وحدت، عامل اصلی ارتقای جامعه نبوی

با توجه به احترام ویژه مردم و قبایل به کعبه و عظمت این بنا در نزد آنان، تصمیم بر آن شد که همگی به تعمیر و ترمیم ساختمان کعبه، همت گمارند. کار‌ها به‌گونه‌ای تقسیم شد که همه در افتخار تجدید بنای کعبه و بخش‌هایی که تخریب‌شده بود شریک باشند. هنگامی‌که بخش‌های تخریب‌شده، مرمت شد نوبت به‌قرار دادن «حجرالأسود» شد. سنگی که برای همگان، دارای حرمت و قداست بود؛ چراکه آن را قطعه‌سنگی از بهشت می‌دانستند.

اختلافات در میان قبایل بر سر نصب حجرالأسود بالا گرفت. همه تلاش می‌کردند افتخار نصب این سنگ سیاه را به نام خویش ثبت نمایند. هیچ قبیله‌ای حاضر نبود اجازه دهد تا قبیله دیگری این افتخار را نصیب خود سازد. اختلاف و نزاع به‌جایی رسید که طایفه بنی عَبْدالدّار تشتی پر از خون آوردند و با طایفه بنی عدی پیمان بستند که تا پای جان ایستادگی کنند و اجازه ندهند شخص دیگری جز بزرگ قبیله‌شان صاحب این افتخار شود.

کار متوقف شد و قبایل برای اعلام جنگ با یکدیگر به حالت آماده‌باش درآمدند. هیچ‌کس از موضع خود کوتاه نمی‌آمد و همه قبایل، حق را به خود می‌دادند. اوضاع به سمت‌وسوی درگیری و نزاع پیش می‌رفت تا اینکه شخصی به نام «ابو امیه» که در آن زمان، پیر‌ترین مرد قریش بود ریش‌سفیدی کرد و برای ممانعت از قتل و خونریزی، پیشنهاد داد که همه قبایل، بر این راهکار توافق نمایند که اولین شخصی که وارد مسجدالحرام شد را به‌عنوان «منجی» بپذیرند و راهکار او در مورد نحوه قرار دادن حجرالأسود موردپذیرش قرار گیرد.

توافق حاصل شد. ازقضا اولین شخصی که وارد مسجدالحرام شد «محمدامین» (ص) بود که همه قبایل، او را جوانی پاک وامانت دار می‌شناختند. موضوع را با محمدامین (ص) در میان گذاشتند و او راهکاری ارائه نمود که وحدت‌آفرین بود و مانع از خشونت و جنگ‌افروزی.

به پیشنهاد محمد امبن (ص)، پارچه‌ای تهیه شد و حجرالأسود بر روی آن قرار گرفت و سران قبایل، هرکدام گوشه‌ای از این پارچه را گرفتند و تا نزدیکی محل نصب، حمل نمودند و با دستان مبارک ختم المرسلین، این سنگ مقدس در مکان اصلی خود جای گرفت.

نبی مکرم اسلام (ص) مکرراً بر موضوع وحدت در جامعه اسلامی تأکید می‌فرمود چراکه عامل بقای جامعه اسلامی، اتحاد، یکدلی و تعاون است. اگر بر طبل اختلافات کوبیده شود و بر گستره کشمکش‌ها افزوده گردد به‌تدریج، همین اختلافات، جایگزین اولویت‌های اصلی و حقیقی جامعه می‌شود و اصل وجودی که‌‌ همان حفظ اساس دین و مملکت است در گردوغبار اختلافات روزمره و بی‌فایده، به فراموشی سپرده می‌شود.

وحدت‌آفرینی در جامعه و رفع تنازعات آنان برای تشکیل حکومت واحد در پرتو قانون الهی، نیازمند توافق‌های نسبی در میان آنان و بی‌توجهی به موضوعات اختلاف افکن، به‌منظور هموارشدن مسیر شکل‌گیری جامعه واحد و یکپارچه است.

پیامبر اکرم (ص) با توجه به ویژگی جهان‌شمولی رسالت خویش و همچنین جاویدان ماندن مکتبی که او پیام‌آور اصول و فروع آن بود، در جهت تحقق هدف اساسی اسلام که همانا رسیدن به سعادت و کمال بشری در سایه ارتقای جامعه نبوی بود از شیوه‌های متعددی بهره گرفت تا ضمن ایجاد آرامش و تفاهم، به وحدت و یگانگی در جوامع دست یابد.

دستیابی به توافق‌های کلی، همواره از مسیر ایجاد توافق‌های نسبی و توافق بر موضوعات ساده‌تر، امکان‌پذیر است و برای رسیدن به توافق‌های نسبی و همچنین تفاهم بر سر اصول زمینه‌ساز توافق‌های کلی، باید هزینه پرداخت و نرمش نشان داد.

بااینکه اسلام در زمان حضور پیامبر (ص)، دارای اقتدار بود و امکان کسب امتیازات پرشمار و یک‌سویه را به رهبر جامعه می‌داد اما پیامبر اسلام (ص) برای حفظ و ارتقای امنیت جامعه و منطقه و به‌منظور دوام آتش‌بس میان خود و قریش و در جهت ممانعت از گسترش خشونت و خونریزی، حاضر شد امتیازات بیشتری هم به قریش تفویض کند؛ البته با رعایت محدوده دستورات اسلام که‌‌ همان توجه به نقض نشدن اصول اساسی اسلام است.

رفتار سیاسی پیامبر (ص) در قضیه اعطای امتیاز به‌منظور رسیدن به یک توافق مطلوب و معقول و حل معضل سیاسی موجود و در جهت حفظ جامعه از خشونت و پیکار و برای حرکت جامعه در مسیر وحدت و اتحاد، اصلی است غیرقابل‌تردید که زمینه‌ساز محبت و مودت در میان جامعه و وحدت‌آفرینی می‌شود.