زاینده‌رود از قاجار تا کنون
رویداد۲۴ خشک شدن زاینده رود به بروز اعتراضات گسترده‌ای در اصفهان منجر شده است. چندین سال است که زاینده‌رود با پدیده خشکی مواجه شده است و حالا کشاورزان با همراهی دیگر اقشار مردم اصفهان برای رساندن صدای اعتراض خود به بستر خشک این رودخانه رفتند.
زاینده رود یک رودخانه فصلی است، به این معنا که در طول دوران، گاهی کم آب و یا خشک و گاهی دیگر پر آب و خروشان است. این رودخانه که از میانه شهر اصفهان عبور می‌کند و به تالاب گاو خونی منتهی می‌شود حالا چند سالی است که خشک شده است.
این نخستین بار نیست که رود زاینده رود خشک می‌شود، اما این بار خشکی این رودخانه به علت خشکسالی‌های سراسری در کشور، بلکه به خاطر عدم مدیریت منابع آبی در کشور و اجرای پروژه‌های انتقال آب رخ داده است. از سوی دیگر وجود صنایع پرمصرف آبی همچون فولاد در اصفهان باعث شده حجم زیادی از آب در آنجا مصرف شود؛ این در حالی است که ابتدا قرار بود این صنایع در استان بندری هرمزگان تاسیس شود اما با نفوذ سیاسیون این پروژه به اصفهان برده شد که اکنون آثار آن در کشور مشخص شده است؛ به نحوی که به اعتراضات مردمی منجر شده است.
توسعه صنایع پرآب در اصفهان، برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، توسعه شهرها، مدیریت نامناسب در منابع آبی، استفاده از آب شرب برای مصارف صنعتی و کشاورزی، کمبود بارش‌ها و نابودی چاه‌ها از مواردی هستند که موجب شدند بسیاری از مناطق کشور از جمله رودخانه زاینده رود با بحران آب و خشکی روبرو شوند.
مرحوم پرویز کردوانی متخصص علم کویرشناسی، حفر چاه‌های زیرزمینی را عامل اصلی خشک شدن زاینده‌رود می‌دانست و درباره جزئیات این فرضیه گفته بود: «جایگزینی چاه به جای قنات سبب کاهش شدید سطح آب‌های زیرزمینی، نشست زمین در دشت‌ها، خشک شدن تالاب‌ها و قنات و افزایش میزان آب شور شد. در واقع حفر چاه و سد‌سازی در ذات خود موثر و مطلوب است، اما به دلیل سوءمدیریت و بهره‌برداری بی‌رویه سبب نتایج زیان‌بار شده است.»
طبق گزارش ماهنامه فنی – تخصصی دانش‌نما تعداد چاه‌های قانونی در بخش کشاورزی، صنایع و مصارف شهری در مقایسه با ۳۰ سال قبل حداقل ۷ برابر شده است. پیشتر و در چند دهه پیش نیز زاینده روزهای بی‌آبی را تجربه کرده بود. عکاسانی، چون هولتسر، میناس، سوریوگین کسانی هستند که در دوره قاجار خشکی زاینده‌رود را با دوربین خود ثبت کرده‌اند. در تصاویر روز عکس‌هایی از زاینده‌رود از عصر قاجار تاکنون را ببینید.
