آمریکا به دنبال امضای توافقات فرابرجامی با ایران است/ مواضع غیرسازنده تیم مذاکره کننده به دلیل ۸ سال مخالفت با برجام است

رویداد۲۴ هفتمین دور مذاکرات ایران و ۱+۴ بدون رسیدن به توافق در حالی تمام شد که ایران همچنان در شرایط سخت اقتصادی به سر می‌برد و طرفین اعلام کرده اند که برای مذاکرات مجدد هفته آینده بار دیگر به هتل کوبورگ وین برمی‌گردند.

با مشخص شدن عدم توافق کشورها، قیمت ارز و طلا در ایران بار دیگر گران شد . فرانسه اعلام کرده که به مذاکرات خوشبین نیست و آمریکا نیز مواضع ایران را جدی توصیف نکرده است. همین موضوع باعث شده تا بسیاری از کارشناسان رسیدن به توافق آنهم با تیم و دیدگاه فعلی را کمی دور از تصور بدانند.

بیشتربخوانید: همه طرف‌های برجام علیه مواضع تهران/ متن توافق شده در ۶ دور گذشته تغییر می‌کند؟

اردشیر سنایی کارشناس مسائل بین الملل به رویداد ۲۴ می‌گوید: خیلی برایم جای تعجب نداشت که همچین اتفاقی در شروع مذاکرات میان ایران و ۱+۴ رخ دهد. به هرحال رویکرد دولت جدید متفاوت از دولت روحانی است و درست است که بحث اصلی جز مباحث کلان کشور است، اما به هر صورت در مرحله اجرای آن تصمیمات، دولت سیزدهم متولی این کار است و جای تعجب ندارد که بنا به دلایلی شاهد چنین اتفاقاتی باشیم.

سنایی با بیان اینکه دولت جدید نشان داده است که برجام برایش اولویت اول نیست، تصریح کرد: در ابتدا دولت خودش را به نحوی نشان داد که خیلی تمایل ندارد برجام احیا شود، شاید هم می‌خواست از اهمیت موضوع بکاهد تا سر میز مذاکره بتواند حرف‌های بیشتری برای گفتن داشته باشد و یا امتیاز‌های بیشتری بگیرد. 

او ادامه داد: از طرفی نمی‌توان انتظار داشت کسانی که در ۸ سال گذشته دائما منتقد برجام بودند و آن را خسارتی محض برای کشور می‌دانستند،  بتوانند با یک رویکرد سازنده و مثبت وارد مذاکره شوند. برای همین بخشی از این سخت بودن مذاکرات و عدم انعطاف، به این برمی‌گردد که این گروه در ۸ سال گذشته تمام تلاششان را برای تخریب و نقد برجام به کار برده بودند. قاعدتا اینکه اکنون بخواهند به سرعت به بحث برجام ورود پیدا کنند، احتمالا شدنی نیست.

این استاد دانشگاه ادامه داد: شاید هم این گروه می‌خواهند که در نظر حامیان خود نشان دهند که مواضع سرسخت‌تری نسبت به گذشته دارند. از آن سو هم باید در نظر گرفت که طرف‌های مذاکراتی ما نیز به همین صورت قصد دارند که با حداکثر خواسته‌ها وارد میز مذاکره شوند تا حداقل امتیاز‌ها را به ایران بدهند و نه تنها برجام را احیا کنند و ایران را به لحاظ هسته‌ای به شرایط سال ۲۰۱۵ برگردانند، بلکه هم بایدن و هم اروپا، نگاهشان به برجام این است که برجام پلی برای موافقت‌نامه‌های بعدی شود.

احتمال توافق هسته ای تا ۵ ماه آینده

سنایی خاطر نشان کرد: جنگ روانی و فشار‌های رسانه‌ای، همواره در همه مذاکرات وجود داشت. حتی در دوره قبل هم چنین فراز و فرود‌هایی داشتیم؛ بنابراین در مجموع نکته مشخص و خاصی وجود ندارد و نمی‌توانیم چند روز مذاکراتی که میان طرفین صورت گرفت را یک شکست برای این مذاکرات در نظر بگیریم.

این کارشناس با بیان اینکه طرف‌های مذاکره با حداکثر خواسته‌ها وارد میز مذاکره شده‌اند، گفت: معمولا مرسوم نیست که متن مذاکرات اکنون بخواهد منتشر شود. آن هم در شرایطی که طرفین از دیدگاه‌های مختلفی به موضوع نگاه می‌کنند. من سراغ ندارم متن توافقی قبل از تصمیم‌گیری منتشر شود. به نظر نمی‌رسد که این کار کمکی به پیشبرد برنامه‌ها داشته باشد، زیرا اکنون زمان چانه زنی است و الزاما به این معنا نیست که پیشنهاد‌ها مورد خواست و قبول طرفین باشد و انتشار متن خواسته‌ها و سپس فشار‌های رسانه‌ای، ممکن است قدرت و احتمال انعطاف پذیری را از آن‌ها بگیرد.

او ابراز خوشبینی کرد و گفت: شرایطی که وجود دارد، شرایط بدبینانه‌ای نیست. ایران در شرایط دشوار اقتصادی به سر می‌برد و تصور اینکه بدون برجام و برداشتن تحریم‌ها، می‌توانیم مسائل اقتصادی را حل و فصل کنیم، درست نیست زیرا اگر به نتیجه نرسیده بودند نیازی به ورود به مذاکرات نبود. از سوی دیگر ۵ ماه است که این مذاکرات متوقف شده است و در این ۵ ماه پیشرفت‌های هسته‌ای ایران در حال گسترش است، طرف مقابل هم نمی‌داند که اگر این روند بخواهد چند ماه دیگر ادامه داشته باشد، چه اتفاقی در بحث هسته‌ای ایران رخ خواهد داد. از همین رو هر دو طرف به احیای برجام و بازگشت به تعهدات نیاز دارند. فشار‌های رسانه‌ای و چانه زنی‌ها بیشتر برای این است که دو طرف با کمترین امتیاز داده شده به کشور‌های خود برگردند.

این استاد دانشگاه یادآور شد: شرایط زمانی هم شرایط مناسبی نیست. بایدن تا چند وقت دیگر درگیر انتخابات کنگره خواهد بود و بعد از آن هم درگیر فرایند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا خواهد بود، انگلیس مسیر خود را از راه اتحادیه اروپا جدا کرده است، مرکل از صدراعظمی کنار رفته است و به طور کلی شرایط طرف مقابل نیز به نحوی نیست که بخواهیم زمان را از دست بدهیم. از همین رو باید نگاه خوشبینانه‌ای داشته باشیم و امیدوار باشیم اتفاق مثبتی رخ دهد. من فکر می‌کنم تا سه الی ۵ ماه آینده توافق حاصل شود و اگر این اتفاق رخ ندهد، زمانی برای توافق نخواهد بود.