در هیاهو انتخابات، پرونده هستهای را فراموش نکنید | دیپلمات باسابقه: قبل از مرحله بحران باید با آمریکا و اروپا توافق کنیم
رویداد۲۴ | امیرحسین جعفری: اخیراً قطعنامهای از سوی کشورهای اروپایی با همکاری آژانس بر علیه ایران صادر شده است. اروپاییها نامهای نیز به شورای امنیت سازمان ملل ارسال کردهاند، که در آن تخلفات هستهای ایران را برشمردند. تداوم این روند به باور برخی کارشناسان، ایجاد بحران تازه برای ایران و احتمال بازگشت مکانیسم ماشه است. شرایطی که میتواند برد رقبای بایدن در انتخابات آمریکا را هم تضمین یا دستکم تقویت کند. از سوی دیگر ایران در شرایطی به سر میبرد که وزیر خارجه و دولت مستقری ندارد و اخبار انتخابات، توجه افکار عمومی را از مسائل مهم سیاست خارجی منحرف کرده است.
قاسم محبعلی، دیپلمات سابق، درباره قطعنامه اخیر تروئیکا و ارسال لیست تخلفات ادعایی ایران به شورای امنیت، به «رویداد۲۴» میگوید: «عملاً زمان ۸ساله برجام برای بازگشت اسنپبک سپری شده اما آنچه باقی مانده قطعنامه ۲۲۳۱ است. در اکتبر سال آینده به سررسید آن قطعنامه میرسیم و باید تعیین تکلیف شود. یا باید قطعنامه جدیدی صادر شود یا وضعیت برنامه هستهای ایران عادی شود. این اقدامات زمینهسازی برای رسیدن به آن تاریخ است. در قطعنامه اتحادیه اروپا و آمریکا در آژانس، اشارهای به تصمیم شورای امنیت نشده و در این قطعنامه نیز بحث تشکیل شورای امنیت مطرح نشده است اما میتواند زمینهسازی برای تشکیل شورای امنیت باشد. چون امکان صدور قطعنامه به نفع ایران در آن جا وجود ندارد، قطعنامه ۲۲۳۱ منقضی میشود و برجام هم منتفی خواهد شد. الان چون آمریکاییها برجام را قبول ندارند و اروپاییها نیز ایران را متخلف میدانند، رفتن به سوی شرایط بحرانی جدی است. البته چون با چین و روسیه هماهنگی ندارند، احتمال وتو قطعنامهها وجود دارد.
بیشتر بخوانید:
محتوای قطعنامه پیشنهادی تروئیکای اروپایی علیه ایران چیست؟
او در ادامه در رابطه با راهکار ایران در شرایط فعلی برای عبور از بحران شورای امنیت بیان کرد: مسأله هستهای یک مسأله سیاسی است. طرف اصلی مذاکرات که تحریمهای آن مؤثر است، آمریکاست. مجموعهای از سیاستها باید از سوی ایران صورت بگیرد تا به نتیجه برسیم و در شورای امنیت قطعنامهای بر علیه ما صادر نشود. یعنی توافق هستهای باید پیش از رسیدن به مراحل بحرانی صورت بگیرد. اروپاییها از دستاوردهای نظامی ایران در اوکراین نیز نگران هستند. به هر حال آنها با نزدیکی به آمریکا، میخواهند خطر ایران را در آن جنگ هم کنترل کنند.
مذاکرهکننده نداریم
وی درباره تأثیر فقدان دولت و وزیر خارجه اظهار داشت: دولت و وزیر خارجه هر کسی خواهد شد، سیاست ساز نیست. سیاستسازی خارج از دولت صورت میگیرد؛ باید اول آن تصمیمسازی صورت بگیرد و بعد به دولت و وزارت خارجه ماموریت گفتگو دهند. باید سیاستهای این حوزه نیز علنی باشد تا طرف مقابل بداند در ایران سیاستهای تغییر کرده است. در این مرحله است که دستگاه مجری، تأثیر میگذارد. از روحانی که اولین مذاکرهکننده بود تا لاریجانی و جلیلی و ظریف و باقری کنی، در اجرا اثرات متفاوتی داشتند. در این نقطه باید آدم مناسب پیدا شود.
محبعلی درباره نیاز به مذاکرات زودهنگام برای جلوگیری از اقدامات اروپا در شورای امنیت گفت: الان به نظر نمیرسد که اساساً زمینهای برای احیا مذاکرات وجود داشته باشد. در ایران فعلا دولت و مذاکرهکنندهای نداریم. در آمریکا هم به نظر میرسد که تا انتخابات، تصمیم اساسی نگیرند. این فرصت چند ماهه شرایط مناسبی برای شروع یک مذاکرات جدی نیست. مسأله جنگ غزه، جنگ اوکراین و برخی نگرانیهای منطقهای هم در این بین اثر دارند. امروز دیگر سال ۲۰۱۵ نیست که نرمش قهرمانانه وجود داشته باشد.
دانایی و عقل