شورای نگهبان پس از تأیید صحت انتخابات نمی‌تواند صلاحیت منتخبی را رد کند

رویداد۲۴- نمایندگان مجلس با اصلاح طرح استفساریه درباره نظارت استصوابی شورای نگهبان مقرر کردند: پس از اعلام نظر نهایی شورای نگهبان درباره صلاحیت یک نامزد و اعلام صحت انتخابات، این شورا نمی‌تواند اظهارنظر مجددی درباره صلاحیت آن نامزد داشته باشد.

 استفساریه ای درباره تایید رد صلاحیت منتخبان یک حوزه انتخابیه بعد از تایید صحت انتخابات از سوی شورای نگهبان حدود یک ماه پیش در دستور کار مجلس قرار گرفت. این سوال درباره بند 3 ماده 52 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی است. شرح استفساریه نیز به این شرح است:

با توجه به مفاد تبصره 3 ماده 52 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، مبنی بر اینکه پس از اعتراض نامزد انتخابات به رد صلاحیت خود از سوی هیات مرکزی نظارت،‌ شورای نگهبان تا 20 روز نظر نهایی خود را در خصوص تایید یا رد صلاحیت کاندیدا اعلام خواهد نمود، سوال اینجاست که آیا شواری نگهبان می تواند پس از اعلام سلامت آرای فردی را باطل کند؟

نمایندگان پیش تر به این سوال پاسخ خیر داده بودند و در برابر عبارت خیر، توضیحاتی نوشتند مبنی بر اینکه؛ پس از اعلام نظر رسمي شوراي نگهبان در مدت 20 روز و پس از تأييد صلاحيت انتخابات، اين شورا نمي‌تواند نظر مجددي در رابطه با صلاحيت آن منتخب داشته باشد و چنانچه مدارك جديدي در رابطه با منتخب به شوراي نگهبان رسيده باشد،‌اين مدارك در زمان بررسي اعتبارنامه منتخبان مورد بررسي قرار مي‌گيرد.

اما شورای نگهبان پاسخ مجلسی ها را برخلاف قانون اساسی تشخیص داد و به آن ایراداتی گرفت و در پاسخ نوشت: محدود كردن حق اظهارنظر شوراي نگهبان درباره صلاحيت نامزدهاي انتخابات مجلس شوراي اسلامي مغاير اصل 99 قانون اساسي‌ و نظريه تفسيري آن شناخته شد. همچنين استفساريه مذكور از اين جهت كه ظاهراً سلامت رأي را مفروغ‌عنه فرض نموده و مرجع تشخيص اين امر را تعيين نكرده است، ابهام دارد؛ پس از رفع ابهام اظهارنظر خواهد شد.

کمیسیون شوراهای مجلس نیز این موضوع را دوباره در دستورکار خود قرار داد و با حضور احدی از اعضای شورای نگهبان و پژوهشگران مرکز پژوهش ها به بررسی آن پرداخت و پس از بررسی ها، این جواب به استفساریه را امروز به صحن علنی آورد:

خیر، پس از اعلام نظر قطعی و نهایی شورای نگهبان در مهلت 20 روزه مذکور درباره صلاحیت یک نامزد انتخابات، پس از اعلام صحت انتخابات این شورا نمی تواند اظهارنظر مجددی درباره صلاحیت آن نامزد یا منتخب داشته باشد،‌ و چنانچه مدارک جدیدی به دستشان رسیده باشد،‌ مدارک طبق ماده 30 آیین نامه داخلی مجلس در زمان بررسی تایید اعتبارنامه ها مورد بررسی قرار گیرد.

پاسخ دوم نیز با تایید اکثریت نمایندگان همراه شد اما مخالفانی هم داشت. علیرضا سلیمی،‌ نماینده محلات به عنوان مخالف طرح اظهار کرد: درباره محتوا بحثی ندارم. بحث من این است که این قانون گذاری نیست. الان هم همینگونه انجام می شود. با طرح این سوال، چه چیز جدیدی را به دست می آوریم؟ ما نیازی به این استفساریه نداریم.

در پاسخ به او عبدالکریم حسین زاده، نماینده نقده و اشنویه به عنوان مخالف سخن گفت. او اظهار کرد:‌ گفتمان من به جد سیاسی نیست و به دنبال این هستم که اگر کسانی خارج از مرزها به دنبال انتساب برخی ناحق ها هستند ما از آن عبور کنیم و بگوییم اشتباه می کنند و به گفته مقام معظم رهبری به دنبال شفافیت هستیم.

وی با تاکید بر اینکه این استفساریه به دنبال محدود کردن شورای نگهبان نیست، بیان کرد: به ویژه اکنون که نظر ابلاغی رهبری مبنی بر تدقیق زمان بندی آمده است،‌ موضوع از اهمیت برخوردار شده است. در این استفساریه، مهلت 20 روز تاکید شده است و در راستای اجرایی کردن ماده 30 آیین نامه داخلی مجلس است

حسین زاده گفت: از همکارانم می خواهم برای صیانت از رفتار دقیق شورای نگهبان به استفساریه رای مثبت دهند.

سپس برخی نمایندگان تلاش کردند در قالب اخطار، مخالفت خود را بیان کنند. محمد دهقانی، نماینده مردم چناران و طرقبه بر اساس اصل 73 قانون اساسی،‌ گفت: موردی که آورده اند قانون گذاری جدید است و به استفساریه نمی خورد. ما فقط در مواردی که ابهامی وجود دارد، استفسار می کنیم.

علی لاریجانی، رئیس مجلس در پاسخ به دهقان تاکید کرد که استفساریه موردبحث قانون گذاری نیست.

علی ادیانی راد، نماینده مردم قائمشهر نیز پای اصول 99 و 110 قانون اساسی را به میان کشید و گفت: متنی که دوستان به عنوان استفساریه مطرح کردند در حقیقت رافع اشکالات شورای نگهبان نیست. شورای نگهبان نوشته که ظاهرا سلامت رای را مفروغ عنه فرض کردند و نیز، همچنان مرجع تشخیص را مشخص نکرده اند.

وی ادامه داد: سیاست های کلی را رهبری ابلاغ کردند و نظارت را برعهده شورای نگهبان گذاشتند. اما این استفساریه محدود کردن شورای نگهبان است.

لاریجانی این اخطار را نیز وارد ندانست و گفت: 20 روز شورای نگهبان فرصت دارد. به این ترتیب مذاکرات درباره استفساریه به پایان رسید و نمایندگان نیز به نظر کمیسیون شوراها رای مثبت دادند.

اگر این بار شورای نگهبان ایرادی به پاسخ وارد نداند، موضوعاتی شبیه به ماجرای مینو خالقی و ابطال آرایش پس از اعلام سلامت انتخابات، براساس قانون امکان تکرار ندارد.