عملیات موصل؛ مقدورات ومحذورات دولت عراق

رویداد۲۴-عملیات برق آسای نیروهای دولتی عراق به همراه نیروهای الحشد ا لشعبی و پیشمرگان کرد وعشایر سنی در موصل به رغم دشواری های موجود، ازجمله تلاش گروه تکفیری داعش برای ایجاد مانع از طریق ایجاد سپهر انسانی ونیز حرکت های ایذایی درحمله به دیگر شهرهای عراق برای کاستن از فشارهایی فزاینده وبه منظور برهم زدن تمرکز نیروهای دولتی ،( خرابکاری درکرکوک ) وارد فاز جدیدی شده است .

از آنجا که دولت العبادی هدف اصلی خویش را بازپس گیری شهر استراتژیک موصل با کمترین تلفات انسانی اعلام کرده بنابراین احتیاط بیشتر از طریق تدابیر برجسته نظامی برای خروج امن غیر نظامیان اسیر دربند داعش اندیشده شده است. از این رو هر چقدر نیروهای دولتی عراق به دوارزه شهر موصل نزدیکتر می شوند شرایط برای ورود وپاک سازی شهر هم مشکل تر خواهد شد . داعش به عنوان گروه تروریستی خشن با تفکر سلفی وتکفیری پس از اختلاف میان رهبران این گروه در چگونگی ادامه نبرد و دهشت افکنی ونیز حفظ روحیه متزلزل فرصت کمی راپیشروی خود می بینند.

گزنیه نخست فرار به رقه مرکز خلافت جعلی خود درسوریه وادامه شرارت درخاک این کشور برای بازیافت قدرت وموقعیت خویشب رای حمله وتصرف قلمرو از دست رفته . امری که قبل از حمله قطعی نیروهای عراقی به موصل برخی از فرماندهان این گروه تروریستی سعی دراجرای این موضوع وکاستن از عمق شکست درجبهه عراق بودند. این گزینه گرچه مسیر برای فتح آسان موصل وشکست داعش درعراق را هموارتر می سازد.

با این وجود ،خطراتی را متوجه مرزهای عراق به ویژه سوریه می کند . برخی از دستگاهای امنیتی غرب وکشورهای ضد نظام سوریه ( عربستان وترکیه )پس از پایداری دولت بشار اسد وتاکید همپیمان منطقه ای وجها نی آن درسرکوب گروه تروریستی در قالب احرار الشام وجبهه النصره وبا تکمیل حلقه محاصره کامل این نیروها درشهر حلب به فکر ایجاد دالان مطمئن برای گریز نیروهای داعش به شهر رقه ودیگر شهرهای درگیربا هدف برقراری توازن قوا مجددا برآمدند.
هدف آمریکا وعربستان دراجرای این طرح خطرناک بازتولید خشونت سا ختاری در منطقه از طریق بکار گیری عناصر فراری داعش به سوریه با تمرکز بیشتر برای ادامه نبرد با نیروهای دولتی وامتیاز گیری سیاسی از جبهه حامیان دولت سوریه درنشست های سیا سی آتی هستند .

در هرصورت به رغم تلاش های سازمان یافته غرب ومحورعربی وترکی در معاندسازی در سوریه با حمایت گروه های میانه رو در قالب ارتش آزاد برای ایجاد ساختار جدید سیاسی درسوریه عملا میدان دار نبرد با نیروهای دولتی ومحور مقاومت درعرصه میدانی سوریه داعش وجبهه النصره شاخص القاعده بوده است با توجه به شرایط سیال جبهه های نبرد وپیروزی های ارتش ونیروهای حزب الله لبنان درمحورهای مختلف درگیری به ویژه در حلب پس از پشتیبانی هوایی روسها وافزایش کمک های مستشاری ایران منجر به تضعیف هرچه بیشتر گروههای مورد حمایت غرب وترکیه شد ه بنا چار آمریکا وعربستان حمایت خود رااز جبهه النصره در حلب علنی ساختند وحتی تهدید کردند در صورت اصرار روسها مبنی برخروج نیروهای تروریستی از حلب شرقی ممکن است علاوه برتشدید تحریم ها علیه این کشور ممکن است دست به عملیات نظامی علیه اهداف دولتی بزنند .
از این رو ورود نیروهای داعش به سوریه فرصت مناسبی برای انتقام گیری از روسها وتلاش مکرر برای هم زدن سا ختار سیاسی دولت سوریه ارزیا بی می شود .

گزینه دوم: نیروهای داعش در عراق مقاومت وفرسایشی نمودن جنگ از طریق عملیات انتحاری در موصل وگسترش اقدامات تروریستی به دیگر شهرها به قصد تضعیف روحیه نیروهای دولتی است . به نظر می رسد که شخص ابوبکر البغدادی رهبر داعش با اذعان به اهمیت راهبردی موصل همچنان امیدواراست که با ادامه جنگ وتشدید اقدامات تروریستی وگرون گرفتن مردم عادی موصل بتواند از شکست قطعی داعش درعراق جلوگیری کند .
گرچه این گزینه یعنی ادامه جنگ هزینه های بیشتری را متوجه دولت وملت عراق می سازد. با این وجود به نظر می رسد که دولت عراق وایران با نظر به خطرات گسیل نیروهای داعش به سوریه با ترفند نیروهای غربی وبرخی از کشورهای منطقه علاوه بر ضربه زدن به نظام سوریه به عنوان متحدد طبیعی دوکشور ممکن است که فرصت باسازی وتجدید قوا برای عملیات تروریستی در عراق از خاک سوریه در آینده نزدیک پیدا کنند . نگران فرار نیروهای داعش به سوریه هستند .
باید در نظر داشت که نیروهای تروریستی داعش پس از اعلان خلافت خوانده از طریق مرزهای مشترک با سوریه وشهرهای اشغالی آن امکان ایجاد ناامنی بیشتر وتصرف دیگر مراکز عراقی را پیدا کردند.

از این رو دولت عراق با اذعان به این موضوع حیاتی وبه رغم برخی ناملایمات ازسوی کشورهای ائتلاف به رهبری آمریکا تلاش می کنند باا نسجام بیشتر نیروهای عملیاتی در عرصه میدانی خود امکان فرار اعضای داعش به سوریه راسد نماید.
در واقع دوتهدید جدی متوجه دولت عراق درعملیات نظامی خویش درموصل برعلیه داعش است .
تهدید آنی فرار گسترده وامن نیروهای داعش به مرزهای مشترک با سوریه وتلاش محتمل برای ایجادآشوب وفتنه انگیزی قومی ومذهبی در عراق است وتهدید دیگر شکست داعش درعرصه نظامی در موصل بدون ایجاد سامانه سیاسی قوی برای جذب نیروهای سنی گریز از مرکز و دادن فرصت دیگر به برخی ازکشورهای همسایه برای دخالت بیشتر با بهره گیری از اختلافات قومی ومذهبی است .
آنچه مسلم است دولت العبادی با تجربه اندوزی ازگذشته در تلاش است با استفاده از ظرفیت های بسیار کردها وگروههای سنی ضد داعش درکنار شیعیان پس از سالها ناکامی در ایجاد وحدت روحیه درقبال دشمن مشترک شرایط جدیدی را برای آینده سیاسی عراق در منطقه رقم بزند . بنابراین اصرار دولت ملی عراق برعدم دخالت نیروهای ترک درعملیات آزاد سازی موصل درکنار عدم مجوز ورود نیروهای کرد وبسیج مردمی منتسب به شیعیان در ورود به داخل شهر قابل درک است

داوداحمدزاده کارشناس مسایل منطقه خاورمیانه