نگاهی گذرا به سال 2016

رویداد۲۴-امروز ( شنبه 10 دی 1395 – 31 دسامبر 2016) واپسین روز از سال 2016 میلادی است؛ سالی که همچون سال های پیشین شاهد اتفاقات تلخ و شیرین زیادی بود؛ اما شاید اگر نگاهی گذرا به رویدادهای سال 2016 بیندازیم؛ کفه اتفاقات تلخ را بسیار سنگین تر از کفه اتفاقات شیرین ببینیم.

سال 2016 با ادامه زنجیره حملات تروریستی به شهرهای مهم اروپا و آمریکا تداوم یافت و در مهم ترین این حوادث تروریستی که گروه تروریستی داعش با افراد وابسته به این گروه  مسئولیت آنها را بر عهده گرفتند می توان به حوادثی چون حمله به یک کلوپ همجنسگرایان در شهر اورلاندو آمریکا و نیز حملات به شهرهای اروپایی بروکسل، نیس و برلین اشاره کرد که طی آنها دهها نفر کشته و زخمی شدند.

از دیگر حوادث خسارت بار سال گذشته میلادی تشدید خصومت و دشمنی در روابط دوجانبه بین عربستان سعودی و ایران بود . سال 2016 میلادی که می توانست با بر داشته شدن تحریم های بین المللی علیه ایران و اجرایی شدن برجام آغاز خوبی برای کشورمان داشته باشد، با اعدام یک شیخ مخالف حکومت در عربستان سعودی (شیخ نمر) و تشدید خصومت بین دو کشور عربستان و ایران، یک آغاز بحرانی در روابط خارجی کشورمان رقم زد. اعدام شیخ نمر بهانه ای به دست افراد و گروه هایی مشکوک در داخل ایران داد تا با حمله به سفارت و کنسولگری دولت سعودی در تهران و مشهد روابط دو کشور را تا مرزهای فراتر از بحران پیش ببرند.

روابط دوجانبه ایران و عربستان که از ماجرای فاجعه بار " منا" بدین سو رو به تنش گذاشته بود با پیشامد اتفاق حملات به سفارت و کنسولگری عربستان در ایران ، شکل خصمانه تری به خود گرفت؛ البته ریشه مشکلات عربستان و ایران از نظر بسیاری از ناظران رقابت دو کشور برای کسب برتری و "دست بالا" در منطقه است.

حادثه مهم دیگر در سال 2016 ، انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و پیروزی غیر منتظره دونالد ترامپ بود. با وجودی که بیشتر ناظران و رسانه ها پیش بینی می کردند هیلاری کلینتون رقیب دموکرات ترامپ ، فرد پیروز انتخابات باشد اما هشتم نوامبر 2016 روز شکست بسیاری از ناظران و رسانه ها در تبیین و تحلیل انتخابات آمریکا بود و پیروزی میلیاردر جنجالی که خود را نامزد حزب جمهوریخواه کرده بود وعده 4 سال آینده احتمالا جنجالی را در مدیریت کاخ سفید می دهد.

از دیگر اتفاقات مهم سال 2016 که بی ارتباط با نتیجه انتخابات آمریکا نیز نیست و بسیاری از ناظران این دو رویداد را در ادامه و تکمیل کننده هم دانسته اند، نتیجه رفراندوم "برگزیت " در بریتانیا و رای نزدیک به 52 درصد از مردم این کشور به خروج از اتحادیه اروپا بود. از نظر بسیاری از ناظران نتیجه رفراندوم برگزیت و خروج احتمالی بریتانیا از اتحادیه اروپا نشانه ای از به صدا درآمدن زنگ های بحران برای قاره سبز و اتحادیه ای است که بسیاری آن را ماحصل و نتیجه سال ها و دهه ها جنگ و کشمکش در اروپا می دانند.

اروپایی ها پس از از سرگذراندن دو جنگ جهانی و تحمل دهها میلیون کشته و زخمی و شهرهای ویران شده ، با تشکیل اتحادیه ذغال و فولاد و سپس توسعه آن به جامعه اقتصادی اروپا و در نهایت با بسط آن به اتحادیه اروپا و گسترش آن به شرق – پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق- نمونه و الگویی موفق و بی نظیر را از تشکیل یک اتحادیه منطقه ای با هدف تعمیق همگرایی منطقه ای و حرکت از سمت هویت ملی به سوی یک هویت جمعی و منطقه ای را به نمایش گذاشتند اما به گمان بسیاری از ناظران بحران اقتصادی سال های گذشته در برخی از کشورهای این اتحادیه – که مهم ترین آنها بحران مالی یونان بوده است- و نیز ساز ناهماهنگ "برگزیت " و به صدادرآمدن سازهای ناهماهنگ از سوی گروه های راست گرا در برخی دیگر از کشورها از جمله فرانسه ، آلمان و ایتالیا و.. - که حملات تروریستی مداوم از سوی پناهجویان مسلمان این گروه های راستگرا را تقویت می کند -  زنگ های پایان ماه عسل اتحادیه اروپا را به صدا درآورده است.

از نظر اینان در صورت پیروزی راست گرایان ملی گرا در انتخابات ریاست جمهوری اردیبهشت ماه آتی در فرانسه، می توان با قطعیت بیشتری روی عمیق تر شدن بحران داخلی در اتحادیه اروپا اظهار نظر کرد.

در کنار این حوادث مهم در عرصه بین المللی می توان به تداوم ضعیت آشوب و هرج و مرج در کشورهای خاورمیانه – سوریه و عراق –  بیرون کشیدن گروه تروریستی داعش از شهر فلوجه و عملیات آزادسازی شهر موصل از دست این گروه، بهبود روابط آمریکا و کوبا پس از نزدیک به 6 دهه و سفر باراک اوباما به هاوانا و چند سانحه هوایی – از جمله سانحه هوایی پرواز قاهره – پاریس و نیز سانحه هوایی اخیر در دریای سیاه – پرواز سوچی به لاذقیه سوریه – اشاره کرد.

همچنین سال گذشته میلادی از حیث درگذشت چهره های مشهور موسیقی و هنری یک سال پر تلفات محسوب می شود که طی آن جمعی از نامداران عرصه موسیقی – از پرنس آمریکایی گرفته تا جورج مایکل بریتانیایی- در گذشتند.

با نگاهی گذرا و اجمالی به اتفاقات روی داده در سال گذشته میلادی، می توان گفت با سالی پراتفاق خداحافظی می کنیم؛ اتفافاتی که غالب آنها "تلخ" بوده و بیشتر به عنوان نشانه ای از تشدید بحران در روابط بین المللی تعبیر و تفسیر شده اند؛ حال و روز دنیا در سال 2016 میلادی چندان خوب نبود در حالی که چشم انداز چندان مثتی نیز برای خوش بینی درباره  سال جدید وجود ندارد.