عربستان پس از یک‌سال خیره‌سری در حال عقب نشینی در برابر ایران

رویداد۲۴- پادشاهی عربستان وارونگی دیپلماتیک را در تمامی جبهه‌ها تجربه می‌کند.

به گزارش رویداد۲۴ به نقل از اکونومیست، ژانویه سال جاری میلادی بود که محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد که عملاً عربستان را اداره می‌کند، پایان «اغمای» سیاست خارجی این کشور و عزم جدی برای به عقب راندن ایران را اعلام کرد.

شورشیان سوری که مورد حمایت او بودند، در حلب شکست‌ناپذیر به نظر می‌رسیدند. ژنرال‌های او از تسخیر قریب‌الوقوع صنعا، پایتخت یمن از دست حوثی‌ها خبر می‌دادند. او همچنان ایران و حزب‌الله را از اعمال گزینه خود برای ریاست جمهوری لبنان دور نگه می‌داشت. مقامات این کشور از به ورشکستگی کشاندن ایران به‌واسطه اشباع بازار نفت، بدون توجه به خواسته اعضای اوپک سخن می‌گفتند. حتی سفیر عربستان برای نخستین بار طی 25 سال گذشته راهی بغداد شد.

اما در پایان سال جاری میلادی، این پادشاهی در حال عقب‌نشینی از تمامی این جبهه‌ها است.  سفیر آن از عراق بیرون آمده و از سیل سوءاستفاده از سیاستمداران شیعه که نیم‌نگاهی به ایران دارند، رهایی یابد. شورشیان در حلب با حرکت کوبنده نیروهای دولت ایران، روسیه و سوریه روبرو شده‌اند و در آستانه شکست قرار گرفته‌اند. سعودی‌ها در برابر گزینه ترجیحی ایران برای ریاست جمهوری لبنان سر خم کردند. و در نشست سی‌ام نوامبر اوپک، آن‌ها پذیرفتند تا بیشترین سهم کاهش تولیدات را برای بهبود قیمت‌ها بر عهده بگیرند، درحالی‌که ایران تولیدات خود را افزایش می‌دهد تا به سطح پیش از تحریم‌ها برسد.

در یمن، به نظر می‌رسد دشمنان حوثی عربستان همچنان حملات مرزی خود را تکرار می‌کند و هفته گذشته دولت جدید خود را اعلام کردند. یکی از مقامات ایران در این رابطه گفت: «یمن به ویتنام عربستان تبدیل خواهد شد.» وی در ادامه افزود که اگر عربستان بپذیرد که باقی نقاط منطقه را ترک کند، ایران به آن اجازه خواهد داد که بحرین را حفظ کند.

این وارونگی اقبال به دلیل موفقیت‌های ناشی از حمایت نظامی ایران از شیعیان جهان عرب و نیروهای متحد آن –بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، ارتش عراق و نیروهای شبه‌نظامی مانند حزب‌الله است. ژنرال احمد عسیری، مشاور وزیر دفاع عربستان و سخنگوی ائتلاف عربستان سعودی در حمله به یمن معترضانه می‌گوید: «آن‌ها ما را با نظامیان محاصره کرده‌اند.» اما عربستان با کاهش بودجه متحدان سنی سنتی خود که حال به دیگر نقاط چشم دوخته‌اند، در حوزه قدرت نرم نیز در حال افول است. سعد حریری که بلوک سنی لبنان را رهبری می‌کند، با به مشکل خوردن شرکت ساخت و سازش در عربستان به دلیل کاهش بودجه دولتی، پست نخست‌وزیر تحت ریاست جمهوری گزینه حزب‌الله را پذیرفته است. عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر پس از توقف ارسال کشتی‌های نفتی رایگان از سوی عربستان، به سمت سوریه، روسیه و حتی ایران گرایش یافته است.

در شرایطی که روابط منطقه مرزی رو به تیرگی می‌رود، شاهزاده عربستان سعی در تقویت روابط با امیرنشین‌ها در حیاط پشتی دارد. اوایل ماه دسامبر پدر او شاه سلمان سفر خارجی غیرمنتظره‌ای به چهار کشور حوزه خلیج‌فارس داشت. نشست منامه در هفتم دسامبر قرار بود به برنامه‌هایی جهت تغییر شورای همکاری خلیج‌فارس به یک اتحادیه با هماهنگی‌های دفاعی بیشتر، بپردازد. اما در آنجا نیز همه شرکت‌کنندگان متقاعد نشدند. 

بااین‌حال توافق اوپک نشان داد که ایران و عربستان می‌توانند اولویت‌های منطقه‌ای را بر تقابل منطقه‌ای ارجح بدانند. هر دو در تأمین مخارج داخلی با مشکل روبرو هستند، چه رسد به ماجراجویی‌های خارجی. بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، دولت ایران برای هم‌تراز کردن مخارج و درآمدها، نیازمند نفت 55 دلاری است و عربستان به نفت 80 دلاری احتیاج دارد. 

بااین‌حال تنش‌ها از بین نرفته؛ بلکه برعکس. عربستان روابط دیپلماتیک خود با ایران را در ژانویه قطع کرد چراکه در پی اعدام یک شیخ شیعی برجسته و سه شیعه دیگر، به سفارت این کشور در تهران حمله شد. طی هفته گذشته نیز خبری منتشر شد مبنی بر اینکه عربستان 15 شیعیان دیگر را به اتهام جاسوسی برای ایران به مرگ محکوم کرده است.