شرارت جنگ؛آنکارا قبل از موصل و حلب

*************

"توماس؛وقتی مردی قسم می خورد وجدانش را در دستانش می گیرید،مانند آب!واگر دستانش را باز کند امیدی نیست که وجدانش را دوباره به دست آورد.بعضی ها این کاررا می کنند!".(مردی برای تمام فصول)

اگر آن روز با عربستان سعودی به دلیل گروگان گیری سیاست خارجی ایالات متحده برخورد می شد، امروز آنکارا در رفتاری مشابه به خود جرات نمی داد امنیت اروپا از یک سو، تهدید و تحقیر کاخ سفید از سوی دیگر و ثبات و آرامش در خاورمیانه رااز سوی سوم، اینگونه به بازی بگیرد. سیاست های منطقه یی و بین المللی کاخ سفید طی سال های اخیر آن قدر بیمار و نحیف شده بود که علی القاعده باید در مقابل ویروس زیکای سیاسی اعراب قرنطینه می شد. اما چشم پوشی در مقابل رفتار های مخاطره آمیز اعراب محافظه کار،امروزبه قیمت ایجاد و توزیع شرارت های این دست متحدان طلبکار در منطقه تمام شده و هیچکس هم نمی داند در مقابل آنها چه باید کرد که از درون آن به مدلی برای مقابله با ترکها دست یافت.
روزی پرنس سعود فیصل وزیر خارجه وقت عربستان با جت شخصی خود به فرودگاه وین می رود به این امید که مذاکرات اتمی قدرت های جهانی با ایران بر سر برنامه اتمی این کشور را به شکست بکشاند . امروز عادل جبیر جانشین او ایالات متحده را به دلیل تصویب لایحه اجرای عدالت در مورد قربانیان 11 سپتامبر موسوم به جستا (JASTA) در کنگره، تحقیر آمیز به تنبیه و خروج دارایی های کشورش از ایالات متحده تهدید می کند.با این حال سیاست خارجی کاخ سفید همچنان در حال پس رفت و انفعال و اعراب محافظه کارنیز همچنان به حمایت های خود از تروریسم آنگونه که در ایمیل های لو رفته از خانم کلینتون افشا شد ادامه داده و منطقه را ناامن می کنند.سیاست چشم پوشی در برابر اقدامات ترکیه، بی برو برگرد نتیجه یی مشابه و شاید هم بدتر برای ثبات منطقه به دنبال خواهد داشت.
اردوغان ناامید از پذیرش ترکیه در اتحادیه اروپا، تحقیر شده به خاطر عدم پذیرش درخواست لغو سفرشهروندان ترک به اروپا(که فکر می کرد حداقل این درخواست او پذیرفته خواهد شد)، به بن رسیدن سیاست حساب شده هدایت مهاجران جنگی به اروپا برای تحت فشار گذاشتن پایتخت های غربی،به بن رسیدن سیاست های کشورش در سوریه،عدم توفیق درپیش برد اهدافش در عراق،تحقیر شدن توسط مصری ها و ازهمه بدتر گسترش ناامنی های اجتماعی، امنیتی و تروریسم و بی ثباتی سیاسی در سراسر کشور ،جهت حملات سیاسی و نظامی خود را اینبار به سمت عراق منحرف کرده است.با این تفاوت که دخالت آشکار در عراق به مثابه یک بحران عمیق و ریشه دار، برخلاف دیگر کشور های خاورمیانه که ترکیه دخالت در آنها را حق خود می داند می تواند به بهای گزافی برای کل بلوک خاورمیانه عربی،غرب آسیا و خلیج فارس تمام شود.
بی شک ابعاد چنین سیاست مخاطره آمیزی تنها به آنچه هم اکنون در جنگ موصل می گذردمحدود نمی شود.نحوه برخورد و ادبیات سیاسی به کار گرفته شده توسط آقای اردوغان و نیز همراهی هایی که علی الظاهر از سوی بارزانی ها در کردستان عراق با او می شود، نشان می دهد حتی در صورت تصرف شهرتوسط ارتش عراق و خاموش شدن آتش توپخانه ها ( که با معیارهای امنیتی ونظامی فکر نمی کنم این اتفاق فعلا رخ دهد)ترک ها باز هم در صدد گسترش نفوذ سیاسی وپهنه امنیتی ویرانگر خود برمنطقه خواهند بود. به همین دلیل پایان جنگ موضعی موصل مطلقا به معنای پایان نبردها در مناطق شمالی عراق نیست.ترک ها این نکته را بی هیچ وجه پنهان نمی کنند، آنگاه که اردوغان می گوید"موصل به لحاظ تاریخی متعلق به ترکیه است". این سخن به خوبی درکی واضح تر از علل تعلل ترکها در سال 2014 در برابر ما قرار می دهد،هنگامی که موصل با کوتاهی شرم آورو عجیب ارتش عراق به دست داعش افتاد. آن زمان تحلیل گران نظامی استدلال می کردند حجم عظیم جابجایی نیرو و تجهیزات شبه نظامیان داعش نمی توانسته از چشم ارتش ترکیه و نیروهای شبه نظامی دولت اقلیم کردستان مخفی مانده باشد. اینکه دلیل این اغماض چه بوده؟اگر آن زمان این استدلال که ترک ها در صدد ایجاد فضای کار انجام شده و در نهایت بازپس گیری مناطق اشغالی از داعش به قیمت انضمام شمال عراق به ترکیه و تسلط بر چاه های نفت آن هستند چندان پذیرفته نشد، امروز مواضع آنها نشان می دهد تئوری آن روز آنکارا اکنون جنبه عملی به خود گرفته است.
یالدریم بن علی نخست وزیر ترکیه گفته با همکاری دولت اقلیم کردستان هواپیماهای جنگی ترکیه بزودی وارد جنگ موصل خواهند شد. اگر آنچه او گفته واقعا رخ دهد،بی شک ابعاد جنگ موصل رویکردی امنیتی وپیچیده تری به خود خواهد گرفت. این نگرانی بیشتر از آن جهت است که دولت ترکیه پس از ملاقات اشتون کارتر با حیدر العبادی بر سر نحوه اداره جنگ، ایالات متحده را به دلیل تناقض در موضع گیری تلویحا محکوم و عملا گفته راه خود را از واشنگتن جدا خواهد کرد.
ازچگونگی توافق ترکیه با دولت اقلیم(اگر صحت داشته باشد) گزارشی منتشر نشده. اما چه درست و چه غلط؛ ترکیه مترصد است عراق را به نقطه اوج جبران سیاست های شکست خورده 4 سال اخیر خود تبدیل و همه را دربرابر کار انجام شده قرار دهد.چگونه و با چه استدلال یک طرفه یی به این نتیجه رسیده؟ روشن نیست.اما ادامه اقدامات آنها ولو به نتیجه دلخواه نرسد، قطعا به بی ثباتی دولت عراق و بر باد رفتن همه دستاورد هایی منجر خواهد شدکه واشنگتن ادعا می کند برای عراق به ارمغان آورده . البته این تنها گوشه یی از ماجرا بدون در نظر گرفتن واکنش هایی ست که ممکن است سایر قدرت های منطقه یی مانند ایران و یا روسیه از خود نشان دهند.