پیام آذربایجان به ایران و آمریکا چیست؟

رویداد۲۴ ایران دلایل زیادی برای مقابله با آذربایجان بعد از پیروزی بر ارمنستان دارد، اما به طور علنی تنها یک اعتراض را رسانه‌ای کرده و آن همکاری‌های نظامی آذربایجان با اسرائیل است. جمهوری اسلامی بار‌ها گفته حضور اسرائیل در مرزهایش را تحمل نمی‌کند و این گزاره به بهانه‌ای برای ادامه درگیری‌ها در مرز‌های شمال غرب کشور تبدیل شده است.

در این میان تحلیل رسانه‌های غربی و عبری از تحولات حوزه قفقاز و ایران جالب توجه است. نشریه وال استریت ژورنال در یادداشتی تصویر علی اف در کنار پهپاد اسرائیلی را بهانه‌ای برای اعتراض‌های علنی و رزمایش‌های ایران خوانده، اما در پایان گفته این تصویر پیامی هم برای آمریکا داشته.

وال استریت ژورنال به تصویر الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان در کنار پهپاد اسرائیلی «هاروپ» اشاره کرده و نوشته: این تصویر به اندازه هزار گزارش از سیاست گذاری دولت ارزش دارد. روز چهارم اکتبر الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان در مقابل دوربین‌ها حاضر شد و در مقابل خبرنگاران دستانش را با محبت بر سر هاروپ اسرائیلی کشید.

این پهپاد از نظر فنی در دسته «جنگ افزار‌های رصد» قرار می‌گیرد. یکی از ماموریت‌های هاروپ این است که مانند موشک‌های کروز به سمت هدف نشانه برود و هدف را منفجر کند. در مراحل اولیه، اما کارایی این پهپاد هم مانند دیگر پهپادهاست که بر فراز جبهه جنگ پرواز می‌کند و منتظر ظاهر شدن هدفش می‌ماند. هاروپ به لطف نقشی که در پیروز آذربایجان در جنگ علیه ارمنستان داشته، در آذربایجان بسیار شناخته شده است.

بیشتر بخوانید: تبعات سخت درگیری نظامی ایران و آذربایجان/ دولت رئیسی با چه شرایطی روبروست؟

اما این عکس علی اوف به نفع ایران تمام شد. در هفته‌های اخیر ایران کمپینی شامل برگزاری رزمایش در مرز‌های آذربایجان را آغاز کرد. رزمایشی که واکنش تند علی اف را به دنبال داشت. او گفت چرا الان باید در مرز‌های آذربایجان چنین رزمایشی برگزار شود؟ آیا نمی‌شد این رزمایش در ۳۰ سال گذشته که آذربایجان مستقل شده و منطقه قره باغ در کنترل ارمنستان بود، برگزار می‌شد؟

مقام‌های ایرانی به اظهارات او پاسخ دادند و از آذربایجان خواستند که ائتلافش را با اسرائیل تمام کند. حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران گفت: ما حضور و فعالیت علیه امنیت ملی مان از سوی رژیم صهیونیستی را در مرزهایمان تحمل نمی‌کنیم و برای این منظور هر کاری لازم باشد انجام می‌دهیم.

وال استریت ژورنال نوشته ایران دلایل زیادی برای نگرانی دارد. اقتصادش دچار مشکل است و نرخ بیکاری سرسام آور شده. در عوض اقتصاد آذربایجان قوی است و ارتش این کشور از اقتصادش هم قوی‌تر است. به لطف ادوات و کمک‌های نظامی اسرائیل موفق شده جنگ علیه ارمنستان را با پیروزی پشت سر بگذارد.

این رسانه آمریکایی نوشته: آذربایجان از نظر ایران به ویژه در دوران علی یف کشوری چالش برانگیز است. آذربایجانی‌ها یک قوم شیعه ترک هستند و جمعیت قابل توجهی بین ۲۰ تا ۳۰ درصد آن‌ها در خاک ایران زندگی می‌کنند. این جمعیت در شمال غرب ایران ساکنند که با آذربایجان هم مرز است. به دلیل برخی نارضایتی‌ها در ایران، احساس همبستگی میان آذربایجانی‌ها در ایران و جمهوری آذربایجان ایجاد شده است.

حکومت ایران مدت هاست بر این باور است که موفقیت‌های اسرائیل علیه برنامه هسته‌ای ایران ارتباط تنگاتنگی با شبکه مخفی اسرائیل در آذربایجان دارد. در سال ۲۰۱۲ بعد از اینکه دو موتور سوار موفق شدند خودروی مصطفی احمدی روشن دانشمند هسته‌ای ایران را بمب گذاری و او را ترور کنند، وزیر خارجه ایران سفیر آذربایجان را احضار کرد و نسبت به همکاری آذربایجان با اسرائیل و دراختیار قرار دادن اطلاعات به سازمان‌های جاسوسی اسرائیل اعتراض کرد.

پیام پایگاه اسرائیل در آذربایجان به ایران و آمریکا

ایران معتقد است اسرائیل برای عملیات‌های مخفیانه‌اش مستقیما از آذربایجان کمک گرفته است چراکه آنها به این نتیجه رسیده‌اند که تقویت آذربایجان موازنه جمهوری اسلامی ایران را بهم می‌زند. از سوی دیگر آذربایجان مدعی است یران در جریان جنگ به روسیه کمک کرده که ادوات جنگی‌اش را به ارمنستان برساند به همین دلیل بلافاصله تصویر تحرک کامیون‌ها را رسانه‌ای کردند و به اقدام دولت ایران اعتراض کردند. از این گذشته پیروزی آذربایجان دیپلماسی پسا جنگ ایران در منطقه قفقاز جنوبی را بهم زده است.

وال استریت ژورنال گفت که آذربایجان تنها با ۱۰ میلیون جمعیت، بدون کمک آمریکا توانسته ایران را دور بزند این در حالی است که قبلا در برخی مواقع آمریکا فعالانه مانع امور می‌شد. در سال ۲۰۱۲ زمانی که دولت اوباما در حال گفتگو با ایران بود، مقامات ارشد آمریکایی رسانه‌ها را در جریان همکاری‌های نظامی بین آذربایجان و اسرائیل گذاشتند و این اقدامی در جهت خنثی سازی این روابط نظامی بود.

این رسانه آمریکا گفته: در حال حاضر واشنگتن یک بار دیگر در تلاش برای نزدیک شدن به ایران است. اگرچه این کشور هیچ کاری برای جلوگیری از همکاری‌های بین باکو و اورشلیم نکرده، اما بی‌عملی آن‌ها در برابر اقدامات ایران به نوعی فضا را برای ارعاب آذربایجان فراهم کرده است.

وال استریت به دولت بایدن پیشنهاد کرده مدل مشابه اسرائیل را در پیش بگیرد چرا که منافع آمریکا هم با قدرت گرفتن آذربایجان بهتر تامین می‌شود. آذربایجان کشوری هم مرز با ایران و روسیه است. باکوی قوی و مستقل می‌تواند در مقابل مسکو هم موازنه بهتری ایجاد کند.

خروج پر از هرج و مرج آمریکا از افغانستان نشان داد که اگر آمریکا می‌خواهد قدرت بلامنازع سیاست جهان بماند باید راهی برای بازداشتن بازیگران ناهنجار بین‌المللی پیدا کند به گونه‌ای که نظر رای دهندگان آمریکایی که با مداخله نظامی مخالفند را هم جلب کند. بهترین راه برای رسیدن به چنین هدفی ایجاد موازنه و تفاهم سازنده با کشور‌هایی است که از قدرت نظامی بهتری برخوردارند و برای استفاده از قدرت نظامی شان نیز واهمه‌ای ندارند.

وال استریت ژورنال در پایان یک بار دیگر به هاروپ در آغوش الهام علی اف اشاره کرده و گفته: زمانی که علی اف چنین ژستی گرفت عمدا میخواست پیام سرکشی‌اش را به ایران برساند. او ناخواسته یک توصیه هم به آمریکا کرد؛ اینکه چالش‌های جدید دوستان جدید می‌طلبد.