از اطلس‌مال تا آسمانخراش ۱۲۱ طبقه/ «مال»ها تهران را می‌خورند
"مانیتورینگ ساخت و ساز در تهران یک دهه خاموشی را تجربه کرده است"؛ این را پیروز حناچی معاون وزیر راه و شهرسازی می‌گوید. در آن روزها پروژه‌های عظیم تجاری و مسکونی بدون لحاظ بار ترافیکی در مناطق مختلف شکل گرفتند. دلیل آن هم این است که ما هیچ سند ملی در زمینه‌ی ترافیک نداشتیم؛ هنوز هم نداریم. هنوز هم به احداث پروژه‌های تجاری در نقاط متراکم ادامه می‌دهیم و باید منتظر شلوغ‌تر شدن خیابان‌های تهران باشیم.
اتفاقی که تا کنون افتاده این است که عمدتا بر اساس بخشنامه‌های شهرداری ها اقدام به ساخت و ساز می‌شد و یک روال ملی در این خصوص وجود نداشته و سلیقگی عمل شده است. مجتمع تجاری تفریحی «کوروش» نمونه چنین خلاقیتی است که به گفته جانشین راهور ناجا طی یک سال گذشته ۳۲ فقره تصادف و ۱۸ هزار فقره تخلفات رانندگی را در اطراف خود دیده است؛ مجتمعی با ۱۶۰۰ واحد پارکینگ، ۲۵۰۰ صندلی در پردیس سینمایی و ده‌ها هزار مراجعه کننده در روز. البته از این دست پروژه‌ها طی ۱۰ سال اخیر کم احداث نشده که کارشناسان معتقدند با ادامه این روند شهروندانی که به دنبال زندگی آرام هستند باید شهر را به نفع این مجتمع‌ها ترک کنند.
همین چند وقت پیش خبر رسید پروژه‌های سهیل، ایران زمین و اطلس مال قرار است مهمانان آینده تهران باشند که البته فعلا روند ساخت آنها متوقف شده است؛ اولی به دلیل افزایش حجم تراکم و دومی به دلیل خطر فروریزش و سومی به دلیل احتمال خسارتی که به عمارت «صاحبقرانیه» وارد می‌کند. قبل از آن هم یکی از سازمان‌های دولتی اعلام کرد قصد دارد آسمان‌خراشی ۱۲۱ طبقه در تهران بسازد؛ آسمان‌خراشی که کارشناسان آن را به دایناسور شهری تعبیر می‌کنند و معتقدند وضعیت محدوده کنونی تهران از جنبه‌های اجتماعی، جغرافیایی، زمین‌شناختی و تقسیمات شهری از موقعیت مناسبی برای احداث چنین ساختمان‌هایی برخوردار نیست.
سیامک جولایی ـ استاد شهری ـ در این زمینه می‌گوید: اگر باب این به بیان بنده «آسمانخراش بازی» باز شود، با توجه به تجربه‌هایی که در مورد نحوه‌ی ساختمان‌سازی و بساز و بفروش و بورس‌بازی ساختمان در جامعه‌ی خود البته با تاسف فراوان شاهد آن بوده‌ایم، چنان آتشی به جان این شهر عملا فلج شده از ساختمان‌سازی‌های نادرست ناشی از سیاست‌های غلط تراکم‌فروشی می‌افتد که خاموش کردن آن ناممکن خواهد بود؛ زیرا باز هم با تاسف، مسوولان امور شهری و اقتصادی ما چون نفس گرایش به ساخت و ساز را به هر قیمت نوعی رونق می‌پندارند و بدون توجه به عواقبی که تا همین حالا از این رهگذر گریبان شهر و مردمش را گرفته، باز هم در آرزوی گسترش چنین رونقی هستند، در صورت رواج آسمانخراش بازی حتما از آن استقبال و به شدت تشویق خواهند کرد و بجز لزوم پرداخت عوارض مربوط به شهرداری توسط مالکان، مانع دیگری برای آن نخواهند دید.
شاید فرونشست‌های اخیر که ناشی از برداشت بی‌رویه آبهای زیرزمینی است، بهترین شاهد برای اثبات نحیف بودن تهران در برابر پروژه‌های مدرن ساختمانی؛ زیرا به دلیل شیبی که در دامنه البرز تا پایین شهر وجود دارد با ساخت طبقات عمقی و تغییر مسیر قنات ممکن است آب پشته کند و به سمت بالا برگردد که موجب آب شستگی در لایه‌های آبرفتی می‌شود و حفره‌هایی تولید می‌کند که منجر به فرونشست یا فروریزش خواهد شد.
رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می‌گوید: قنات‌های قدیمی در شهر تهران وجود دارد که تعدادی از آنها شناخته شده، تعدادی به دلیل کم‌آبی مسدود، برخی نیز به مسیر فاضلاب تبدیل و دچار فروریزش شده است. همچنین برخی آبهای زیرسطحی از لحاظ مرفولوژی باید سنجیده شود. به همین لحاظ هر نوع اقدام عمرانی که بخواهد در زیر سطح زمین انجام شود باید این ملاحظات را در نظر بگیرد.
هشدار به قدری جدی است که جانشین پلیس راهور ناجا بگوید: امروز دیگر کلانشهرها جای زندگی نیستند.
سردار موسی امیری بیان می‌کند: تجربه سایر کشورها نشان می‌دهد مراکز تجاری باید به خارج از شهر بروند. البته در شیراز این اتفاق دارد می‌افتد که باید سایر کلانشهرها هم از این تجربه استفاده کنند.
امیری با بیان اینکه مجتمع کوروش که در حاشیه یکی از بزرگراه‌های حیاتی تهران ایجاد شده سلب آسایش شهروندان و پلیس را موجب شده سوال تأمل برانگیزی را مطرح کرد: «چرا باید با یک هدف تجاری خاص برای عده‌ای خاص شهروندان را دچار مشکلات عدیده عبور و مرور کنیم؟ ».
اما طی روزهای اخیر شکرچی‌زاده معاون وزیر راه و شهرسازی با اعلام این خبر که مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی یک سند اولیه در زمینه الزامات ترافیکی ساختمان‌ها طراحی کرده است، گفت: سند اولیه تهیه شده که قرار است اقدامات دیگری برای تکمیل آن انجام شود.
