"میرعزا كاشانی" در قلمرو تعزیه

 رویداد۲۴- كتاب «میرعزا كاشانی در قلمرو تعزیه» نخستین بار در آبان 1387 در 630 صفحه، از سوی انتشارات سوره مهر به چاپ رسید و مولف آن سمانه كاظمی است.

 

میرعزا كاشانی از تعزیه‌خوانان مطرح و تاثیرگذار تاریخ است. او كه در تهران و كاشان تعزیه‌گردانی می‌كرده، مردی ادیب، هنرمند، خوش‌قریحه و با ذوق بوده كه بنا به اقتضای كارش از موسیقی و دستگاه‌خوانی نیز اطلاعات كافی داشته است. با توجه به اینكه اطلاعات اندكی از میرعزا كاشانی موجود است، سمانه كاظمی موضوعی دشوار را برای پژوهشش آغاز كرده و در راه پرخطری گام نهاده است. او در میان 365 نسخه تعزیه‌نامه كه از میرعزا باقی مانده، نسخه‌هایی از مجالس را مورد بررسی قرار می‌دهد كه اصالت بیشتری داشته‌اند و دخل و تصرفی در آن ها صورت نپذیرفته است. در واقع كاظمی به موضوع‌ها و نسخی از مجلس‌های تعزیه میرعزا می‌پردازد كه دیگر تعزیه‌سرایان از آن ها غافل بوده‌اند. 

  

اما نكته‌ای كه پژوهش سمانه كاظمی را پرارج و ارزش می‌كند، بخش گفت‌و‌گوی او با هاشم فیاض است. مرحوم فیاض بیشتر عمر خود را صرف گردآوری و نسخه‌برداری از سروده‌های میرعزا كرده و طی نیم قرن این نسخه‌ها را در گوشه و كنار ایران اجرا كرده است. سمانه كاظمی در گفت‌وگویش با هاشم فیاض سعی كرده از تاریخ شفاهی‌ای كه فیاض ذكر می‌كند به عنوان منبعی برای پژوهش خود بهره جوید و با استفاده از نقل ‌قول‌های تاریخی فیاض، با میرعزا كاشانی بیشتر آشنا شود. اما سوژه اصلی پژوهش كاظمی، بررسی نمایش سلطانعلی (ع) - نوشته میرعزا - است؛ این نسخه تعزیه، یكی از بهترین و شبیه‌ترین نسخه های مجلس تعزیه به عاشوراست.