جسدتان را اهدا کنید؛ جان ۴۰ نفر را نجات دهید!

رویداد۲۴ سعید شاه‌حسینی رئیس بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی کشور اظهار کرد: در هفته آخر اسفند سال ۱۳۹۸ واحد فراهم آوری بافت مرکز تحقیقات پزشکی قانونی تبدیل به بانک سلول و بافت و عضو شد و از آن موقع هم این مسئولیت را تا کنون برعهده گرفته ام.

وی خاطرنشان کرد: کار برداشت بافت یا فراهم آوری از متوفیات ارجاعی به پزشکی قانونی که برای تعیین علت فوت به پزشکی قانونی آمده باشد و پیکر ارجاعی شرایط برداشت را داشته باشد، انجام می شود.

رئیس بانک سلول ادامه داد: نسوج اهدایی از فرد فوت شده از بافت های مختلف بدن نظیر قرنیه، دریچه های قلبی، تاندون ها، استخوان ها و پوست است که در کمتر از ۲۴ ساعت از مرگ فرد باید برداشته شود.

وی افزود: اهدای نسوج از بیماران فوت شده با رضایت خانواده آنان و یا بنا بر وصیت آنها قبل از مرگ انجام می شود که این اقدام با اهدای عضو که از بیمار مرگ مغزی صورت می گیرد، متفاوت است.

شاه‌حسینی خاطرنشان کرد: در اهدای نسوج ظاهر متوفی حفظ شده و پس از برداشت بافت ها، پیکر متوفی با پروتزهای مناسب جایگزین شده و به حالت اولیه در می آید.  

وی گفت: در حال حاضر اهدای نسوج در سه شهر کشور شامل تهران، شیراز و مشهد انجام می شود که این واحد در مشهد از تیرماه ۱۳۹۹ راه اندازی شده است که پس از انجام آزمایش تعیین سلامت بافتی و فرآوری، که حدود ۳ تا ۶ ماه به طول می انجامد، این بافت ها قابل استفاده است.

رئیس بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی کشور افزود: سالانه حدود یک هزار اهدای نسوج از متوفیات در کشور انجام می شود که فرهنگ اهدای نسوج در بین مردم باید رونق گیرد.  

شاه حسینی اهدای کالبد متوفی برای انجام امور آموزشی و تحقیقاتی را از دیگر فعالیت های بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی عنوان کرد و گفت: در زمینه اهدای کالبد آموزشی، خراسان رضوی، مازندران، فارس و تهران از استان های پیشرو هستند.

شرایط اجساد برای استفاده درمانی

وی با بیان اینکه پیکر افرادی که مایل هستند بعد از فوت در راستای اهداف آموزشی استفاده شود، برای کارهای تحقیقاتی و یا مقاصد آموزشی به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور اهدا می‌شود، گفت : اجسادی که برای اهداف درمانی استفاده می‌شود باید شرایط لازم و خاص را داشته باشند.

شاه‌حسینی افزود: با توجه به اینکه اعضای بدن پس از مرگ به سرعت مراحل فساد را طی می‌کنند، برای اهدای بافت از بدن متوفی زمان زیادی وجود ندارد و فقط تا حدود ۲۴ ساعت بعد از فوت، امکان استفاده از بافت و برداشت آن برای درمان بیماران وجود دارد.

رئیس بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی با بیان اینکه برای اهدای «کالبد درمانی» محدودیت سنی و یا سلامت جسمی مطرح است، تاکید کرد: لازم است اهداکننده حداقل سلامت جسمانی را داشته باشد. به عنوال مثال بافت افراد مبتلا به سرطان، بیماری‌های خودایمنی، معتادان تزریقی و افرادی که سابقه زندان و یا کمپ داشته اند، قابلیت اهدا ندارد و  بافت‌های آقایان بالای ۶۵ سال و خانم‌های بالای ۵۵ سال نیز برای این منظور قابل استفاده نیست.

شاه‌حسینی خاطرنشان کرد: از پیکر متوفی بافت‌هایی مانند استخوان، پوست، دریچه‌های قلب و تاندون‌ها برداشته می‌شود که این بافت‌ها پس از فرآوری، در درمان بیماری‌های مختلف همچون سرطان‌های استخوانی و بیماری‌های قلبی، سوختگی و سوانح و حوادث استفاده می‌شود.

وی تصریح کرد: به طور متوسط از یک جسد حدود ۱۴ تا ۱۶ بافت برداشت می‌شود که از آنها حدود ۴۰ تا ۵۰ بیمار بهره‌مند خواهند شد.

رئیس بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی گفت: به طور معمول از بافت‌های «آلوگرافت، زنوگرافت و سنتتیک» برای درمان استفاده می‌شود که بهترین آن آلوگرافت است؛ یعنی بافت انسانی؛ بافت‌های دیگر زنوگرافت از حیوان به دست می‌آید و سنتتیک نیز بافت مصنوعی است.

وی با بیان اینکه لازم است کار روی جسد با دقت انجام شود، تاکید کرد: باید بعد از پایان کار، شکل ظاهری جسد حفظ شود؛ به عنوان مثال برش‌های روی بدن نباید به‌گونه‌ای باشد که برای خانواده ناراحت‌کننده باشد؛ این افراد مبلغین و سفیران ما هستند که می‌توانند دیگران را برای اهدای جسد تشویق کنند.

رئیس بانک سلول، بافت وعضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی با بیان اینکه تصمیم خانواده متوفی در ساعات اولیه فوت برای اهدای جسد بسیار مهم و اثربخش است، گفت: این اقدام خداپسندانه موجب حیات بسیاری می‌شود؛ به عبارتی این عمل، باقیات صالحات برای متوفی است در حالیکه مخالفت با این عمل، باعث مدفون شدن میت و از دست رفتن این فرصت خواهد شد.

بیشتر بخوانید: شرایط اهدای جسد برای امور آموزشی چیست؟

اصحاب رسانه برای فرهنگ‌سازی اهدای جسد پیش‌قدم باشند

شاه‌حسینی گفت: درخواست ما از دولتمردان و اصحاب رسانه این است که برای فرهنگ‌سازی این کار خداپسندانه پیش قدم باشند، زیرا از بهره آن سهم خواهند برد؛ علاوه بر اینکه با استقبال از اهدای کالبد، می‌توان باعث صرفه جویی در هزینه‌های واردات بافت از اجساد شد و از خروج ارز جلوگیری کرد.

وی ادامه داد: هزاران دانشجوی پزشکی و دستیار تخصصی می‌توانند با کالبدهای اهدا شده، آموزش ببینند؛ هر یک از این پزشکان در آینده، با صدها هزار بیمار روبه‌رو می‌شوند که درمان و نجات آنها مدیون تخصصی است که پزشکان به واسطه کار روی جسد اهداکنندگان به دست آوردند.

وی تاکید کرد: اجساد اهدایی بیشتر برای موارد آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند چون بیشتر جسدهای اهدایی متعلق به افراد مسن هستند و کمتر از آنها می‌شود استفاده های درمانی انجام شود.

رئیس بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی کشور گفت : بیشترین اجساد اهدایی شامل استان های تهران، فارس، یزد، خراسان رضوی و مازندران است و بیشترین متقاضیان  هم در همین استان‌ها هستند.

وی در ادامه داد: در مصاحبه‌هایی با خانواده‌های متوفی داریم چند نکته را مورد تاکید قرار می‌دهیم، اولاً این که وقتی فردی فوت می کند به نمایندگی از فرد باید تصمیم بگیرند، چرا که متوفی دستش از دنیا کوتاه شده است و خانواده برای او تصمیم می گیرند و  مطابق آموزه های مذهبی که ما داریم اعتقاد داریم چنانچه جان یک نفر را نجات دهیم معادل با این است که جان همه انسان های دیگر را نجات داده ایم.

وی با بیان اینکه اجساد اهدایی مورد مصارف آموزشی و پزشکی قرار می‌گیرند، تصریح کرد: این اقدام باعث پیشرفت پزشکی می شوند که اقدامی خداپسندانه و انسانی است و عملی برای باقیات صالحات فرد اهدا کننده است وقتی که عضوی یا بافتی به بدن فردی بیمار پیوند داده می‌شود تا زمانی که فرد دریافت کننده در قید حیات است و با آن زندگی می کند، فرد اهدا کننده هم در خیرات فرد گیرنده عضو و بافت شریک است.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه شرایط کشور ما طوری است که از سوانح و اتفاقات و تصادفات و سیل و زلزله و تصادفات رانندگی بالایی داریم بنابراین نیاز  به بافت هم زیاد است و کشور ما یکی از کشورهای آسیب پذیر است، باید بتوانیم خودمان در داخل از کشور بافت‌های مورد نظر را تأمین کنیم و وابستگی به خارج نداشته باشیم تا از خارج شدن ارز جلوگیری شود.

 شاه‌حسینی تأکید کرد: موقعیت ایران از لحاظ دانش فرآوری در سطح بسیار بالایی قرار دارد و در حد کشور های پیشرفته است و بسیاری از کشورها به دلیل اینکه ایران از بالاترین سطح استانداردها استفاده می کند تمایل دارند که از محصولات ما استفاده کنند.

وی خاطرنشان کرد :اما نتوانسته ایم که صددرصد نیاز کشور در این زمینه را تامین کنیم و امیدواریم با افزایش مراکز اهدای بافت و همچنین فروکش کردن شیوع کرونا شاهد افزایش اهدای بافت باشیم.

رئیس بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی کشور گفت: در حال حاضر مرجع صدور مجوز صادرات بافت و نسوج وزارت بهداشت است و به دو شرکت هم در این زمینه اجازه داده شده است، اما ما در پزشکی قانونی همواره این قانون را رعایت می کنیم که بافت ها به هیچ عنوان از اتباع خارجی برداشت نمی شود.