هشدار درباره بحرانی شدن بازار دارو در ایران؛ بودجه دارو به نیمه دوم سال نمی‌رسد
رویداد۲۴ کمبود دارو در ایران تمامی ندارد. حالا فعالان حوزه دارو می‌گویند با بودجه اختصاصی امسال احتمالا کشور با موج جدیدی از کمبود دارویی مواجه می‌شود.
همزمان با موج هشتم کرونا و افزایش بستری‌ها در بیمارستان‌ها، بار دیگر کمبودهای دارویی خود را نشان داد. دامنه کمبودها در چند قلم و یک نوع بیماری هم خلاصه نمی‌شود. ماه‌هاست که حتی نام آنتی‌بیوتیک‌ها و سرم در این لیست به چشم می‌خورد.
بررسی بودجه 1402 نشان می‌دهد که نسبت به سال گذشته اعتبارات سازمان غذا و دارو 105 درصد افزایش و یارانه دارو و شیرخشک 36 درصد کاهش گذشته داشته است. بر اساس بودجه امسال، 69 هزار میلیارد تومان بودجه به دارو اختصاص داده شده است.
از همان ابتدا که بودجه دارویی امسال تصویب شد، برخی بر این باور بودند که ایران بار دیگر وارد بحران دارو می‌شود. طرح دارویار که نیز از سال گذشته اجرا شد و وزارت بهداشت آن را طرحی برای نظم بخشیدن به چرخه تولید و پخش دارو می‌دانست، کمک چندانی به این حوزه نکرد.
علی فاطمی، نایب رئیس انجمن داروسازان ایران در این مورد به تجارت‌نیوز می‌گوید: «مرجع تشخیص بودجه مورد نیاز دارو، سازمان غذا و داروست. برآورد وزارت بهداشت برای بودجه مورد نیاز وزارت بهداشت، 105 هزار میلیارد تومان بود. اما در نهایت 69 هزار میلیارد تومان شد.»
او ادامه می‌دهد: «بودجه امسال با سالهای گذشته تفاوت چندانی ندارد. در حالی که نرخ تورم افزایش یافته است. بنابراین مشخص است که این بودجه نیاز دارویی را برطرف نمی‌کند.»
بودجه دارو به تامین داروی پاییز نمی‌رسد
فاطمی می‌گوید: «با توجه به افزایش نرخ تورم، به نظر می‌رسد بودجه اختصاصی فعلی به نیمه دوم سال هم نرسد. باید تا پیش از آغاز نیمه دوم سال، فکری به حال تامین و اختصاص اعتبار دارویی کشور صورت بگیرد که به موقع به دست واردکنندگان برسد.»
او ادامه می‌دهد: «اگر امروز به واردکنندگان پول بدهید، حدود چهار ماه طول می‌کشد که مواد اولیه به کارخانه برسد. بنابراین بسیار مهم است که سازمان غذا و دارو پیش‌بینی‌ها را از همین حالا پیش‌بینی لازم را داشته باشد، پیش از انکه 69 هزار میلیارد تومان تمام شود.»
اخیرا نیز مرتضی خاتمی، نایب رئیس کمیسیون بهداشت مجلس گفته بود که بودجه نماینده مجلس در این مورد گفت که بودجه امسال دارو فقط کفاف مصرف چند ماه کشور را می‌دهد.
بیشتربخوانید: پیش‌بینی وضعیت دارو در سال آینده/ بودجه دارو ۲ برابر هم بشود پاسخگوی نیاز‌های کشور نیست
برداشت از صندوق توسعه ملی برای دارو
فاطمی به تجارت‌نیوز می‌گوید: «نمایندگان مجلس و سازمان برنامه و بودجه قول دادند که در میانه سال در صورت نیاز از محل صندوق توسعه ملی برداشت می‌شود. اما به این موضوع توجه نمی‌شوند که روند مورد نظر زمان‌بر است. موضوع فقط بودجه نیست، زمان هم برای ما مهم است.»
نایب رئیس انجمن داروسازان ایران ادامه می‌دهد: «واردات دارو مانند خودرو و موارد این چنینی نیست. دارو حیاتی است و واردات مواد مورد نیاز تولید دارو، سرنوشت‌ساز است. زمان برای تامین دارو مهم است؛ به ویژه در نیمه دوم سال که مصرف برخی داروها از جمله آنتی‌بیوتیک افزایش پیدا می‌کند.»
کمبود دارو با ادامه روند اجرای طرح دارویار
اما طرح دارویار چقدر به چرخه تولید و عرضه دارو کمک کرد؟ طرح دارویار تیرماه سال گذشته اجرا شد. حالا پس از گذشت 10 ماه از اجرای این طرح نایب رئیس انجمن داروسازان ایران از روند زمان‌بر تامین اعتبار برای تولید و عرضه دارو می‌گوید.
فاطمی توضیح می‌دهد: «پیش از این پول را به حلقه اول زنجیره تامین دارو می‌دادند. حالا مکانیسم پرداخت پول برای داروهای ایرانی این‌گونه است که شرکت‌ها برای واردات دارو با ارز دولتی کارهای خود را انجام می‌دادند. اما حالا پول به بیمه‌ها داده می‌شود. پس از آن بیمه‌ها باید به داروخانه‌ها و داروخانه‌ها به شرکت‌های پخش و این شرکت‌ها به کارخانه‌ها پرداخت کنند.»
نایب رئیس انجمن داروسازان ایران می‌گوید: «قبل از طرح دارویار، ارز 4200 تومانی به صورت مستقیم به کارخانه داده می‌شد و مواد اولیه مورد نیاز خود را وارد می‌کرد. اما حالا فرآیند طولانی شده است.»
او ادامه می‌دهد: «بخشی از زمان در این چرخه هدر می‌رود. ضمن آنکه بیمه‌ها پول را با تاخیر پرداخت می‌کنند. همین حالا بیمه‌ها در پراخت پول به داروخانه‌ها سه ماه تاخیر دارند. اگر وضعیت همین‌گونه پیش برود، شاید داروخانه‌ها دیگر نتوانند هزینه شرکت‌های پخش را پرداخت کنند و باز با کمبود دارو مواجه شویم.»
به گفته نایب رئیس انجمن داروسازان ایران، طرح دارویار برای داروهای ایرانی اجرا شد که بخش عمده داروهای کشور را شامل می‌شود. بنابراین بودجه اختصاصی به داروهای گران قیمت که امروز وزیر بهداشت اعلام کرد، کمکی به کمبود داروهای داخلی نمی‌کند و ماجرا همچنان ادامه دارد.
بهرام عین‌اللهی امروز گفت با توافقی که با سازمان برنامه و بودجه داشتیم، یک و نیم میلیارد دلار ارز ترجیحی برای تجهیزات پزشکی و داروهای گران قیمت تصویب شد.
کمبود دارو بیش از ادعای وزارت بهداشت است
به نظر می‌رسد وزارت بهداشت برای کمبود دارو تعریفی متفاوت از داروسازان و داروخانه‌ها دارد. امروز بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت گفت کمبودها از 400 قلم به 70 قلم رسیده است. اما این آمار چقدر با آنچه در کف بازار دارویی کشور مشاهده می‌شود، تطابق دارد؟
فاطمی، نایب رئیس انجمن داروسازان ایران در این مورد می‌گوید: « هرچند وقت یکبار، تعریف کمبود دارویی در ایران تغییر می‌کند. زمانی که دارو نایاب می‌شود، همین‌که مقداری داروی مورد نظر وارد شود و به دست بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها دولتی برسد، برخی می‌گویند کمبود دارو رفع شد.»
او ادامه می‌دهد: «اما به نظر ما که متولی صنف دارو هستیم، زمانی کمبود دارو از بین می‌رود که دارو بدون سهمیه‌بندی به داروخانه‌ها تعلق بگیرد. شاید دارویی که با سهمیه عرضه شود، نایاب نباشد اما همچنان کمیاب است.»
نایب رئیس انجمن داروسازان ایران در پایان می‌گوید: «نمی‌توان با این تفاوت تعریف کمبود به صورت قطعی گفت که چند قلم دارو کمبود دارو داریم. اما بیش از 70 قلم دارو کمبود دارو داریم.»
