بزرگترین مشکل در احیای برجام تضمین آمریکاست/ اگر دولت فکر می‌کند برجام به نفع مردم است، حتما آن را امضا کند

رویداد۲۴ زینب غبیشاوی: روز گذشته ایران بسته پیشنهادی خود را در خصوص برجام به نماینده اتحادیه اروپا داد و مرندی مشاور تیم مذاکره‌کننده نیز اعلام کرد که حل مسائل باقی مانده چندان دشوار نیست. اتحادیه اروپا نیز در پیامی اعلام کرد که در حال بررسی پاسخ ایران هستیم. از آن سو آمریکا نیز اعلام کرد که پاسخ خود را به صورت محرمانه به هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا خواهیم داد. اولیانوف نماینده روسیه در مذاکرات نیز ضمن خوشبینی برای امضای توافق، اعلام کرد که روسیه هرگز مانعی برای احیای برجام نخواهد بود. 

همچنین سی‌ان‌ان مدعی شد که ایران در نامه خود خواستار دریافت غرامت در صورت خروج آمریکا از برجام شده است. بعد از این ادعا، محمد مرندی مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران در سخنانی مطرح کرد که یکی از اهداف مذاکره بالا بردن هزینه هرگونه خروج آمریکا از توافق در آینده است. او همچنین گفته «ضمانت اقتصادی یعنی مصون کردن شرکت‌های خارجی و حمایت از آنان در مقابل تحریم‌های آمریکاست.» در چنین شرایطی سوال این است که سرنوشت مذاکرات چه خواهد شد. 

بزرگترین مشکل مذاکرات تضمین‌های آمریکاست

حشمت الله فلاحت پیشه رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس به این سوال پاسخ داده است. او به رویداد۲۴ می‌گوید: مشخص شد که مهمترین مسئله برای احیای برجام موضوع تحریم‌ها بوده و سایر مسائل، موضوعات غیر قابل حلی نبوده است؛ مخصوصا موضوع پادمانی چرا که وقتی ایران راهبردی برای ساخت بمب ندارد، هر موضوعی را می‌تواند با آژانس حل کند، به ویژه مسائلی که مربوط به پیش از سال ۲۰۰۳ است. پس تنها موضوع تحریم‌ها است که ایران سعی می‌کند مسائل را به گونه‌ای حفظ کند که از آن‌ها به عنوان تضمینی برای رفع تحریم‌ها استفاده کند. مگر اینکه آمریکایی‌ها تضمین قابل اتکایی را بدهند.

بیشتر بخوانید: چرا عادی‌سازی روابط جمهوری اسلامی و آمریکا ممکن نیست؟

رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی می‌گوید: آقای جوزف بورل نیز تلاش‌های متعددی انجام داد تا بتواند برخی از تضمین‌های لازم را از آمریکایی‌ها بگیرد که اعتقادم بر این است که جای تضمینی وجود ندارد و ایران و اروپا در حال قانع شدن هستند که بایدن در دوران خودش، می‌تواند تضمین‌هایی لازم را به ایران ارائه کند. به هر حال طرفین سعی می‌کنند که به یک توافق و درک مشترک از همدیگر برسند، تا توافق انجام شود. اعتقادم بر این است که برجام در شرف احیا قرار دارد، به ویژه نقش عوامل آشوب‌ساز و منفی خصوصا در منطقه، نقشی که داشتند کمرنگ شده است.

متن کنونی برجام تفاوتی با متن گذشته ندارد

فلاحت‌پیشه با بیان اینکه آنچه که معاهدات بین المللی را پایدار می‌کند، زمان است، تصریح کرد: اگر همان ۱۶ ماه قبل این توافق امضا شده بود، زمان بخشی از دغدغه‌های طرفین را از بین می‌برد، ولی این اتفاق رخ نداد و معتقدم متن کنونی تفاوتی با متن گذشته ندارد و نوع اجرای آن اهمیت دارد.

این کارشناس ادامه دارد: ایران پیشنهاد آقای بورل را پذیرفته و صرفا چند ملاحظه درباره آن دارد که همین ملاحظات هم قابلیت گفتگو دارد. البته باید چند نکته را بگویم، اینکه نکته اول نگاه انتقادی به برجام برای کشور آسیب‌زا بود، حداقل در یک فرصت زمانی ۲ تا ۳ ساله برای اجرای برجام هم می‌تواند دغدغه‌ها را رفع کند. صراحتا باید بگویم که ایران هیچگاه بی‌بهره از آسیب‌های اجرایی نشدن برجام نبوده و آنچه که باعث شد دولت رئیسی از آسمان به زمین بیاید و مذاکره را بپذیرد، پذیرش همین واقعیت بود که ابر چالش ایران اجرایی نشدن برجام بوده و احیای آن می‌تواند کمک شایانی به کشور داشته باشد. نکته بعدی این است که باج‌گیری هسته‌ای را طرفین پایان دهند تا بتوانند از مزایای برجام استفاده کنند.

موضوع هسته‌ای باید از کانون چالش‌ها خارج شود

فلاحت‌پیشه با بیان اینکه شاهد نوعی جنگ زرگری هستیم، گفت: دولت رئیسی باید بداند که امضای آن‌ها پای این توافق است و خوبی و بدی آن هم مسئولیتش با خودشان است و منافع برجام باید عاید کشور شود و موضوع هسته‌ای باید از کانون چالش‌ها خارج شود و چالش‌های تازه‌ای شکل نگیرد.

نماینده سابق مجلس با تاکید بر اینکه مخالفان برجام کاسبان تحریم نیستند، گفت: کاسبان تحریم کسانی هستند که رو و عیان بازی نمی‌کنند و در خفا خواسته‌های خودشان را پیش می‌برند. در ماه‌های اخیر از برجام آنقدر به صورت یک منطقه ممنوعه یاد شده است که حالا دیگر نمی‌توانند طرفدارانشان را قانع کنند که خودشان در حال مذاکره هستند. اگر برجام احیا شود دیگر تقسیم‌بندی کشور در این خصوص معنای خود را از دست می‌دهد.

اگر نمایندگان احساس می‌کنند برجام خیانت است، به جای کار پوپولیستی از رئیس جمهور سوال بپرسند

او می‌گوید: الان موضوع احیای برجام در کمیسیون امنیت ملی مجلس مطرح شده و دوستان نماینده می‌توانند از تریبون استفاده کنند و نقطه نظراتی که دارند را بگویند، اگر احساس می‌کنند قرار است یک خیانت شکل بگیرد، می‌توانند از دولت و رئیس جمهور سوال بپرسند. آن‌ها همه این ابزار را دارند و اگر از این ابزار‌ها استفاده نمی‌کنند و صرفا سخنانی را مطرح می‌کنند، یک کار پوپولیستی است. اگر از ابزاری که دارند استفاده نمی‌کنند یعنی با آن موافق هستند و نمی‌توانند بعد از امضای توافق کشور را به دلواپس و دل آرام و ... تقسیم کنند.

برجام حاصل از آسمان به زمین آمدن دولت رئیسی است

رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس می‌گوید: برجام حاصل از آسمان به زمین آمدن دولت رئیسی است و همین دولت هم به این نتیجه رسید که حتی اقتصاد کشور هم وابسته به برجام است و اگر به این نتیجه نرسیده بودند، حاضر نمی‌شدند که با بخشی از بدنه خود برای امضای این توافق نامه با مشکل مواجه شوند.

فلاحت پیشه با اشاره به برخی از سخنان مطرح شده در خصوص سایت‌های مورد بحث در مذاکرات گفت: چند سایت مثل نطنز، آباده، سمنان، مریوان و... وجود دارد که اسرائیل اسنادی از آن‌ها را به آژانس داده است مبنی بر این که پیش از سال ۲۰۰۳ برنامه‌های ایران به سمت ساخت بمب اتمی انحراف داشته است. اولا در هیچ‌یک از این سایت‌ها سوخت بالای ۵ درصد نیست. ایران چون به دنبال بمب نیست با چالش مهمی هم با آژانس مواجه نمی‌شود. به ویژه مسائلی که برای سال ۲۰۰۳ و قبل از آن است.

اگر دولت فکر می‌کند برجام به نفع مردم است، حتما آن را امضا کند

وی ادامه داد: معتقدم دولت باید مسئولیت برجام را بپذیرد. البته بعضی‌ها فشار می‌آورند که چنین اتفاقی نیفتد؛ مثلا یکی از رسانه‌ها، کسانی که از رفع تنش و مذاکره صحبت می‌کردند را پادوی غرب معرفی می‌کرد. اگر معیار مذاکره و توافق با غرب است. همین حالا بخش عمده‌ای از این جریان باید خودشان را پادوی غرب بخوانند. البته این سخن را قبول ندارم و معتقدم که تنش‌زدایی در خارج و توسعه در داخل، دو اصل مهم و اساسی است که کشور به آن نیاز دارد. مذاکره با غرب پادویی غرب نیست، همانطور که مذاکره با شرق، پادویی آن‌ها نیست. آنچه که مهم است، این است که مسئولان پادوی منافع ملی کشور و ملت باشند. اکنون دولت اگر فکر می‌کند که برجام به نفع کشور و مردم است باید حتما آن را امضا کنند و بعد از آن هم تقسیم بندی‌های جدید صرفا ظلم به ملت است.

فلاحت پیشه با تاکید براینکه مهمترین موضوع برجام چالش‌های عمده مرتفع شده است و امکان توافق به صورت جدی وجود دارد و اکنون کمی حسن نیت لازم است. ایران دیگر چالش اصلی آمریکا نیست و روسیه و اوکراین هم بخشی از چالش‌های آمریکا هستند. فضای جهان همواره به همین شکل نیست از همین رو باید از فرصت پیش آمده نهایت استفاده را کرد.