مستاجر تازه کاخ سفید در غرب آسیا به دنبال چیست؟
با توجه به چراغ سبزی که ترامپ به پوتین نشان داده است، آمریکا در پی کاهش نقش روسیه در تامین انرژی اروپا نخواهد بود و از همین رهگذر از توجه به احداث خط لوله گاز قطر از طریق خاک عراق و ترکیه و سوریه کاسته خواهد شد. با توجه به تولیدات نفت شل در آمريکا، کاهش تقاضای جهانی، موفقیت ها در انرژی های جایگزین و افزایش سقف تولید نفت که منجر به کاهش قیمت جهانی نفت گردیده از اهمیت سیاسی نفت کاسته می شود.
غرب آسیا را نمی توان از سیاست خارجی کلی آمریکا جدا کرد. سیاست خارجی آمریکا در غرب آسیا بخشی از سیاست کلی این کشور است. آیا ترامپ قصد دارد نقش آمریکا را در منطقه غرب آسیا پررنگ تر کند یا کم رنگ تر از گذشته؟ گفتگوی رصد با دكتر افشار سليماني، کارشناس مسایل منطقه به بررسی اولویت‌های سیاست خارجی ترامپ در غرب آسیا پرداخته است که آن را در ادامه می خوانید.
ترامپ و نگاه او به غرب آسیا در دوران مبارزات انتخاباتی را چگونه ارزیابی می کنید؟
با توجه به رویکرد تاجر مآبانه ترامپ به مجموعه سیاست در عرصه داخلی و خارجی و به ویژه در زمینه های روابط بین الملل که برگرفته از سابقه فعالیت های غیرسیاسی و تجاری و اقتصادی صرف بود می توان گفت مزید بر آنکه در مواضع وی در سیاست خارجی تناقضاتی دیده می شود و احتمال محقق نشدن حداقل نیمی از وعده هایش پیش بینی می شود، احتمال بروز چالش های جدید نیز وجود خواهد داشت. در عین حال احتمال بروز تفاوت های بیشتر تاکتیکی و کمتر استراتژیکی را در مقایسه با دولت دموکرات ها را هم باید مدنظر قرار داد.
ترامپ سعی خواهد کرد هزینه های سیاست خارجی آمریکا را از طریق مشارکت مالی بیشتر کشورهای خلیج فارس و دیگر کشورهای منطقه آسیای غربی کاهش دهد، کما اینکه اقدام مشابهی در ارتباط با ژاپن، کره جنوبی و کشورهای عضو ناتو انجام خواهد داد. بعید به نظر می رسد دولت ترامپ در راستای دوری از این منطقه و ناتو و شرق آسیا گام بردارد و جمهوری خواهان چنین فرصتی را برای ترامپ فراهم نخواهند کرد، ترامپ بیشتر به دنبال دریافت هزینه های حمایت از امنیت کشورهای خلیج فارس و ژاپن و اعضای ناتو از خود آنان است، یا حداقل تحمیل سهم بیشتری از هزینه های امنیتی بر این کشور هاست .
اولویت‌های سیاست خارجی ترامپ در غرب آسیا را در مورد متحدان آمریکا چگونه ارزیابی می کنید؟
تاکید ترامپ بر مبارزه با تروریسم و در راس آن داعش و توسعه روابط با اسرائیل و اشاره مشاورانش در مورد عدم مخالفت با شهرک سازی در کرانه باختری و بیت المقدس و کمک به آشتی میان فلسطین و اسرائیل و نزدیکتر شدن به ترکیه از محورهای مهم سیاست خارجی ترامپ در آسياي غربی در قبال متحدانش به شمار می رود .
اولویت‌های او در برابر رقیبان و دشمنان منطقه ای چگونه خواهد بود؟
اصولا دولت هاي آمریکا اعم از دموکرات ها و جمهوری خواهان درآسياي غربی تنها به ایران و سوریه و حزب الله لبنان به عنوان دشمن می نگرند و با دیگر کشورها يا متحدند یا مناسبات حسنه ای دارند. تلاش برای تغییر محتوای برجام هسته ای ايران و ایجاد مانع در برابر پیشرفت موشکی کشورمان، عقب نشینی تهران از حمایت از دولت بشار اسد، دورکردن حزب الله لبنان از حمایت از بشار اسد و ایجاد فاصله ایران از محور مقاومت فلسطینی و حمایت از حوثي هاي یمن در اولویت سیاست خارجی ترامپ در غرب آسیا خواهد بود.
اولویت‌های سیاست خارجی ترامپ در غرب آسیا را در بحران های منطقه ای چگونه می بینید؟
به نظر می رسد اولویت نخست آمریکا در دوره ترامپ در رابطه با بحران های غرب آسیا دفع داعش از سوریه و عراق و حل بحران سوریه، یمن، آشتی میان اسرائیل و فلسطین و حل بحران ليبي با هدف تامین امنیت اسرائیل خواهد بود. اما در صورت عدم مخالفت آمریکا با شهرک سازی های اسرائیلی روند مذاکرات صلح فرسایشی تر خواهد شد و احتمال حل این بحران را کمتر خواهد کرد.
اولویت‌های اقتصادی ترامپ در غرب آسیا چیست؟
با توجه به چراغ سبزی که ترامپ به پوتین نشان داده است، آمریکا در پی کاهش نقش روسیه در تامین انرژی اروپا نخواهد بود و از همین رهگذر از توجه به احداث خط لوله گاز قطر از طریق خاک عراق و ترکیه و سوریه کاسته خواهد شد. با توجه به تولیدات نفت شل در آمريکا، کاهش تقاضای جهانی، موفقیت ها در انرژی های جایگزین و افزایش سقف تولید نفت که منجر به کاهش قیمت جهانی نفت گردیده از اهمیت سیاسی نفت کاسته می شود. با توجه به بحران های موجود آمریکا درحال حاضر کماکان این کشور به افزایش فروش تسلیحات مي اندیشد تا اقدامات ایجابی که نیازمند برقراری امنیت باشد. هر چند که نباید از نظر دور داشت آمریکا به احتمال زیاد به طرح مارشال پسا بحران سوریه و یمن و عراق فکر می کند و با توجه به رویکرد تجاری ترامپ دولت وی نسبت به تهیه برنامه هایی در این رابطه با هدف مشارکت بخش خصوصی این کشور اقدام خواهد نمود.
چشم انداز سیاست خارجی ترامپ در غرب آسیا تحت تاثیر چه عواملی خواهد بود؟
عوامل موثر تاثیرگذار بر سیاست خارجی ترامپ در غرب آسیا را می توان در چگونگی همکاری آمریکا با روسيه و رویکرد کاخ سفید نسبت به ایران، ترکیه، عربستان و بشاراسد و سایر کشورهای منطقه و متحدان خودش جستجو کرد. اگر آنگونه که ترامپ در جريان تبلیغات انتخاباتی از عدم تاکید بر کنار رفتن اسد و تاکید بر مبارزه داعش سخن گفته بود از این پس نیز اینگونه موضع گیری کند و با همکاری روسیه، ايران، ترکيه و عربستان در جهت حل بحران بكوشد، احتمال گام برداشتن در مسیر صلح وجود دارد، اما اگر اختلاف منافع و رویکردهای بازیگران مانع از نزدیکی مواضع همه بازیگران گردد فرسایشی تر شدن بحران گریزناپذیر خواهد بود .
اگر ترامپ و یارانش همچون مایک پمپئو رئیس سیا، مایکل فلين مشاور جدید امنیت ملی ترامپ و نیز افرادی چون جان بولتون که به احتمال زیاد پستی را در دولت ترامپ کسب خواهد کنند همچون روزهای گذشته علیه ایران مواضع تندی اتخاذ کنند و سخن از تغيير برجام و تغییر رژیم و افزایش تحریم ها به میان آورند، چالش بین دو کشور در قالب دو طرفه و در سطح منطقه ای افزایش خواهد یافت و چه بسا در مسیر مشارکت ایران در روند برقراری صلح سوریه موانعی ايجاد شود که منجر به واکنش هایی از سوی ایران گردد و شرایط را برای ایران نیز سخت تر نماید. اگر روسیه با توجه به دوستی نسبي حاصل شده بین او و ترامپ به سوی آمریکا کشیده شود و ايران را در سوریه تنها بگذارد، شرایط سنگین تر خواهد شد.
