ترامپ نمی‎تواند مانع بازگشت شرکت‎های بزرگ نفتی به ایران شود

شرکت انگلیسی-هلندی شل، هفته گذشته به جمع شرکت‎های بزرگ نفتی جهان پیوست که با نادیده گرفتن رجزخوانی دانلد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا، راه بازگشت به ایران را در پیش گرفتند.

ممکن از برخی گمان کنند که ایران گزینه‎های پرخطر برای شرکت‎های نفتی است: ترامپ در جریان رقابت‎های انتخاباتی خود تهدید کرد که توافق هسته‎ای را که منجر به پایان تحریم‎ها شده بود، مورد بازنگری قرار می‎دهد.

با این همه، بازگشت شل به ایران نشان می‏دهد که شرکت‎های بزرگ نفتی جهان انتظار دارند که توافق هسته‎ای میان این کشور و قدرت‎های بزرگ جهان، پابرجا خواهد بود.

شرکت فرانسوی توتال در ماه گذشته میلادی اعلام کرد که در توسعه یک میدان بزرگ گازی در ایران مشارکت می‎کند و دیگر شرکت‎های انرژی اروپایی نیز در جست‎و‎جوی گزینه‎های حضور در صنعت نفت و گاز ایران هستند. چهار کشور اروپایی فرانسه، آلمان، انگلیس و روسیه، از جمله کشورهایی بودند که در توافق هسته‎ای با ایران پیمان بستند.

شرکت شل از اظهار نظر درباره سخنان ترامپ خودداری کرد، اما اعلام کرد با هدف بررسی بیشتر همکاری احتمالی، با ایران قرارداد امضا کرده است.

بی‎گمان، قراردادهایی که تا کنون امضا شده اند تنها زمینه را برای عملیات توسعه نفت و گاز در ایران فراهم می‎کنند.

اسکات مودل، از کارکنان پیشین سازمان سیا، اعلام کرد شکل کنونی قراردادها، به شرکت‎های توتال و شل امکان می‎دهد بدون متحمل شدن تعهدهای سنگین مالی، گزینه‎های خود را برای همکاری با ایران ارزیابی کنند.

وی اعلام کرد ترامپ می‎تواند با بهانه جویی، تعهد هسته‎ای را به چالش بکشد، اما این رویه می‎تواند پیامدهای جدی برای آمریکا داشته باشد.

در سال ١٩٩٦ میلادی آمریکا با هدف منزوی کردن ایران، تهدید کرد که هر شرکت خارجی را که در ایران سرمایه‎گذاری کند، تحریم خواهد کرد. اتحادیه اروپا در واکنش به این رفتار آمریکا، شرکت‎ها را از پیروی از این تحریم‎ها منع کرد و در نهایت ایالات متحده وادار به عقب نشینی شد.

اکنون نیز اگر آمریکا توافق هسته‎ای را نقض کند، اتحادیه اروپا در کنار چین و روسیه، خشمگین خواهد شد.

مسئولان ارشد آمریکایی، از جمله جان برنان، رئیس سیا، اعلام کرده‎اند که نقض توافق هسته‎ای فاجعه‎بار خواهد بود و ضمن تخریب وجهه آمریکا، رقابت تسلیحات هسته‎ای در منطقه خاورمیانه را تشدید می‎کند.

از سوی دیگر، اگر ترامپ با سوء استفاده از نفوذ آمریکا در نظام بانکی جهان تلاش کند جلوی معامله کشورها با ایران را بگیرد، کشورهای اروپایی نیز ممکن است شرکت‎های آمریکایی را در این قاره تحت فشار بگذارند.

مودل اعلام کرد در بدترین حالت، دولت آمریکا تنها تحریم‎های داخلی این کشور را علیه ایران تشدید می‎کنند.