آتش بس در لبنان برقرار شد | کی برد کی باخت؟
رویداد۲۴ | لیلا فرهادی: جو بایدن می‌گوید آتش بس بین اسرائیل و حزب‌الله در لبنان، یک آتش‌بس دائمی است و هر آنچه از حزب الله و دیگر سازمان‌ها باقیمانده اجازه نخواهد داشت که امنیت اسرائیل را بار دیگر تهدید کند.
رئیس جمهور آمریکا گفته ایالات متحده و اسرائیل قرار است در روز‌های آتی با مقامات مصر، قطر و ترکیه هم برای بازگرداندن مذاکرات غزه به ریل، وارد مذاکره شوند.
توافق آتش بس لبنان و اسرائیل در واقع تکرار قطعنامه ۱۷۰۱ سازمان ملل است که به جنگ لبنان در سال ۲۰۰۶ پایان داد و ۱۸ سال صلح بین اسرائیل و حزب الله را رقم زد.
چه کسی پیروز شد؟
یکی از برندگان آتش‌بس بی‌تردید دولت آتی ترامپ است. ترامپ در کمپین‌های انتخاباتی خود وعده پایان جنگ قبل از ورودش به کاخ سفید را داده بود. رسانه‌های آمریکایی می‌گویند دولت بایدن برای آتش‌بس با تیم امنیت ملی ترامپ مشورت کرده است. آسوشیتدپرس در گزارشی نوشته نزدیکان ترامپ معتقدند بی‌شک چشم‌انداز روی کار آمدن یک رئیس جمهور جمهوری‌خواه در رسیدن دو طرف جنگ به آتش‌بس بسیار موثر بوده است.
لیندسی گراهام سناتور جمهوری‌خواه هم ضمن تشکر از دولت بایدن برای رسیدن به آتش‌بس بین حزب‌الله و اسرائیل گفته این کار با حمایت ترامپ به واقعیت تبدیل شد.
رسانه‌های غربی از جمله نشریه تلگراف انگلیس مدعی‌اند که تشکیلات نظامی اسرائیل بزرگترین برنده آتش‌بس بوده است چرا که ارتش اسرائیل از زمان حمله به لبنان تنها ۹۰ سرباز و مقدار زیادی مهمات را از دست داده در حالی که حزب‌الله تقریبا تمام کادر رهبری خود را در این جنگ از دست داده است.
از سوی دیگر برخی تحلیل گران معتقدند برای یک گروه مانند حزب الله، بقای سیاسی و نظامی که حاصل آتش بس است، پیروزی بزرگی است. تلگراف نوشته: حزب‌الله علاوه بر اینکه طی یک سال بخش‌های زیادی از اسرائیل را بمباران کرده و ۶۰ هزار اسرائیلی را آواره کرده، الان این فرصت را هم دارد که خود را برای جنگ‌های آتی تجهیز کند.
مقامات اسرائیل اعتراف کرده‌اند که حزب الله هنوز نیرو و مهمات و تسلیحات قابل توجهی دارد. نفتالی بنت، نخست وزیر پیشین اسرائیل گفته «حزب‌الله هنوز ده‌ها هزار موشک در انبار‌های خود دارد.»
ایران هم آتش‌بس در لبنان استقبال کرده است. برخی رسانه‌های غربی مدعی‌اند علت استقبال ایران از این آتش‌بس آن بوده که تا همین یک ماه پیش به نظر می‌رسید حزب الله در معرض نابودی کامل است، اما الان راهی برای نجات حزب‌الله وجود دارد.
شمار قربانیان جنگ اسرائیل و حزب‌الله هم دردناک است. در لبنان بیش از ۳ هزار و ۷۰۰ نفر در این جنگ کشته شدهاند که ۲۵۰ تن آنها کودکان بوده‌اند. گفته می‌شود ۱۳ هزار نفر در لبنان مجروح شدهاند و ده هاهزار تن آواره.
بر اساس گزارش بانک جهانی، در لبنان، هزینه خسارت به مسکن ۲.۸ میلیارد دلار برآورد شده است و بیش از ۹۹۰۰۰ واحد مسکونی به طور جزئی یا کامل تخریب شده است.
گزارش بانک جهانی خسارات کشاورزی در لبنان را ۱۲۴ میلیون دلار تخمین زده است که زیان آن بیش از ۱.۱ میلیارد دلار بوده است.
برخی رسانه‌ها مدعی‌اند که در سمت اسرائیل نزدیک به ۵۰ اسرائیلی غیرنظامی و بین ۷۰ تا ۹۰ سرباز اسرائیلی کشته شده است. به گفته ارتش اسرائیل، حزب الله بیش از ۱۶۰۰۰ موشک شلیک کرده است که منجر به آواره شدن بیش از ۶۵۰۰۰ نفر از شمال اسرائیل شده است.
مقامات اسرائیلی خسارت مالی را حداقل ۱ میلیارد شیکل (۲۷۳ میلیون دلار) تخمین می‌زنند که هزاران خانه، مزرعه و کسب و کار آسیب دیده یا ویران شده است. مقامات اسرائیلی می‌گویند که حدود ۵۵۰۰۰ هکتار جنگل، ذخیره گاه طبیعی، پارک‌ها و زمین‌های باز در شمال اسرائیل و ارتفاعات جولان از زمان آغاز جنگ در آتش سوخته است.
در مقایسه این خسارات، هم لبنان و هم سرزمین‌‌های اشغالی دچار خسارات قابل توجهی شدهاند.
بیشتر بخوانید:
قطعنامه ۱۷۰۱ چیست؟ | هرآنچه باید درباره مذاکرات آتش بس لبنان و اسرائیل بدانید!
تاریخ مختصر و غیرایدئولوژیک محور مقاومت | چگونه شکل‌گیری این محور سرنوشت خاورمیانه را تغییر داد؟
چه کسی بازنده آتش بس بود؟
متحدان ترامپ معتقدند این آتش‌بس هشداری برای ایران بوده است. ریچارد گلدبرگ، مشاور ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، که یک نهاد ضد ایرانی در آمریکاست هم مدعی شده «شکی وجود ندارد که ایران در حال عقب‌نشینی برای تجدید قوا قبل از روی کار آمدن ترامپ است. این ترکیبی از موفقیت نظامی اسرائیل و انتخاب ترامپ است.»
از سوی دیگر کاخ سفید بایدن امیدوار است توافق آتش‌بس لبنان بار دیگر موضوع توافق عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی را به روی میز برگرداند. تنها چند هفته قبل از حمله حماس در ۷ اکتبر، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در حاشیه نشست سالانه سازمان ملل در کنار بایدن نشست و از «صلح تاریخی بین اسرائیل و عربستان سعودی» حرف زد.
بایدن هم گفته که دولت او کمی قبل از حمله حماس به اسرائیل به توافقی بین اسرائیل و عربستان بسیار نزدیک شده بود. او معتقد است توافق عادی‌سازی روابط با اسرائیل بخشی از انگیزه حماس برای حمله به اسرائیل در آن زمان بود.
اگر توافق با حزب‌الله در لبنان برای آتش‌بس بار دیگر مساله عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل را تقویت کند، ایران با تهدید جدی دیگری مواجه خواهد شد.
رسانه‌های غربی و عبری و مدعی‌اند حزب الله بازنده این درگیری بوده چرا که خسارت قابل توجهی در جنگ متحمل شده است. روزنامه تلگراف انگلیس مدعی شده: این گروه علاوه بر از دست دادن بخش مهمی از کادر رهبریش در این درگیری نیمی از زرادخانه موشکی خود را هم از دست داده و سیستم‌های تونل‌های مخفی خزب الله در جنوب لبنان نابود شده و سیستم مالی و زنجیره تامین حزب الله با اختلال جدی مواجه شده است.
با این حال این رسانه‌ها کمتر از ده‌ها هزار اسرائیلی ساکن در شمال اسرائیل که در اثر حملات حزب الله از خانه‌هایشان آواره شدهاند حرف می‌زنند. برخی رسانه‌ها از ۶۰ هزار اسرائیلی اشغالگر آواره حرف می‌زنند که باید به خانه هایشان در مرز با لبنان برگردند، اما مشخص نیست آیا چنین اتفاقی خواهد افتاد یا خیر.
نمایندگان مخالف نتانیاهو در پارلمان اسرائیل می‌گویند آتش‌بس تنها نیمی از کار بوده و بازگشت آوارگان به خانه‌های خود مساله حائز اهمیتی است.
علیرغم ادعای نتانیاهو مبنی بر اینکه حزب‌الله در این جنگ «چندین دهه به عقب» فرستاده شده، یک نظرسنجی که سه‌شنبه شب در اسرائیل انجام شده نشان می‌دهد که تنها ۳۷ درصد مردم اسرائیل از توافق آتش بس حمایت می‌کنند.
این نظر سنجی که توسط کانال ۱۲ اسرائیل انجام شده نشان می‌دهد ۳۲ درصد پاسخ‌دهندگان با آتش بس مخالفند. حتی در میان حامیان ائتلاف حکومتی بنیامین نتانیاهو هم تنها ۲۰ درصد گفته‌اند که از توافق آتش بس حمایت می‌کنند، در حالی که ۴۵ درصد گفته‌اند با آن مخالف هستند.
در پاسخ به این سوال که اسرائیل یا حزب الله را پس از نزدیک به ۱۴ ماه جنگ، چه در امتداد مرز اسرائیل و لبنان و چه در داخل لبنان، پیروز می‌دانند، ۲۰ درصد از پاسخ دهندگان گفتند که معتقدند اسرائیل پیروز شده است و ۱۹ درصد گفتند که حزب الله پیروز شده است. ۵۰ درصد از مردم گفتند که به نظر می‌رسد جنگ بدون یک پیروز مشخص به پایان برسد؛ بنابراین آتش‌بس برای نتانیاهو یک شکست سیاسی در داخل خانه بوده است. حامیان او معتقدند اسرائیل در این آتش بس چیزی به دست نیاورده هرچند در میان کسانی که به احزاب مخالف نتانیاهو رای داده بودند، نظردیگری غالب است و ۵۰ درصد گفتند که از چارچوب توافق آتش بس حمایت می‌کنند.
در مورد خسارت‌های اقتصادی جنگ، اسرائیل متحمل خسارت قابل توجهی شده هرچند خسارت وارده به لبنان هم کم نبوده است.
نشریه نشنال امارات در گزارشی به نقل از گزارش بلوم بانک نوشته در سه ماه سوم سال ۲۰۲۳، زمانی که جنگ آغاز شد، لبنان حدود یک میلیارد دلار کمک از کمک‌کنندگان بین‌المللی دریافت کرده و زیان مالی ناشی از جنگ برای لبنان به اندازه ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور بوده است. اواسط نوامبر، بانک جهانی اعلام کرد که خسارت وارده به این کشور بحران زده ۸.۵ میلیارد دلار بوده است.
در مورد اسرائیل، آخرین برآورد دولت اسرائیل از خسارات وارده به مناطق مرزی شمالی، از جمله خسارات وارده به منازل و مشاغل، بالغ بر ۱.۳۵ میلیارد دلار بوده است.
اما به گزارش نشریه نشنال، هزینه نگه داشتن ده‌ها هزار نفر سرباز برای حمله به لبنان احتمالاً به میلیارد‌ها دلار رسیده و خسارت وارده سیستم‌های دفاعی گنبد آهنین هم قابل توجه بوده است.
وزارت دارایی اسرائیل برآورد کرده که هزینه آماده نگه داشتن نیروهای اسرائیلی ممکن است در سال جاری به ۱.۳۶ میلیارد دلار برسد. در اوایل جنگ غزه، وزارت دارایی اسرائیل اعلام کرده بود که این جنگ روزانه ۲۴۶ میلیون دلار هزینه دارد. شدت جنگ در لبنان با توجه به حجم بالای عملیات هوایی و زمینی، به مراتب هزینه بیشتری هم داشته است.
برای اسرائیل، درگیری با حزب‌الله، تأثیر اقتصادی جنگ در غزه را تشدید کرده است. به گزارش رویترز، کسری بودجه در اسرائیل به تقریباً ۸ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش یافته و باعث شده که سه آژانس اصلی رتبه بندی اقتصاد جهانی، اعتبار رتبه اسرائیل را در سال جاری کاهش دهند.
