چشم‌انداز آبی ایران در ۱۴۰۱؛ مدیریت غلط، عامل اصلی تنش آبی کشور
رویداد۲۴ تنش آبی در کشور و کمبود آب چندسالی است که کشور را درگیر خود کرده است. این موضوع در سال گذشته موجب اعتراضات گسترده‌ای در برخی از استان‌ها، چون خوزستان، چهارمحال و بختیاری و اصفهان شد.
با کاهش بارندگی در بسیاری از استان‌ها به نظر می‌رسد چشم‌انداز آبی کشور چندان مناسب نباشد و باید همچنان در انتظار تنش‌های آبی در کشور باشیم. این موضوع از همین امروز با کاهش ذخایر سد‌ها تا حدودی قابل مشاهده است.
کمبود آب و تنش آبی در کشور تنها اعتراضات را موجب نمی‌شود بلکه ممکن است که موجب مهاجرت درون سرزمینی شده و این موضوع تبعات بیشتری همچون خالی شدن سکنه از نقطه‌ای و فشار جمعیتی بر نقطه دیگری شود.
بهروز دهزاد، رئیس کمیته تخصصی محیط زیست وزارت نیرو در گفتگو با جامعه ۲۴، در مورد وضعیت آب در سال جاری اظهار کرد: این خیلی روشن است که وضعیت آب در کشور چندان مناسب نیست و متأسفانه اراده محکمی برای این مسأله که به صورت مستقیم بر روی زندگی انسان‌ها تأثیر دارد وجود ندارد تا به این مسأله رسیدگی شود.
وی افزود: مدیریت آب یک مدیریت یکپارچه چند بعدی است، در واقع تلفیقی از هنر، مدیریت، دانش و ابتکار است. اگر افرادی باشند که آن‌ها را در شرایط مناسب به کار بگیریم این امید وجود دارد که بتوان برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت را بر اساس تجارب علمی و عملی با اشراف به مسأله آب، طراحی کرده و آن را به اجرا درآورند.
مراکز متعدد تصمیم‌گیری برای آب
دهزاد ادمه داد: در کشور ما مراکز تصمیم‌گیری آب چنان متعدد هستند که خود یکی از مسببان اصلی فاجعه کمبود آب شده است. قبلا تنها وزارت نیرو متولی آب بود، اما الان آب متولیان گوناگونی پیدا کرده و این وزارت‌خانه در رده پنجم مدیریت آب قرار دارد. این وضعیت باید پایان یابد در غیر این صورت عدم مدیریت آب همچنان پابرجا باقی خواهد ماند.
بیشتر بخوانید: هشدار یک اصلاح طلب: کمبود آب یا فرونشست زمین در ایران به حد بحران رسیده‌اند!
تبعات کمبود آب
این کارشناس مدیریت منابع آب با اشاره به تبعات کمبود آب اظهار کرد: سال گذشته دیدیم که کمبود آب چه تبعاتی در برخی از استان‌ها در پی خود داشت، در حال حاضر که زمزمه کمبود آب وجود دارد و متأسفانه بسیاری از اهالی مناطق جنوب شرق، جنوب، جنوب غرب و مرکز کشور در حال مهاجرت به سمت شمال کشور هستند این موضوع به اکوسیستم آن منطقه و منابع اکولوژیکی آنجا فشار آورده است. در حال حاضر نیمی از شالیزار‌ها و جنگل‌های شمال به ویلا و آپارتمان تبدیل شده و روز به روز در حال رشد بوده و این موضوع به زودی منابع آبی آنجا مانند تالاب‌ها و رودخانه‌ها را خشک می‌کند و این موضوع تبعات دیگری دارد و کسی گوشش به این موضوع بدهکار نیست.
وی در ادامه از مسأله انتقال آب به عنوان یک فاجعه نام برد و گفت: انتقال آب از ۲۰ کیلومتر فراتر برود حتی برای مناطقی که آب به آنجا انتقال می‌یابد فایده‌ای نخواهد داشت بلکه فاجعه به بار خواهد آورد.
رئیس کمیته تخصصی محیط زیست وزارت نیرو همچنین در مورد تأثیر خشکسالی بر کمبود منابع آبی اظهار کرد: خشکسالی همیشه در دوره‌های گوناگون وجود داشته است، اما خود را به این شکل در کمبود آب نشان نداده است، این کمبود آب بیشتر از آنکه ناشی از خشکسالی باشد ناشی از عدم مدیریت و ناشی از اقدامات ما در زمین است، مانند دریایچه ارومیه که این بلا سر آن آمد.
همه کشور دچار تنش آبی هستند
دهزاد در ادامه گفتگو با جامعه ۲۴، یادآور شد: در حال حاضر تمامی کشور دچار تنش آبی بوده و نمی‌توان آن را به یک یا دو استان کشور محدود دانست و حتی استان‌های شمال غربی و شمالی کشور نیز این تنش آبی را شدیدا احساس خواهند کرد. دلایل مختلفی برای این موضوع وجود دارد مثلا الگوی بارندگی در شمال تغییر کرده است. ما هیچگاه در شمال باران رگباری، سیل‌آسا و کوتاه مدت نداشتیم در حالی که امروز اکثر بارندگی‌ها اینگونه شده‌اند، این امر متأسفانه نه تنها نعمت ایجاد نمی‌کند بلکه باعث زخمت و خسارت می‌شود.
وی افزود: سطح آب‌های زیر زمینی نیز به شدت درگیر این تنش هستند و برخی از استان‌ها که بین استان‌های مرطوب و خشک قرار دارند این تنش را شدیدتر احساس می‌کنند.
استناد به اطلاعات قدیمی
این کارشناس مدیریت منابع آب بیان کرد: متأسفانه به هیچ عنوان به اطلاعات و آمار جدید برای پروژه‌های عمرانی مراجعه نمی‌شود به عنوان مثال ۳۵ سال قبل وزارت نیرو در مورد تأثیر سدسازی‌ها بر حجم آب دریاچه ارومیه اطلاعاتی منتشر کرد از همان زمان تا امروز برای هر پروژه جدیدی در مورد این دریاچه هنوز به این اطلاعات استناد می‌شود.
