نادر ابراهیمی کیست؟

رویداد۲۴ | مهسا زرگری: نادر ابراهیمی  در سال ۱۳۱۵ در تهران متولد شد. پدرش در دوران حکومت رضاشاه خلع درجه و از کرمان به مشکین‌شهر تبعید شده بود. با این حال، ابراهیمی تحصیلات مقدماتی خود را در تهران گذراند و پس از اینکه در دبیرستان دارالفنون دیپلم ادبی‌اش را گرفت، وارد دانشکده‌ی حقوق شد. اما پس از دو سال، از تحصیل در این رشته انصراف داد و در رشته‌ی زبان و ادبیات انگلیسی، لیسانس گرفت. این نویسنده‌ی دغدغه‌مند از ۱۳ سالگی بار‌ها به‌علت فعالیت‌های سیاسی دستگیر و زندانی شد.

نادر ابراهیمی، همچون بهرام بیضایی و ابراهیم گلستان، از معدود نویسندگانی است که فقط به نوشتن رمان و داستان بسنده نکرد و در زمینه‌های هنری دیگر نیز آثار فاخری از خود به‌جای گذاشت. ارائه‌ی آماری دقیق از تعداد مشاغل ابراهیمی کار ساده‌ای نیست؛ زیرا او همواره در حال فعالیت در حرفه‌های مختلف بود. به‌قدری که در دو کتاب «ابن مشغله» و «ابوالمشاغل» درباره‌ی وقایع زندگی و شغل‌های مختلف خود توضیح داده است. به طور مثال، نادر ابراهیمی مدتی را به کارگری در چاپخانه، خطاطی، حسابداری در بانک و همچنین مدیریت یک کتاب‌فروشی گذراند. جالب است که ابراهیمی، با وجود اشتغال در حرفه‌های مرتبط و نامرتبط با رشته‌ی تحصیلی‌اش، هرگز نوشتن را رها نکرد. او از ۱۵ سالگی نوشتن را آغاز کرد.

نخستین کتاب نادر ابراهیمی در سال ۱۳۴۲ با عنوان «خانه‌ای برای شب» توسط انتشارات روزبهان به چاپ رسید. یکی از داستان‌های این کتاب با نام «دشنام» در میان مردم بسیار محبوب شد. پس از آن تا سال ۱۳۸۰ بیش از صد کتاب و مقاله‌ی تحقیقی از ابراهیمی به چاپ رسید. این نویسنده با همکاری همسرش، فرزانه منصوری، «مؤسسه‌ی همگام با کودکان و نوجوانان» را در زمینه‌ی ادبیات کودک تأسیس و به‌صورت کاملاً متمرکز در آن فعالیت کرد. هدف این مؤسسه پژوهش درباره‌ی رفتار و خلق‌و‌خوی کودکان بود.

بیشتر بخوانید: تذکره الاولیا اثر کیست؟

سرانجام، پس از سال‌ها فعالیت پربار، در ۱۶ خرداد ۱۳۸۷، نادر ابراهیمی پس از ۹ سال درگیری با بیماری تومور در ۷۲ سالگی چشم از جهان فروبست.

بهترین آثار نادر ابراهیمی

آثار ادبی نادر ابراهیمی سرشار از زیبایی و ظرافت است. در این بخش، ابتدا به بررسی سه کتاب عاشقانه و محبوب او می‌پردازیم و سپس برخی از دیگر آفرینش‌های ارزشمند این نویسنده‌ی توانمند را بررسی می‌کنیم.

کتاب «یک عاشقانه‌ی آرام»: در این کتاب عاشقانه و روان، نادر ابراهیمی زندگی زوجی را روایت می‌کند که برای رهایی از روزمرگی و ورود به فضای عاشقانه، به فعالیت‌های خیرخواهانه می‌پردازند.

کتاب «بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم»: این کتاب، داستان عشق میان دختر و پسری روستایی را روایت می‌کند که خانواده‌ی دختر به سبب تفاوت طبقاتی، مانع ازدواج آنان می‌شوند.

کتاب «چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم»: در این اثر، نادر ابراهیمی چهل نامه به همسرش فرزانه منصوری نوشته است. این نامه‌ها نشان‌گر اوج احساس این نویسنده و درس‌هایی از عشق است.

پس از بررسی این سه اثر عاشقانه، به کتاب هفت‌جلدی «آتش بدون دود» می‌پردازیم. هر جلد از این اثر به روایت داستانی با موضوع خاص می‌پردازد و حس انقلابی و پرفراز و نشیب آن در ترکمن‌صحرا ملموس است. این مجموعه برای ابراهیمی شهرت فراوانی به ارمغان آورد و اقتباسی تلویزیونی نیز از آن ساخته شد.

نادر ابراهیمی و سبک نگارش متمایز او

نادر ابراهیمی، نویسنده‌ای است که در آثار داستانی خود از شیوه‌ روایت خطی استفاده می‌کند. اگرچه این شیوه ممکن است در نگاه اول کلاسیک به نظر برسد، اما در واقع ابراهیمی با نوآوری در این سبک کلاسیک، آن را به سبکی مدرن تبدیل کرده است. به‌طوری که می‌توان او را پیشگام ادبیات پسامدرن در حوزه‌ی داستان کوتاه دانست. تغییر کانون روایت یکی از تکنیک‌های مدرن نگارشی است که در آثار این نویسنده به کار گرفته شده است.

ابراهیمی همواره در پی به کارگیری روش‌های نوآورانه در نوشته‌های خود بوده است. از جمله این شیوه‌ها می‌توان به «هم‌خوانی تصویر و کلام» و «نثر شاعرانه» اشاره کرد.

افتخارات و جوایز نادر ابراهیمی

نادر ابراهیمی در حوزه‌ی ادبیات کودک و نوجوان موفق به کسب جوایز بین‌المللی متعددی شده است. از جمله‌ی این جوایز، می‌توان به جایزه‌ی نخست براتیسلاوا و جایزه‌ی نخست تعلیم و تربیت یونسکو اشاره کرد. همچنین در داخل کشور، وی برای نوشتن کتاب «دور از خانه» موفق به دریافت جایزه‌ی کتاب برگزیده‌ی سال شده است.

همچنین مجموعه‌ی داستانی هفت‌جلدی «آتش بدون دود» نیز توانست عنوان «نویسنده‌ی برگزیده‌ی ادبیات داستانی ۲۰ سال بعد از انقلاب» را برای نادر ابراهیمی به ارمغان بیاورد.

درباره همسر نادر ابراهیمی‌

از جمله نکات جالب در زندگی نادر ابراهیمی، پیوند محکمی است که با همسر خود، فرزانه منصوری، داشت. این عشق به‌قدری عمیق بوده که خانم منصوری همواره به درگذشت ابراهیمی به چشم یک سفر می‌نگرد و معتقد است که بعدها با او دوباره همسفر خواهد شد. آن‌ها در سختی‌ها و شادی‌ها در کنار هم زندگی کردند و ابراهیمی در کتاب ابوالمشاغل درباره‌ی بخشی از همکاری‌های این دو برای تولید پوشاک (دوخت خانم منصوری و نقاشی روی پارچه‌ی ابراهیمی) و کسب درآمد بیشتر توضیحات جالبی داده است.

همه‌ساله، ۲۱ فروردین، در زادروز نادر ابراهیمی، مراسم نکوداشت او با حضور نویسندگان مشهور معاصر کشور برگزار شده و در آن از آثار ویژه‌ی این نویسنده‌ی پرتلاش یاد می‌شود.

نادر ابراهیمی از جمله نویسندگان معاصری است که شیوه‌ی نگارشش برای نویسندگان جوان الهام‌بخش است. شهرت ابراهیمی در میان مردم ایران به‌قدری است که کمیته‌ی نام‌گذاری معابر شورای شهر تهران در سال 1390 نام خیابان هفدهم کارگر شمالی (امیرآباد) تهران را به خیابان نادر ابراهیمی تغییر داد. علت انتخاب خیابان امیرآباد این است که او در بیست سال پایانی حیات خود در منزلی در این خیابان سکونت داشت.

نادر ابراهیمی آثار متعدد و تأثیرگذاری را به چاپ رساند که هر روز مخاطبان بیشتری را به خود جذب می‌کنند. از‌این‌رو، کتاب‌های او همواره در حال تجدید چاپ هستند. در صورتی که به ادبیات داستانی معاصر علاقه‌مندید، پیشنهاد می‌کنیم کتاب‌های نادر ابراهیمی را در اولویت مطالعات خود قرار دهید.