ادامه مذاکرات برجامی در دولت بعد؛ ماجرا چیست؟
رویداد۲۴ رئیس هیأت مذاکره کننده ایران در وین می‌گوید بیش از هر زمان دیگری به توافق نزدیک هستیم. عراقچی با بیان اینکه اساس هر توافق دستیابی به منافع کشور و ملت ایران است تصریح کرد: هر رئیس جمهور آینده موظف به انجام این کار خواهد بود و مذاکرات هسته‌ای در چهارچوب سیاست‌های کلان کشور است. اظهارات عراقچی پس از آن مطرح می‌شود که میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین المللی در وین اخیرا درباره مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در وین گفت که امکان رسیدن به توافق در زمینه احیای برجام پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران که ۱۸ ژوئن خواهد بود، وجود ندارد، اما مذاکرات ادامه خواهند یافت. وی همچنین تاکید کرد این جریان نباید تاثیر چشم گیری بر روی روند مذاکرات بعدی داشته باشد. رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در پاسخ به سوالاتی درباره روند مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در وین، گفت که احیای توافق هسته‌ای به بعد از مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایران موکول می‌شود و لازم است تا تشکیل دولت جدید در ایران صبر کنیم.
کوروش احمدی کارشناس مسائل بین الملل درباره اینکه توافق نهایی در مذاکرات وین به چه علت به پساانتخابات موکول شده گفت: آقای عراقچی گفته بود که تصور نمی‌کند ظرف هفته جاری امکان جمع بندی نهایی وجود داشته باشد و همینطور احتمال داده بود که در این دور مذاکراتی، نهایی کردن توافق ممکن نباشد و لازم باشد که هیات‌ها یکبار دیگر با پایتخت‌ها مشورت کنند. این به این معنی بود که توافق نهایی تا قبل از برگزاری انتخابات امکان پذیر نیست. صحبت دیگر هیات‌ها از باقی ماندن برخی موانع جدی نیز حاکی از همین امر داشت. تا آنجا که به دیگر طرف‌ها بر می‌گردد، آن‌ها احتمالا ترجیح می‌دهند تا تصمیم در مورد موضوعات بسیار حساس را به بعد از اطلاع از آینده سیاسی ایران موکول کنند. البته غربی‌ها همیشه گفته اند که به نظر آن‌ها تصمیم گیری در خصوص برنامه هسته‌ای ایران فراتر از رئیس جمهوری است. آن‌ها ممکن است در حال حاضر به دنبال آن باشند تا از سیر روند سیاسی در ایران مطلع شوند و مثلا ببینند که آیا طیف مشهور به میانه رو در آینده حکومت ایران جایی خواهد داشت یا نه. شاید متناسب با همین امر، تصمیمات نهایی خود را بگیرند و رویکرد آتی خود در قبال ایران را مشخص کنند.
بیشتر بخوانید: عراقچی: بیش از هر زمان دیگری به توافق نزدیک شده‌ایم
این کارشناس در پاسخ به این سوال که ملاحظات شامل چه مواردی است و آیا می‌تواند خللی در روند مذاکرات وارد کند گفت: برخی تحلیل گران همواره از تمایل غربی‌ها به تقویت میانه روی در ایران سخن گفته اند. اگر چنین باشد، آنگاه سخت گیری و یا آسان گیری در شرایط مذاکرات وچگونگی رد و بدل کردن امتیازات را می‌توان تابعی از این گونه ملاحظات نیز دانست. برای مثال ممکن است طرف غربی در محاسباتش بررسی کند که مثلا امتیاز دادن به ایران به نفع یا ضرر کدام جریان داخلی تمام می‌شود و چگونه می‌تواند به نفع یا ضرر این یا آن جناح در داخل کشور باشد و جایگاه سیاسی چه کسانی را در داخل ایران مستحکم‌تر کند؛ لذا ممکن است تعیین تکلیف محیط سیاسی ایران قبل از نهایی کردن توافق مهم باشد. البته همه این‌ها حدس و گمان است چرا که هنوز سرنخی از طرف غربی نداریم که بتوانیم با قطعیت بیشتری اظهار نظر کنیم.
احمدی در پاسخ به این سوال که آیا ایران نیز چنین ملاحظاتی را در تعامل با طرف غربی دارد گفت: حتما همیشه چنین بوده است. ایران همواره مد نظر داشته که اقداماتش مثلا به سود و یا ضرر کدام حزب در آمریکا تمام خواهد شد و متناسب با منافع خود عمل کرده است. اصولا هر کشوری در کار با کشوری دیگر ترکیب و تعاملات در درون هیات حاکمه طرف مقابل را در نظر می‌گیرد. از همین رو ممکن است ایران و آمریکا نیز ترجیح داده باشند که مقداری روند مذاکرات را کندتر کنند. از جانب طرف ایرانی نیز ممکن است برخی ملاحظات سیاسی وجود داشته باشد. مثلا اینکه توافق در دوره تصدی کدام دولت نهایی شود. البته می‌دانیم که دولت دوازدهم به ریاست آقای روحانی تا اواسط مرداد بر سرکار خواهد بود و اگر امکان توافق عملا وجود داشته باشد، مشکل می‌توان آن را حدود یک ماه نیم به تاخیر انداخت. سوال این است که با مشخص شدن نتیجه انتخابات آیا ممکن است ترکیب تیم مذاکره کننده اندکی تغییر کند؟ مثلا نماینده‌ای از طرف نامزد پیروز انتخابات در هیات ایران شرکت داده شود. اگر چنین شود البته به سود منافع ملی است و ممکن است امکان دهد تا ملاحظات سیاسی به مانعی در برابر نهایی شدن سریع توافق تبدیل نشود. سخن مدیر کل آژانس مبنی بر اینکه برای توافق نهایی باید منتظر تشکیل دولت آتی در ایران باشیم ممکن است ناظر بر همه این ملاحظاتی که عرض کردم باشد.
این کارشناس در پایان در پاسخ به این سوال که چرا از جریان انقلابی تنها دو نامزد انصراف داده اند و دو نامزد دیگر در رقابت باقی مانده اند گفت: این مساله هم از منظر حزبی ـ جناحی ـ سیاسی مطرح است و هم از بُعد شخصی. به هر حال باید مدنظر داشت که نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری جدا از گرایش‌های حزبی و سیاسی، خصایص فردی، اولویت ها، نظرات خاص و یا بلندپروازی‌های خاص خود را نیز دارند. البته تاکید کنم که از نظر من بلندپروازی الزاما معنای منفی ندارد. در این بین منازعه ها، کشمکش‌ها و امتیاز دادن‌ها نیز مطرح است. ممکن است دو نامزدی که انصراف داده اند پیش‌تر مذاکرات مثبتی داشته و دو نامزدی که مانده اند ممکن است در مذاکرات به نتیجه‌ای نرسیده باشند. همه این موارد ملاحظاتی است که می‌تواند وجود داشته باشد.
