پرونده‌سازی‌های رسانه‌های امنیتی چگونه به نتیجه می‌رسد؟

رویداد۲۴ لیلا فرهادی: برخی نهادها به‌طور مرسوم تحت عنوان مطالبه مردمی اقدام به پرونده‌سازی علیه افراد و کسب و کار‌ها می‌کنند. اقدامی که معمولا با ورود دستگاه‌های مربوطه به نتیجه مطلوب آنها منتهی می‌شود؛ کسب و کاری که علیه آن پرونده‌سازی شده تعطیل می‌شود و افراد بازداشت، اخراج یا ممنوع‌الفعالیت می‌شوند. این رویه دهه‌های گذشته به همین منوال ادامه داشته و با یکدست شدن حاکمیت بعد از انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، عملا هیچ اختلاف‌نظری میان نهادهای پرونده‌ساز و قوای سه گانه وجود ندارد.  

با وجود اینکه گاج خبر تعطیل شدن این موسسه آموزشی را تکذیب کرده، اما اظهارنظر احمد محمودزاده رئیس سازمان مدارس غیردولتی در یک برنامه تلویزیونی درباره تعطیلی این موسسه به دلیل «جهت‌گیری در اغتشاشات سال گذشته»، خبر مهمی بود. این اظهارنظر در واقع ارجاعی به نمونه سوالات امتحانی پایه دوازدهم داشت که در آن از اشعار فرخی یزدی استفاده شده بود.

پرونده‌سازی علیه گاج چند ماه پیش و در خلال اعتراضات پاییز توسط یک رسانه اصولگرا انجام شده بود. روزنامه اصولگرای فرهیختگان، ارگان اطلاع‌رسانی دانشگاه آزاد پاییز سال گذشته در گزارشی با عنوان «کاسبان کنکور به شعر و ایران هم رحم نکردند» نوشته بود: «موسسه انتشاراتی گاج روز جمعه ۱۸ آذرماه آزمونی برای پایه دوازدهم علوم انسانی برگزار کرد و تمام اشعاری که برای سوال یکی از درس‌ها انتخاب‌شده، اشعاری ناامیدکننده و سیاه است.»

فرهیختگان مدعی شده بود «اشعاری که برای این آزمون انتخاب شده همه اشعاری هدف‌دار و سیاه بوده‌اند؛ اشعاری که در دوره‌ای خاص گفته شده، اما با هدف درکنار هم قرار گرفته و مطمئنا کسی که طراحی سوالات را برعهده داشته، با نگاهی خاص این اشعار برای آزمون انتخاب کرده است.»

همین پرونده‌سازی کافی بود تا چند ماه بعد موسسه گاج، دست‍کم از نظر مقامات وزارت آموزش و پرورش تعطیل شود. این تنها نمونه پرونده‌سازی با بهانه‌های عجیب علیه کسب و کار‌ها نیست. در غالب موارد این پرونده‌سازی‌ها به تعطیلی یا توبیخ کسب و کار‌ها منتهی می‌شود.

بیشتر بخوانید: جریان خالص‌سازی چگونه تصفیه می‌کند و پیش می‌رود؟

تعطیلی اپلیکیشن بلبل جان

روز گذشته اتفاق مشابهی برای پلتفرم نمایشی «بلبل جان» افتاد و این اپلیکیشن اندرویدی فیلتر شد. معاون تدوین مقررات و امور حقوقی ساترا خبر داده بود که ساترا شکایت خود را نزد قوه قضاییه از بلبل‌جان به عنوان یک سکوی متخلف ثبت کرده و این موضوع را به کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه رایانه‌ای هم اعلام کرده است.

فیلترینگ بلبل جان نتیجه یک گزارش عجیب در «خبرگزاری فارس» بود. دو روز پیش خبرگزاری فارس وابسته به نهادهای نظامی در بخش سوت‌زنی که اساسا با هدف پرونده‌سازی علیه جریان‌های مختلف شکل گرفته، نوشته بود: ««پلتفرم نمایشی بلبل‌جان در بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌های خود دارای محتوای مستهجن بوده و تعدادی از شرکت‌های زیرساختی در حال ارائه خدمات به این سکوی متخلف هستند!»

معمولا برای مقابله با نهادها، افراد و جریان‌های مختلف، به «خواسته مردم» استناد می‌شود و این جریان‌ها خواسته خود را در قالب «مطاله بر حق مردمی» اجرا می‌کنند. در این مورد هم همان شیوه همیشگی تکرار شد و خبرگزاری فارس به «گزارش‌های مردمی» در سامانه سوت‌زنی خبرگزاری فارس اشاره کرده و مدعی شد که مردم گفته‌اند «شاهد صحنه‌های مستهجن در فیلم و سریال‌های پلتفرم بلبل جان هستیم که زیرساخت آن از سوی تعدادی از شرکت‌های مخابراتی پشتیبانی می‌شود.»

اخراج محسن برهانی

در نمونه دیگر، در نتیجه پرونده‌سازی خبرگزاری فارس و تسنیم علیه محسن برهانی، استاد حقوق دانشگاه تهران، احتمال اخراج او از دانشگاه مطرح شده بود. تلاش این رسانه‌های امنیتی برای بی‌اعتبار کردن برهانی بعد از انتقادات او به موضوع اعدام معترضان پاییز سال گذشته آغاز شد. برهانی موضوع محارب دانستن برخی محکومان به اعدام و اجرای حکم آن‌ها را زیر سوال برده و گفته بود جرم آن‌ها مصداق محاربه نبوده است.

تعطیلی جمعیت امام علی

جمعیت امام علی که سال‌ها به عنوان یک سازمان مردم‌نهاد فعالیت می‌کرد در نهایت با تلاش رسانه‌های امنیتی که سال‌ها علیه آن خبرسازی کرده بودند، تعطیل و موسس آن بازداشت شد. خبرگزاری تسنیم پیش از بازداشت شارمین میمندی‌نژاد و ممنوعیت فعالیت جمعیت امام علی در گزارشی نوشته بود «فردی به نام ش.م در سال‌های اخیر با تشکیل موسسه‌ای خیریه و در پوشش اقدامات عام‌المنفعه اقدام به شبکه‌سازی برای نفوذ در سطوح مختلف افکارعمومی کرده است. وی و عوامل مرتبط با او با سوء استفاده از عناوین مقدس در سایه اجرای برنامه‌های شبه فرهنگی- اجتماعی به ترویج فرهنگ التقاطی پرداخته‌اند. این فرد همراه با عوامل خود، در طول سال‌های فعالیت موسسه مذکور علاوه بر همراهی با مراکز ضد ایرانی به طرح ادعا‌هایی مانند مبارزه با تبعیض و همچنین مباحث حقوق‌بشری و مبارزه با فقر و معضلات اجتماعی پرداخته و با هدف تحت فشار قرار دادن کشور و ملت ایران اقدامات گسترده‌ای را علیه جامعه ایرانی رقم زده است.»

روزنامه کیهان از سال‌ها قبل اتهام‌زنی هایش را آغاز کرده بود. تیرماه ۹۶ حسین شریعتمداری در سرمقاله‌ای جمعیت امام علی را به «فریب مردم مومن و خداجو با سوءاستفاده از باور‌های عمیق مذهبی مردم» متهم کرده بود.

بازداشت کاوه مدنی

موضوع پرونده‌سازی‌های این‌چنینی مسبوق به سابقه است. کاوه مدنی معاون رئیس سازمان محیط زیست ایران در دولت روحانی سال ۱۳۹۷ به دلیل پرونده‌سازی رسانه‌های اصولگرا و انتشار تصاویر حضورش در ر مهمانی انجمن ژئوفیزیک آمریکا در سال ۲۰۱۳، بازداشت، برکنار و سپس از کشور برای همیشه خارج شد.

لوگوی روزنامه تهران امروز

کمتر کسی احتمال تعطیلی نشریه «تهران امروز» به دلیل شباهت لوگوی این نشریه به یک زن رقاص! را فراموش کرده است. سال ۱۳۸۸ نشریه پرتو نزدیک به آیت‌الله مصباح یزدی در یادداشتی عجیب مدعی شد که لوگوی روزنامه «تهران امروز» شبیه زن رقاص است. بعد از این خبر مدیرمسئول روزنامه تهران امروز مجبور به انتشار نامه عذرخواهی شد و اعلام کرد به صورت داوطلبانه حاضر است لوگوی روزنامه را تغییر دهد.

سال ۱۳۹۶ بعد از اعتراض رسانه‌های اصولگرا به برگزاری مراسم روز زن در برح میلاد و نمایش رقص دختر بچه‌ها در این مراسم، دادستان تهران محمدعلی نجفی شهردار وقت تهران را به دادسرا احضار کرد. ابتدا رسانه‌های اصول‌گرا از جمله خبرگزاری تسنیم بدون اشاره به سن اجراءکنندگان نمایش نوشته بودند که «چند دختر» روی صحنه رفته و مقابل شهردار تهران رقصیده‌اند.

و روزگاری در دهه ۶۰ در دست نیرو‌های خط امام (اصلاح طلبان کنونی) بود و اکنون در دست اصولگرایان است. سابقه تاریخی نشان می‌دهد پرونده‌سازی این‌چنینی در قالب مطالبات مردمی! معمولا به ثمر می‌نشید. به یاد بیاورید زمانی با درخواست یک روزنامه ارزشی فیلم آدم برفی از اکران درآمد و سردر یک سینما را هم آتش زدند و عجیب آنکه چند سال بعد صداوسیما همین فیلم را نمایش داد! نمونه چنین هزینه‌هایی نالازمی که در دو سه دهه اخیر گروه‌های امنیتی و اصولگرا روی دست کشور گذاشته‌اند، کم نیست.

در بین ماموریت‌های عجیب و جدید رسانه‌های اصولگرا، درخواست حذف ایموجی‌های نامناسب از پیام‌رسان‌های داخلی هم دیده می‌شود. خبرگزاری فارس با انتشار تصویر شکلک‌های موجود در پیام‌رسان‌های داخلی، تعداد قابل توجهی از آن‌ها را به دلیل حمایت از «همجنس بازی»!، «تراجنسیتی»، صحه گذاری بر «هویت جنسی سیال»، ارتباط با یهودیان، نماد شیطان پرستی، بت، مشروبات و حتی پری با لباس نامناسب، عامل نا هنجاری و خلاف شریعت اسلام و قوانین کشور تشخیص داده و از پیام رسانه‌های داخلی خواسته هر چه سریع‌تر این ایموجی‌ها را حذف کنند.