می‌شود و چه مباحثی مطرح خواهد شد.»

به اعتقاد این استاد دانشگاه، مناظره‌ها از سال ۸۸ به بعد به عنوان یک عامل تاثیرگذار در روند و سرنوشت انتخابات بدل شده است تا جایی که حتی می‌تواند نتیجه انتخابات را تعیین کند؛ بنابراین باید صبر کنیم و ببنیم که چه کسانی در مناظره حضور خواهند داشت و چه مباحثی طرح می‌شود.»

 

میرزایی در مورد تلاش‌های سعید محمد برای رسیدن به پاستور و پدیده شدن در انتخابات ۱۴۰۰ می‌گوید: آقای سعید محمد باتوجه به فعالیت‌ها و پشتوانه‌ای که داشت در مدت کوتاهی توانست در افکار عمومی پایگاهی پیدا کند. اما او پس ابلاغیه شورای نگهبان در مورد شرایط کاندید‌های ریاست جمهوری به حاشیه رفت.

او افزود: «صاحب نظران معتقدند که سعید محمد با توجه به تعاریف شورای نگهبان، احتمالا در لیست کاندید‌های تایید صلاحیت شده قرار نخواهد گرفت؛ بنابراین پرداختن به سعید محمد دیگر موضوعیت ندارد. بلکه بیشتر رقابت در این دوره همچون دوره‌های گذشته گفتمانی خواهد بود. چرا که بررسی‌ها نشان می‌دهد که رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری از سال ۸۴ تا ۹۶ میان دو گفتمان شکل گرفته است. با این وجود کاندید‌اهایی که گفتمانی را نمایندگی می‌کنند و یا از عهده طرح یک گفتمان بر می‌آیند بیشتر از سایر چهره‌ها با اقبال مواجه می‌شوند.»

 

این نماینده مجلس دهم معتقد است که نامزد‌ها با شعار‌های پوپولیستی و ادبیات خاص رئیس جمهور نخواهند شد و دوره رئیس جمهور شدن به سبک افشاگری احمدی نژاد دیگر گذشته است.

 

با این اوصاف به نظر می‌رسد که موضوع شکل گیری پدیده انتخابات تا اعلام کاندید‌های تایید صلاحیت شده و وضعیت مناظره‌های تلویزیونی نمود نخواهد داشت. اما با توجه به اینکه بیشتر چهره‌های محتمل که شانس تایید صلاحیت را دارند در دوره‌های گذشته نیز در عرصه انتخابات حضور داشته اند، بعید به نظر می‌رسد که پدیده‌ای تازه در انتخابات ۱۴۰۰ شکل بگیرد.