چرا باکو اینقدر ضد ایرانی شد؟/ پای یک زن در میان است

رویداد۲۴  با فروپاشی شوروی و اعلام استقلال جمهوری‌های تازه تاسیس در آسیای میانه و قفقاز اسرائیل آن‌ها را به رسمیت شناخت و سعی کرد نفوذ خود را در این کشور‌ها گسترش دهد. در همین راستا در ۷ آوریل ۱۹۹۲ روابط غیر رسمی دیپلماتیک بین اسرائیل و مقامات باکو برقرار شد.

این روابط با تلاش اسرائیل روز به روز تقویت می‌شد. زیرا اسرائیل تلاش داشت از وضعیت بی ثبات خاندان علی‌اف و مخصوصا شخصیت متزلزل الهام‌علی‌اف برای ضربه زدن به ایران نهایت استفاده را ببرد.

تلاش اسرائیل برای تنش آفرینی و تحریف وضعیت تاریخی منطقه با دمیدن در روح اختلافات قومی به منظور بی‌ثبات کردن منطقه برای فشار بر ایران به طور مداوم ادامه داشت. در این زمینه آن‌ها با تحریک حس خودبزرگ بینی در آقای الهام علی‌اف و تزریق توهم محبوبیت مبتنی بر کیش شخصیت در او زمینه را برای سو استفاده ابزاری از حکومت باکو فراهم کردند و سیاست‌های این منطقه در قبال ایران را از مسیر درست خود منحرف کردند. این وضعیت بیشتر تحت تاثیر تفکرات موهوم و تفرقه‌افکنانه خانم برندا شیفر اسرائیلی شکل گرفت.

خانم شیفر در راستای اهداف اسرائیل با سو‌استفاده از شخصیت نفوذپذیر علی‌اف تاثیرات عمیقی بر سیاست‌های باکو در ضدیت با ایران ایفا کرد. مهمترین حربه خانم شیفر تحریف واقعیات تاریخی منطقه و فروش آن به علی‌اف و سپس تبلیغ این جعلیات از طریق پروپاگاندای رسانه‌ای برای واقعی جلوه دادن آن‌ها در نزد افکار عمومی بود که همچنان با حمایت حکومت باکو با شدت زیادی ادامه دارد.

نفوذ خانم برندا شیفر به حدی بالا رفت که این فرد مطابق اسناد نیویورک تایمز و رادیو آزادی به عنوان مشاور استراتژیک علی‌اف در شرکت نفت دولتی باکو مشغول به کار شده بود. این روند آنچنان عمیق شد که در چند سال اخیر به خصوص بعد از پیروزی آن‌ها در جنگ قره باغ که با استقبال ایران هم روبرو شد؛ تماس مقامات باکو با واقعیات منطقه کمتر از قبل شود.

بیشتر بخوانید:اختلاف ایران و جمهوری آذربایجان بر سر چیست؟

آقای علی‌اف با ناشی‌گری رجزخوانی‌های گسترده‌ای علیه ایران انجام داد و فضا را به گونه‌ای رقم زد که رسانه‌ها و بعضی نمایندگان آن‌ها در مواضعی خصمانه و جنون‌آمیز رسما ادعای ارضی علیه ایران مطرح می‌کنند.

این مواضع غیردوستانه و مضحک همواره با خویشتنداری ایران روبرو شده است؛ ولی متاسفانه با توجه به فشار تحریم‌ها علیه ایران؛ این تصور غلط را در بین مقامات باکو ایجاد شده است که گویا مماشات ایران از سر ضعف است! در حالی که خویشتنداری ایران ناشی از یک دوراندیشی و فرصتی برای درک واقعیات موجود از جانب حکومت باکو است.

گسترش روابط باکو و اسرائیل از زمان روی کار آمدن ترامپ که منجر به خروج او از برجام و بازگشت تحریم‌ها علیه ایران شد با سرعت و شدت بیشتری ادامه پیدا کرد و نفوذ اسرائیل در باکو را دوچندان کرد. الهام علی اف، روز ۲۱ ژانویه ۲۰۱۶، در چارچوب اجلاس اقتصادی داووس در سوئیس با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل دیدار کرد.

اواخر همین سال و در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۶، بنیامین نتانیاهو، در سفری کاری به باکو رفت و با علی‌اف دیدار کرد. در این سفر کمیسیون مشترکی بین دو طرف برای پیگیری توافق‌ها و تقویت روابط تشکیل شد.

دو سال بعد و در ۲۴ ژانویه ۲۰۱۸ مجددا این دو در چارچوب مجمع جهانی اقتصاد داووس با هم دیدار کردند. در حال حاضر حدود بیست سازمان فرهنگی اجتماعی اسرائیلی در حکومت باکو وجود دارد. تاکنون در مجموع، ۱۳ سند بین حکومت باکو و دولت اسرائیل در زمینه همکاری در زمینه‌های مختلف امضا شده است. کارگروه روابط بین المجالس در باکو فعالیت می‌کند که رئیس گروه رافائیلوف آناتولی خیموویچ است.

همچنین یک گروه دوستی بین پارلمانی در پارلمان اسرائیل وجود دارد؛ که رهبر آن گروه اوگنی سووا است. گرمی روابط غیر رسمی دو طرف در نهایت در سال ۲۰۲۲ منجر به روابط رسمی و تبادل سفیر بین طرفین شده است. این اقدام ناخرسندی ایران را در پی داشته است.

اخیرا روزنامه اسرائیلی هاآرتص نوشته بود؛ اسرائیل در طول دو دهه گذشته یک اتحاد استراتژیک با آذربایجان داشته است و به این کشور تسلیحات به ارزش میلیارد‌ها دلار فروخته است. باکو در ازای آن منابع نفتی اسرائیل را تأمین می‌کند و اجازه دسترسی اسرائیل به ایران را می‌دهد. این رونامه نوشته بود از سال ۲۰۱۶، هواپیما‌های آی‌ال-۷۶ شرکت «سیلک وی» (Silk Way) دست‌کم ۹۲ بار در فرودگاه عوودا -این مقصد غیرعادی برای هواپیما‌های باری غیرنظامی- فرود آمده‌اند که هدف آن‌ها انتقال تسلیحات از اسرائیل به باکو بوده است.

همچنین در ادامه این گزارش آمده بود مقامات باکو به موساد اجازه داده‌اند تا شعبه‌ای برای نظارت بر آنچه در ایران در حال وقوع است، ایجاد کند و حتی فرودگاهی را برای کمک به اسرائیل در صورت تصمیم به حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران آماده کرده‌اند و حتی ادعا کرده است که موساد اسناد آرشیو هسته‌ای ایران را از طریق باکو از ایران خارج کرده بود.

اخیرا مختار محمداف سفیر باکو در اسرائیل در گفتگو با روزنامه اورشلیم و در واکنس به گزارش هاآرتص مدعی شده است که دولتش اجازه نخواهد داد از قلمرو آن علیه دیگر کشور‌ها استفاده شود. این در حالی است که قبل از آن بعضی محافل رسانه‌ای حملات پهپادی به بعضی تاسیسات ایران را از مقصد باکو معرفی کرده بودند.

در هر صورت واقعیت این است که روابط اسرائیل با حکومت باکو روز به روز در حال گسترش است و اتحاد این دو کشور تاثیرات زیادی بر سیاست‌های دولت علی‌اف علیه ایران داشته است. در ماجرای حمله یه سفارت باکو در تهران با وجود اینکه دولت ایران تمام تلاش و همکاری خود را برای بازداشت و محاکمه افرد مهاجم انجام داده است، ولی یک جنگ تبلیغاتی غیرعادی از سوی رسانه‌های دولتی باکو و مقامات رسمی این کشور علیه ایران به راه افتاده است.

این در حالی است که عده‌ای حمله به سفارت باکو را اقدامی طراحی شده از سوی حکومت علی‌اف برای تحت فشار گذاشتن ایران می‌دانند. در مجموع در طی دو سال گذشته تنش آفرینی باکو علیه منافع ایران ابعاد جدیدی به خود گرفته است؛ دامنه اهانت‌های آشکار آن‌ها به مرور در حال گسترش در سطح افکار عمومی کشور است که نیازمند توجه بیشتر مقامات کشورمان برای برخورد با این موضوع است.