سادات نیا، پژوهشگر اجتماعی در گفتوگو با رویداد۲۴ تشریح کرد؛
عوامل تولیدمثل تجاری
یک پژوهشگر اجتماعی معتقداست؛ تولیدمثل تجاری حاصل فقر و حاشیهنشینی است. این در حالی است که فقر و حاشیهنشینی خود نیز حاصل نبود امکانات رفاهی در شهرهای کوچک و روستاها و همچنین از بین رفتن کارگاههای تولیدی و صنایع تولیدی کوچک است.
رویداد۲۴- یک تحلیلگر اجتماعی معتقداست؛ تولیدمثل تجاری حاصل فقر و حاشیهنشینی است. این در حالی است که فقر و حاشیهنشینی خود نیز حاصل نبود امکانات رفاهی در شهرهای کوچک و روستاها و همچنین از بین رفتن کارگاههای تولیدی و صنایع تولیدی کوچک است.
معامله شدن زندگی انسانها زمانی که دسترسی به سادهترین امکانات رفاهی تبدیل به قلهای دست نیافتنی شده است، کار سادهای است. معامله بر سر دختر بچههایی است که ازدواج میکنند تا تولید مثل کنند. تولید مثل و روابط جنسی آخربن نقطه از زندگی حاشیهنشینهایی است که به دلیل فقر بیپرده فروخته میشوند. دختر بچه 10 سالهای که با مردی 60 ساله ازدواج کرده است، فقط یکی از نمونههایی بود که در نشست ازدواج کودکان در دانشگاه علم و صنعت مطرح شد.
ازدواجی برای تولید نسل، اضافه شدن نیروی کار، بچه آوری و والدینی که از همسر فرزندشان مستمری دریافت میکنند. تولید مثل در مناطق حاشیهای افزایش پیدا کرده است و این اتفاق زنگ خطری جدی برای جامعه است.
سعید سادات نیا در تحلیل این موضوع که چرا تولیدمثل در حاشیه شهرها افزایش پیدا کرده است به رویداد۲۴ گفت: این واقعیت که موقعیت اجتماعی حاشیه شهرها مناسب نیست بارها هشدار داده شده بود. حضور جمعیت در حاشیه شهرها به معنی افزایش روابط جنسی و در پی آن تولیدمثل کنترل نشده است.
به گفته سادات نیا؛ افرادی که در این مناطق زندگی میکنند درک کامل و درستی از مسئولیت ندارند و بر اساس تعریف آنها بچه یک کالای ارزشآفرین است. علاوه بر این زمانی که دانش و توانایی و کنترل در روابط جنسی وجود ندارد حاصلی نخواهد داشت مگر تولیدمثل ناخواسته.
این پژوهشگر اجتماعی با اشاره به ازهمپاشیدگی کشاورزی و تولید در شهرهای کوچک و روستاها گفت: ثمره ازهمپاشیدگی تولید و کشاورزی حاشیهنشینی است. این در حالی است که افراد در حاشیه شهرهای بزرگ میتوانند حداقلهای یک زندگی را برای خود تأمین کنند.
به گفته وی سادهترین نوع اشتغال در مناطق حاشیهای شهرهای بزرگ وجود دارد. کسب این حداقلها در خوشبینانهترین حالت درآمد حاصل از کارگری ساده است و در حجمهای بالاتر درآمدی و آسیب حاصل خریدوفروش مواد مخدر و فحشا است.
سادات نیا در ادامه با ابراز تأسف از مهاجرت معکوس از مرکز شهرها به حاشیه گفت: چنین چرخهای آغازگر فروپاشی و اضمحلال اجتماعی است که کشور را به خطر میاندازد. این افزایش روند حاشیهنشینی در ادامه باعث میشود وزن حاشیه نسبت به مرکز بالا برود.
این جامعهشناس با اشاره به مشهد و تهران گفت: در این کلانشهرها هم با افزایش وزن حاشیه نسبت به مرکز مواجه شدهایم. این موضوع تا جایی پیش رفته است که حاشیه، یکسوم مرکز شهر جمعیت دارد. چنین وزنی برای حاشیه بسیار خطرناک است.
وی تأکید کرد: مدیران شهری بخش اصلی زمان و انرژی خود را صرف رسیدگی به نیازها و مشکلات مرکز کردهاند. همین موضوع باعث شده است تا در نهایت زمان و همچنین بودجه کافی برای رسیدگی به حاشیه را نداشته باشند. در حقیقت مدیران شهری از حاشیه غافل ماندند. ریشه چنین مشکلاتی اما در نداشتن برنامههای آمایش سرزمینی است.
به گفته سادات نیا زمانی که توجه به حاشیه کم میشود، نتیجه آن نبود امنیت، آموزش، درمان و رفاه کافی در حاشیه خواهد بود. در چنین شرایطی جوامع به سمت عقبافتادگی میروند و دغدغه و نیازی مگر روابط جنسی احساس نمیکنند. ازآنجاییکه ساکنین این مناطق هیچ محل تفرج و تفریح و ... ندارند همه نیازهایشان در رابطه جنسی خلاصه و رفع میشود.
به اعتقاد وی؛ روابط جنسی محافظت نشده در نهایت منجر به تولیدمثل ناخواسته و حتی در شرایطی پذیرفتهشده برای مبادله فرزند میشود. چنین رویکردی در زندگی حاشیهنشینی چرخه معیوب فقر را فعال میکند. حاصل چنین افزایش تولیدمثلهایی، افزایش بار فقر جامعه خواهد بود.
این پژوهشگر اجتماعی راهکار مناسب برای کنترل چنین آسیبهایی را اشتغالزایی مولد دانست و افزود: نظریات حاکم بر سیستم اجتماعی ما هم بهمانند دیگر کشورها به سمت نئولیبرالی و تفکرات پستمدرن حرکت کرده است و زمانی که مال بازی و کسب سود و درآمد تبدیل به محور اصلی جامعه شود، نتیجهای نخواهد داشت مگر از بین رفتن تولید و کشاورزی.
به اعتقاد وی در چنین شرایطی، گردشهای مالی در خدمت رفاه و زندگی نیست و خود بهعنوان مال تبدیل به ملاک و ارزش شده است. درحالیکه اگر موقعیتی برای تولید و اشتغالزایی فراهم شود حجم عظیمی از حاشیهنشینیها حل خواهد شد. اما مال بازی در شرایط فعلی موجب افزایش شدید فاصله طبقاتی شده است.
سادات نیا با اشاره به دورههای قبلی که با فروپاشی روستاها و کارگاههای تولیدی، با موجی از حاشیهنشینی مواجه بودیم گفت: در حال حاضر فروپاشی صنایع تولیدی که میتوانست با رشد خود حتی صادرات کالاهای تولید داخل را منجر شود، یکی از دلایل افزایش حاشیهنشینی شده است.
به اعتقاد وی زمانی که اشتغال، تولید، کشاورزی، آموزش و فرهنگ همراستا با هم نباشند و بهگونهای ناهمسان رشد کنند؛ این موضوع خود مقدمات فقر و حاشیهنشینی را فراهم میکند. در همین راستاست که تولیدمثلهای کنترل نشده شایع میشود و تولیدمثل تبدیل بهنوعی تجارت میشود.
سادات نیا با اشاره به فقر دولت خاطرنشان کرد: از ابتدای انقلاب تا امروز هیچوقت با این حجم از فقر دولت مواجه نبودهایم. دولت نهم و دهم با توجه به هزینههای گزافی که بر دوش دولت گذاشت و با استخدامهای بیپشتوانه حجم بالایی از هزینه را به دولت بعد منتقل کرد که در نهایت منجر به فقیر شدن دولت یازدهم شد.
این استاد دانشگاه در پایان گفت: فقر دولت موج تازهای از مهاجرتها را شکل خواهد داد. مهاجرت قشر تحصیلکرده که توانایی مالی دارد به خارج از کشور و مهاجرت قشر ضعیف شهرنشین به حاشیه شهر که در نهایت همین اتفاق معضلات حاشیهنشینی را هم تشدید میکند.