باقری: اروپا و آمریکا در قبال نقض توافق پاسخگو باشند
رویداد۲۴ «علی باقری» معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که پس از سفر به بروکسل و رایزنی با «انریکه مورا» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام روز گذشته (جمعه) با «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه و «میخائیل بوگدانف» نماینده ویژه پوتین در امور خاورمیانه و شمال آفریقا دیدار و به گفتگو پرداخت، در مصاحبه‌ای با خبرگزاری اسپوتنیک، هدف اصلی از سفر خود به مسکو را رایزنی با مقامات روسیه در آستانه شکل‌گیری دور جدید گفتگو‌ها بین ایران و ۱+۴ برای لغو تحریم‌ها اعلام و بر اشتراک نظر ایران و روسیه در عرصه‌های مختلف تأکید کرد.
مشروح این گفتگو را در زیر می‌خوانید:
جناب آقای باقری این نخستین سفر کاری شما در مقام معاون سیاسی وزارت خارجه ایران به فدراسیون روسیه است، آیا با هدف خاص برای رایزنی با مقام خاصی تشریف آوردید؟
طبیعی است که مناسبات ما با روسیه گسترده و متنوع است و به عنوان یکی از مسئولان وزارت خارجه قاعدتا یکی از کشور‌های هدف برای رفع موانع پیش رو و همینطور گشودن دریچه‌های جدید در مناسبات، روسیه خواهد بود.
اما به طور مشخص یکی از اهداف اصلی من از سفر مسکو این بود که در آستانه شکل‌گیری دور جدید گفتگو‌ها بین ایران و ۱+۴ برای لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه، تصمیم داشتیم با طرف‌های ۱+۴ رایزنی کنیم. در گام اول به روسیه آمدم، زیرا ایران و روسیه در عرصه‌های مختلف با هم اشتراک نظر دارند و جا‌هایی که اشتراک نظر نداشته باشند مواضع‌شان خیلی به هم نزدیک است. بدین جهت مناسب دیدیم که رایزنی داشته باشیم.جناب آقای ریابکوف رسما از من دعوت کردند تا سفری به مسکو داشته باشم. امروز در این سفر با دو تن از معاونان وزارت خارجه روسیه؛ جناب آقای بوگدانف در مورد موضوعات منطقه‌ای و با آقای ریابکوف در موضوعات بین المللی به طور عام و همکاری‌های ایران و روسیه در عرصه موضوعات بین‌المللی و همینطور در مورد زمینه‌ها، الزامات، اقتضاعات و شرایطی که می‌تواند گفتگو‌های مربوط به لغو تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی را در دور جدید همراه با توفیق بیشتر کند، گفتگو و رایزنی کردیم.
در اکثر موارد با طرف روس اشتراک نظر داشتیم و بر همین اساس قرار شد که برای ادامه مسیر دو طرف در سطوح مختلف رایزنی مستمر داشته باشند که در آینده نزدیک قرار بر عملیاتی شدن این رایزنی‌ها در تهران و مسکو شد.
در دولت و وزارت خارجه ایران دانشگاه امام‌صادقی‌ها جایگزین باند نیویورکی‌ها شدند، باید در انتظار تحولات عظیم در این وزارتخانه باشیم؟ این تحولات در چه زمینه‌هایی بیشتر به چشم خواهند خورد؟
من این تعابیر را نه خیلی واقعی می‌دانم و نه می‌پسندم. اصلا چنین چیزی نیست. وزارت امور خارجه مجموعه‌ای از کارشناسان و دیپلمات‌ها هستند که در دانشگاه‌های مختلف داخل و خارج ایران تحصیل کردند؛ برخی از دیپلمات‌های ما تحصیلکرده دانشکده روابط بین الملل وزارت خارجه هستند و برخی تحصیلکرده دانشگاه تهران، شهید بهشتی، تربیت مدرس و دانشگاه آزاد هستند. برخی از دیپلمات‌های ما نیز تحصیلکرده دانشگاه امام صادق هستند و بدین جهت اصلا چنین تفکیکی در داخل وزارت خارجه نه ملموس و نه محسوس است.
همه به عنوان دیپلمات‌های جمهوری اسلامی ایران در کنار هم در پی تامین منافع ملی جمهوری اسلامی هستند. این‌ها به نظر من تعابیر زردی است که حاشیه‌نشین‌ها برای اینکه فضاسازی‌های دروغین کنند، انجام می‌دهند و این هیچ همخوانی با واقعیت ندارد.
نظر شخصی شما به عنوان معاون سیاسی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران درباره برجام چگونه است؟ آیا برجام را توافق خوب، بد، ناقص و یا خاکستری می‌دانید؟
این توافق محصول مذاکرات مستمر و طولانی بین ایران و ۱+۵ بوده است و این توافق به طور کامل توسط ایران اجرا شده است، حتی الان که جمهوری اسلامی ایران برخی از تعهدات هسته‌ای خود را انجام نمی‌دهد، اما خود این موضوع نیز در چارچوب مواد ۲۶ و ۳۶ برجام است. به عبارت دیگر تنها کشوری که به طور کامل تعهدات خود را در چارچوب توافق هسته‌ای انجام می‌دهد، جمهوری اسلامی ایران است.
طرف آمریکایی با خروج از برجام، هم این توافق را نقض کرد و هم قطعنامه ۲۲۳۱. طرف اروپایی با وجود اینکه از برجام بیرون نرفت، ولی عملا عدم پایبندی خود را نسبت به مفاد برجام و اجرای آن نشان داد. بر این اساس در حال حاضر تنها جمهوری اسلامی هست که طرف پایدار به توافق بین ایران و ۱+۵ است و آن‌ها اکنون باید در قبال اقدامات ناقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ پاسخگو باشند.
پس در واقع شما توافق برجام را توافقی خوب می‌دانید؟
برجام توافقی بوده است که بین ایران و ۱+۵ شکل گرفته است و این توافق همانطور که عرض کردم از سوی طرف مقابل مورد خدشه و صدمه قرار گرفته است. مذاکراتی هم که قرار است ما داشته باشیم با ۱+۴ برای این است که آن‌ها پایبندی خود را به مفاد برجام نشان دهند.
لیز تراس، وزیر خارجه انگلیس اعلام داشته است که اگر ایران از «تعامل معنادار» بر سر برنامه هسته‌ای خود قصور کند «همه گزینه‌ها روی میز هستند». نظر شما در این خصوص چیست، چرا تراس تصمیم گرفته است نقش ترامپ را در قبال ایران بازی کند؟
اینگونه مواضع به نظر من فرافکنی است برای اینکه ذهن افکار عمومی را از مسئولیت‌هایی که متوجه طرف اروپایی در چارچوب توافق بین ایران و ۱+۵ بوده منحرف کنند و به آن‌ها یک علامت کاذب و دروغین را نشان دهد. الان مسئله اصلی این است که طرف اروپایی که در طول سالهای گذشته و به ویژه بعد از خروج آمریکا از برجام، عدم پایبندی خود را به توافق نشان داده تا جایی که حتی اقلام بشردوستانه مانند غذا، دارو و تجهیزات پزشکی که در چارچوب مقررات بین المللی، تحریم ناپذیر هستند و هیچ مرجعی در دنیا نمی‌تواند آن را تحریم کند، ولی متاسفانه توسط کشور‌های غربی علیه مردم ما مورد تحریم قرار گرفته است.
فلذا به نظر بنده اینگونه مواضع، نشان دهنده این است که آن‌ها (غرب) یک اراده سیاسی دارند برای اینکه اذهان عمومی را از مسئولیت‌هایی که متوجهشان هست دور کنند و آدرس‌های غلط به افکار عمومی بدهند.
اتحادیه اروپا اعلام کرده است که به کشور‌های همسایه افغانستان منجمله ایران که بیشترین مهاجر را از این کشور پذیرا شده‌اند، کمک مالی ارائه خواهد کرد، آیا این صحبت‌ها تنها برد تبلیغاتی دارد و یا به ایران کمکی ارائه شده است؟
اخیرا نماینده ویژه اتحادیه اروپا در امور پناهندگان به ایران آمد و مذاکرات متعددی را با مقامات ذیربط ایرانی منجمله بنده داشت. یکی از نکاتی که من به ایشان عرض کردم همین بود که ما مواضع زیادی از طرف اروپایی در مورد ارائه کمک‌های مختلف به آوارگان و بی‌خانمانان افغانستانی در کشور‌های همسایه شنیده‌ایم، ولی در عمل شاهد چنین قول و قرار‌هایی نبوده‌ایم؛ ایشان تاکید داشتند که اتحادیه اروپا در این زمینه جدی است و برای بررسی در جهت ارائه چنین کمک‌هایی به ایران آمده است.
روز چهارشنبه در بروکسل در دیدار با قائم مقام وزیر خارجه بلژیک، ایشان نیز تاکید داشتند که به عنوان کشور‌های اروپایی قصد دارند کمک‌هایی به کشور‌های همسایه افغانستان برای کمک به آوارگان ارائه دهند. دبیرکل وزارت خارجه اتریش که دو هفته پیش در ایران حضور داشت، برای فراهم کردن چنین شرایطی ابراز امیدواری کرد.
امیدوار هستیم که این کشور‌ها در ادعا‌های خود راسخ باشند، زیرا این یک واقعیت است که مردم افغانستان اکنون با مشکلات بسیار جدی برای تامین نیاز‌های اولیه خود مواجه هستند، به ویژه که اکنون رو به فصل سرما هستیم و شدت نیاز مردم مظلوم و بی پناه افغانستان نسبت به این کمک‌ها چه در داخل افغانستان و چه در کشور‌های همسایه به یک ضرورت انسانی تبدیل شده است.
آیا تاکنون از سوی جامعه جهانی بابت پناهجویان افغانستانی کمکی به ایران شده است؟
من الان نمی‌توانم به شما جواب دقیق بدهم، اما تا آنجا که می‌دانم، کمک موثری نشده است. طی صحبت با مقامات ذیربط اروپایی در این مدت، همگی از بنا برای ارائه چنین کمک‌هایی خبر دادند.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران (محمد اسلامی) اعلام داشته است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مرتباً اطلاعات جزیی در مورد برنامه هسته‌ای ایران را منتشر می‌کند، اتفاقی که در مورد سایر کشور‌ها رخ نمی‌دهد. آژانس حتی نامه‌های محرمانه ایران را در اختیار رسانه‌ها قرار می‌دهد. اگر این وضعیت تغییر نکند، در همکاری خود با آژانس تجدید نظر خواهیم کرد.
همکاری‌های ما با آژانس در چارچوب ان. پی. تی و توافقنامه پادمان از قبل وجود داشته، وجود دارد و در آینده نیز ادامه خواهد داشت، زیرا که ما یک عضو مسئول آژانس بین المللی انرژی اتمی هستیم. بعضا برخی از کشور‌ها و به ویژه کشور‌های غربی، در تعارض منافعی که با جمهوری اسلامی ایران دارند تلاش می‌کنند که از ظرفیت تخصصی و فنی آژانس برای اهداف سیاسی خودشان سوءاستفاده کنند. ما بار‌ها بر این نکته تاکید کردیم که این هوشمندی و درایت مسئولان آژانس انرژی اتمی است که اجازه ندهد از ظرفیت تخصصی و فنی این آژانس در راستای اهداف و منافع برخی دولت‌های غربی سوءاستفاده شود.
