خروج از لیست سیاه ممکن است؟
رویداد۲۴ روزنامه شرق نوشت: مجید انصاری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفته است: «اینکه در گذشته عده‌ای مخالف برجام، FATF و رابطه با عربستان بودند و حالا از مخالفت خود برگشتند یا احساس کردند که پیش از این اشتباه می‌کردند، نباید آن‌ها را سرزنش کنیم. کمااینکه بسیاری از کشور‌ها نظیر روسیه و چین که درحالحاضر با ما کار می‌کنند، همگی همواره بر این نکته تأکید می‌کنند که ایران به FATF بپیوندد». اصولگرایان که از مخالفان سرسخت پیوستن ایران به FATF بودند، این روز‌ها در قدرت اجرائی یکدست‌شده‌شان متوجه تبعات منفی این تصمیم در اداره کشور شده‌اند، اما همچنان اراده قوی برای حل این مشکل وجود ندارد؛ هرچند وزیر اقتصاد چندی پیش از تأیید و اجرای استاندارد‌های FATF از سوی ایران برای مبارزه با پول‌شویی خبر داد که این سخنان گمانه زنی‌ها را به سمت تمایل دولت سیزدهم برای پیوستن به FATF هدایت کرد؛ تا جایی که حتی رئیس اتاق بازرگانی ایران در نشست ماهانه هئیت نمایندگان از احتمال پذیرفتن FATF خبر داد. حسین سلاح‌ورزی، در نهم مهرماه گفت که «ما اخبار غیررسمی درباره پذیرفته‌شدن FATF شنیده‌ایم. هم‌زمان امکان مذاکرات جدی‌تر در اقتصاد وجود دارد، اما باز هم سیاست‌گذاران سعی می‌کنند محدودیت‌های واقعی بر سر راه فعالیت‌های اقتصادی ایجاد کنند که نسبت به آن هشدار می‌دهم».
گروه ویژه اقدام مالی نهاد ناظر بر مبادلات بین‌المللی برای جلوگیری از پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم است. ایران از سه سال پیش در «فهرست سیاه» این گروه قرار گرفته و به همین جهت تحریم‌های این سازمان مانع مراودات بانکی و مالی ایران شده و روابط تجاری را با چالشی جدی مواجه کرده است. عدم تعیین تکلیف دو لایحه مانده در مجمع تشخیص مصلحت نظام به امید رفع تحریم‌ها و بررسی مجدد، کارایی پیوستن ایران به این سازمان را به حداقل رسانده است؛ تا جایی که کشور‌های دوست و همراه ایران هم که در رابطه با اجرای تحریم‌های هسته‌ای سخت‌گیر نیستند، با قرارداشتن ایران در لیست سیاه نمی‌توانند نقش مهمی در مراودات مالی و تجاری ایران ایفا کنند. حتی بهره‌مندی از عضویت در سازمان همکاری‌های شانگ‌های و مواردی همچون عضویت در بریکس، جز با خروج از لیست سیاه امکان‌پذیر نیست؛ زیرا کشور‌های عضو و هم‌پیمان قائل به رعایت مفاد گروه ویژه اقدام مالی هستند و ازاینرو بعضا ریسک روابط آزاد مالی و تجاری با ایران را نمی‌توانند بپذیرند. از این‌رو اظهارنظر پیشین خاندوزی و رئیس اتاق بازرگانی، به اطلاعیه از سوی وزارت اقتصاد منتهی شد که صراحتا اعلام کرد در زمینه پول‌شویی و مبارزه با تأمین مالی تروریسم حتی سخت‌گیرانه‌تر از FATF عمل می‌کند، اما در نهایت تصمیم‌گیری درباره پذیرش این لایحه بر عهده مراجع عالی مانند شورای عالی امنیت ملی و مجمع تشخیص مصلحت نظام است.
از آنجایی که مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا و به‌نتیجه‌رسیدن توافقات غیرمکتوب فی‌مابین دو کشور و ازسرگیری روابط ایران و عربستان در دولت سیزدهم رخ داده، انتظار برای رفع موانع خروج ایران از لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی دور از ذهن نیست؛ هرچند دیروز مجید انصاری گفت بررسی مجدد لوایح دوگانه در مجمع در دستور کار نیست و وزیر اقتصاد گفت: سیاست جمهوری اسلامی درباره FATF هیچ تغییری نکرده و توقع ما این است که FATF موضع فنی داشته باشد و از رویکرد سیاسی که در سالهای گذشته داشته پرهیز کند. البته او مجددا تأکید کرد: «فارغ از کنوانسیون‌های بین‌المللی در این زمینه و اعتقاد خود نظام در مبارزه با پول‌شویی در چارچوب قوانین داخلی خودمان و فراتر از استاندارد‌هایی که بعضا وجود دارد، عمل کرده و می‌کنیم».
چین و روسیه همیشه به ایران می‌گویند FATF را بپذیرد
در همین راستا دیروز گفت‌وگویی از مجید انصاری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در خبرآنلاین منتشر شد که از ضرورت پیوستن ایران به FATF گفته است و تأکید دارد: از همان ابتدا که موضوع FATF مطرح بود، موضع روشنی داشتم کمااینکه پیوستن به FATF را به‌عنوان یک هنجار بین‌المللی در ارتباط پولی ارزیابی می‌کنم. FATF که مجموع چهار پروتکل است، در کشور‌های مختلف مورد پذیرش قرار گرفته و ایران هم دو مورد از این پروتکل‌ها را پذیرفته و تصویب کرده که یکی از آن‌ها مبارزه با پول‌شویی بود و دیگری هم مبارزه با تأمین مالی تروریسم است. او گفت: البته پالرمو و کنوانسیون دیگری نیز در FATF مطرح هستند که هر چهار مورد در کشور‌های عضو مورد پذیرش واقع شدند و جمهوری اسلامی ایران هم عملا مقررات FATF را در تعاملات داخلی اعمال کرده و می‌کند چنانچه به دو مورد از کنوانسیون‌های FATF پیوسته و تنها دو مورد دیگر باقی مانده که لایحه به مجمع تشخیص مصلحت نظام آمد؛ بنابراین اگر بخواهیم مراودات طبیعی و عادی در انتقال پول با اقتصاد جهانی و کشور‌های مختلف داشته باشیم، چاره‌ای غیر از پیوستن به FATF نداریم؛ چراکه نپیوستن به آن مشکلات فراوانی را برای فعالان اقتصادی و نظام بانکی ایجاد کرده و هزینه‌هایی بر ما تحمیل می‌کند. برای نمونه هزینه انتقال پول و تبدیل آن، همچنین مفاسدی که به دلیل عدم شفافیت در این میان صورت می‌گیرد، همگی نشان‌دهنده این هستند که باید از همان ابتدا که FATF به مجمع آمد، می‌پذیرفتیم و تأخیر در پذیرش آن منجر به رسیدن ضرر‌هایی بر ما شده است؛ بنابراین به نظر بنده هر‌چه سریع‌تر FATF مورد پذیرش قرار بگیرد، به نفع کشور است و مانعی را در فضای ارتباطات اقتصاد بین‌الملل کشور برمی‌دارد.
عضو مجمع تشخیص تأکید کرد: کمااینکه بسیاری از کشور‌ها مانند روسیه و چین که درحالحاضر با ما کار می‌کنند، همگی همواره بر این نکته تأکید می‌کنند که ایران به FATF بپیوندد. واقعیت امر این است که به دلیل اینکه عضو FATF نیستیم، روابط اقتصادی ایران با چین و روسیه با دشواری‌هایی مواجه است؛ چراکه شرکت‌های این دو کشور و سیستم بانکی آن‌ها به مقررات FATF متعهد هستند، از این‌رو وقتی با ایران وارد معامله می‌شوند و ما عضو FATF نیستیم، دچار مشکلاتی می‌شوند و ایران برای حل این مشکلات ناگزیر از پرداخت هزینه‌های زائد در روند فروش کالا، دریافت، انتقال و تبدیل پول می‌شود. ازاینرو از نظر بنده هیچ شک و شبهه‌ای برای پیوستن هر‌چه سریع‌تر به FATF وجود ندارد؛ چراکه این امر به نفع کشور و مردم است. انصاری همچنین گفت: در حقیقت این شرط عقل و شرع است. هر زمان که انسان از اشتباه برگردد، به مصلحت و منفعت است. اما درمجموع گیر قضیه FATF در دولت نیست؛ چراکه دولت گذشته لایحه مذکور را به مجلس داده، قوه مقننه هم تصویب کرده و به مجمع تشخیص مصلحت نظام آمده، ازاینرو هر زمان که مجمع FATF را تصویب کند، تبدیل به قانون می‌شود؛ لذا FATF دست مجلس و دولت نیست. این چهره اصلاح‌طلب در پاسخ به این سؤال که با توجه به مراودات دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام، دولت نمی‌تواند در مورد FATF به مجمع توصیه‌ای داشته باشد، گفت: موضوع FATF چندان مرتبط با دولت نیست؛ چراکه درحالحاضر این لایحه در مجمع است و این نهاد باید با سازوکار خود این قضیه را حل‌وفصل کند. علاوه بر این از نظر بنده با توجه به اقداماتی که در راستای عادی‌سازی روابط و مذاکرات برجامی صورت می‌گیرد، باید FATF را بپذیریم؛ چراکه این لایحه خیلی ارتباطی با موضوع تحریم‌های آمریکا ندارد و مسئله جداگانه و پذیرفته‌شده در سطح جهان است، کمااینکه کشور‌های فراوانی عضو آن هستند. انصاری در پاسخ به این سؤال که درحالحاضر در مجمع تشخیص مصلحت نظام بحثی درباره FATF مطرح شده است، گفت: خیر، فعلا در مجمع تشخیص مصلحت نظام بحثی درباره FATF مطرح نشده است.
