۲۳ مردی که نبض تحرکات سیاسی انقلاب را در دست داشتند/ چه بر سر تشکیل دهندگان «شورای انقلاب» آمد؟

سیدمحمود علایی‌طالقانی 

او در كنار مهدی بازرگان و یدالله سحابی در سال ۱۳۴۰، حزب نهضت آزادی ایران را براساس عقاید ملی-مذهبی تشکیل داد.از طالقانی به عنوان دومین رییس شورای انقلاب نیز یاد شده است.
در اوایل مرداد ۱۳۵۸ از سوی امام خمینی «ره» مأمور تشکیل نماز جمعه تهران شد.
اولین نماز جمعه بعد از پیروزی انقلاب به امامت او اقامه شد.
بعد از انقلاب در كنار ریاست شورای انقلاب، عضویت شورای خبرگان قانون اساسی نيز بود.
طالقانی در ۱۹ شهریور ۱۳۵۸ درگذشت.

آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای

آیت‌الله خامنه‌ای با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی در سال ۱۳۴۱ وارد عرصه‌های گوناگون مبارزه با طاغوت شد. جزو نخستین افرادی بود که همگامی و فعالیت مبارزاتی را در دوره‌ قبل از قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ آغاز کرد. در ۱۴ اسفند ۱۳۴۲ قرار بازداشت آیت‌الله خامنه‌ای به قرار التزام به عدم خروج از حوزه‌ قضایی تهران تبدیل و ایشان از زندان آزاد شد. از این پس تا پیروزی انقلاب اسلامی فعالیت‌های وی همواره تحت کنترل مأموران امنیتی قرار داشت که منجر به بازداشت‌های متعدد و تبعیدهای متوالی به شهرهایی چون ایرانشهر و جیرفت شد.
با ۴۰ سال سن در آن زمان جوان‌ترین عضو شورا انقلاب شناخته مي‌شدند.
با ادغام دولت موقت و شورای انقلاب در آخر تیر ۱۳۵۸ برخی اعضای شورای انقلاب از سوی آن شورا به برخی از وزارت‌خانه‌های حساس راه یافتند و از آن جمله آیت‌الله خامنه‌ای به معاونت امور انقلاب وزارت دفاع انتخاب شد.
ايشان مسئولیت مرکز اسناد و نیز سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ۳ آذر ۱۳۵۸ را عهده‌دار شدند.
در سال ۱۳۵۹ به نمایندگی مردم تهران در نخستین مجلس شورای اسلامی رسیدند.
پس از آیت‌الله بهشتی و دکتر باهنر ـ اولین و دومین دبیرکل حزب ـ آیت‌الله خامنه‌ای در شهریور ۱۳۶۰ از سوی شورای مرکزی حزب به عنوان سومین دبیرکل حزب انتخاب شد.
ایشان دو دوره سکاندار قوه مجریه بودند. بعد از فوت امام خمینی ایشان با رای مجلس خبرگان به رهبری نظام جمهوری اسلامی رسیدند.

 اکبر هاشمی‌بهرمانی
(رفسنجانی)

معاون وزیر کشور بود. در اولین دوره مجلس به ریاست این قوه رسید.
از سال ۶۸ تا ۷۶ بر صندلي ریاست جمهوري تكيه زد.
از سال ۶۸ تا ۱۹ دی ماه سال ۹۵ رياست مجمع تشخيص مصلحت نظام بر عهده ایشان بود و همچنين رياست مجلس خبرگان از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۹ برعهده داشت.
ایشان در ۱۹ دی ماه سال ۹۵ در سن ۸۲ سالگی درگذشت.

 سیدمحمد حسینی‌بهشتی

محمدجواد باهنر

پس از پيروزي انقلابي اسلامي مسؤلیت‌هايي همچون ریاست نهضت سواد آموزی، نماینده مردم کرمان در مجلس خبرگان، نماینده شورای انقلاب اسلامی در وزارت آموزش و پرورش، نمایندگی مردم تهران در مجلس شورای اسلامی برعهده داشت.
با انتخاب محمدعلي رجايي به عنوان رئيس جمهو، باهنر نيز در جايگاه نخست وزير قرار گرفت.
سرانجام در واقعه ۸ تروريستي شهریور ۱۳۶۰ باهنر در كنار محمدعلی رجايي به شهادت رسيد.

سیدعبدالکریم موسوی‌اردبیلی

او همراه با آیت الله خامنه‌ای، بهشتی، هاشمی رفسنجانی و باهنر عضو هیأت پنج‌نفره موسسان حزب جمهوری اسلامی بودند.
او پس از شهيد بهشتي از ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸ رئیس دیوان عالی کشور، و عالی‌ترین مقام قضایی ایران بود. حضور در در مجلس خبرگان قانون اساسی و مجلس اول خبرگان رهبري نيز از جمله فعاليت‌هاي او بود.
ایشان در ۳ آذر ۱۳۹۵ دار فاني را وداع گفت.

محمدرضا مهدوی‌کنی

مرتضی مطهری

 يدالله سحابي

او پدر عزت الله سحابي بود كه به همراه سید محمود طالقانی و مهدی بازرگان، نهضت آزادی ایران بنيان نهاد.

او كه پيش از انقلاب به عضويت شوراي انقلاب در آمده بود، پس از پيروزي انقلاب اسلامي و انتخاب مهندس مهدی بازرگان به نخست‌وزیری او نيز براي كمك دولت موقت، سمت وزير مشاور را برعهده گرفت.

سحابي در مجلس اول نيز حضور داشت.

او در ۲۳ فروردین‌ماه ۱۳۸۱ در پی خونریزی مغزي در سن ۹۶ سالگی درگذشت.

ابوالحسن بنی‌صدر

او اولین رییس جمهوری تاریخ ایران بود و 18 ماه بعد از رياستش، مجلس شورای اسلامی طرح عدم کفایت سیاسی او را تصویب کرد و از ریاست جمهوری کنار گذاشته شد.

او با پیوستن مجاهدین خلق (منافقین) و وقایع خونبار 30 خرداد 1360، ممنوع الخروج شد از آن پس به مدت 43 روز زندگی مخفیانه داشت تا این که به همراه مسعود رجوی از ایران خارج شد و پس از 30 ماه بار دیگر به فرانسه بازگشت و در آنجا زندگي مي‌كند.

حسن ابراهیم حبيبي

او وزیر ارشاد دولت بازرگان، وزیر علوم و آموزش عالی و وزیر دادگستری دولت سوم بود.

حبيبي همچنين به عنوان اولین معاون اول رییس جمهور ایران در هر دو دولت اکبر هاشمی رفسنجانی و دولت اولِ سید محمد خاتمی نقش آفريني كرد.

سرانجام پس از طی یک دوره بیماری چند ساله در 12 بهمن 1391 درگذشت.

صادق قطب‌زاده

او به دليل فعاليت‌هاي ضد رژيم و آشنايي با چهره‌هاي انقلابي، توانست با كمك امام موسي صدر در پاريس ساكن شود.

زماني كه امام خميني به فرانسه رفت، قطب زاده محلي براي سكونت ايشان مهيا كرد. او همراه امام در تاريخ 12 بهمن 1357 از فرانسه به ایران بازگشت.

قطب‌زاده  در پی پیروزی انقلاب به ریاست سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران -که هنوز صدا و سیما خوانده نمی شد- رسيد. در كابينه موقت شوراي انقلاب وزیر خارجه بود.

او در 21 مرداد 61 اما به اتهام مشارکت در کودتا و توطئه قتل به اعدام محکوم و حكمش در شهريور همان سال اجرا شد.

علی‌اکبر معین‌فر

نخستین وزیر نفت ایران بود كه در دوره اول مجلس شوراي اسلامي نيز نقش آفريني كرد.

او سال‌هاست كه از سياست فاصله گرفته و در فضاي علمي مشغول به كار است.

عزت‌الله سحابی

او فرزند یدالله سحابی از بنیانگذاران نهضت آزادی ایران بود كه در دولت موقت رییس سازمان برنامه و بودجه شد و پس از آن مسير سياست را در مجلس اول و در كنار پدرش پيش گرفت.

او در جايگاه نماینده مردم تهران در اولین مجلس خبرگان قانون اساسی نيز قرار گرفت.

عزت‌الله سحابی در بامداد ۱۰ خرداد ۱۳۹۰ در بیمارستان مدرس تهران دار فاني را وداع گفت.

مهدی بازرگان

مؤسس حزب نهضت آزادی ایران بود كه در جايگاه اولین نخست‌وزیر ایران پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ (رئیس دولت موقت) قرار گرفت و اما چندي بعد به دليل مشكلاتي كه پيش آمد از اين سمت استعفا داد..

بازرگان در 30 دی 1373 در سوییس درگذشت.

عباس شيباني

او پزشك-سياستمداري است كه در كابينه موقت شورای انقلاب،به عنوان وزیر کشاورزی شناخته مي‌شد.

مجلس خبرگان قانون اساسی و نمايندگي در 4 دوره مجلس شوراي اسلامي از جمله فعاليت‌هاي شيباني است كه در پرونده كاريش ثبت شده است.

شيباني از دور دوم به شوراي شهر تهران راه يافت و با وجود بيماري و كهولت همچنان در شوراي شهر تهران فعال است.

مصطفی كتیرایی

وزیر مسکن و شهرسازی در دولت موقت مهدی بازرگان بود كه در ۱۴ بهمن ۱۳۹۴ در سن ۸۶ سالگی درگذشت.

ولی‌الله قرنی

او در كنار سرتيپ مسعودي يكي از چهره‌هاي نظامي بودند كه پيش از انقلاب به دليل فعاليت‌هاي ضد شاه به شوراي انقلاب دعوت مي‌شوند. او  بخاطر مخالفت با رژیم شاه و به اتهام کودتا دو بار به زندان افتاده و به دلیل ارتباط با حضرت آیت‌الله میلانی در مشهد و حضرت امام در قم مورد توجه رهبران انقلابی قرار گرفته است.

پس از پیروزی انقلاب، بلافاصله، یعنی روز 23 بهمن، سرلشکر قرنی، ضمن اعاده به ارتش با درجه سرلشکری به عنوان رئیس ستاد ارتش انقلاب، با حکم امام خمینی (ره) منصوب شد.

او در ارديبهشت سال 58 از سوي گروهک تروریستی فرقان ترور شد.

علی‌اصغر مسعودی

افسری قدیمی بوده که در دادگاه حضرت امام درسال 42 به عنوان وکیل مدافع حاضر می‌شود. او در دادگاه شجاعانه از امام دفاع می‌کند و از ارتش طرد می‌شود. به دلیل شناختی که حضرت امام و یارانشان مانند حضرت آیت‌الله شهید مطهری از سرتیپ مسعودی داشته‌اند ایشان را به شورای انقلاب دعوت کرده و از نظرات وی، در مورد اینکه با ارتش چه کنیم، استفاده می‌شود.

احمد صدرحاج‌سیدجوادی

او یکی از چهره هاي فعال در انقلاب بود كه مسئولیت تماس با نیروهای فعال در خارج از کشور بر عهده داشت و  و در بحبوحه پیروزی انقلاب به عضویت شورای انقلاب درآمد. او سمت‌هایی نظیر وزارت کشور و وزارت دادگستری را در دولت موقت برعهده داشت.

پس از انقلاب صدرحاج سیدجوادی به عضویت کابینه مهندس بازرگان انتخاب شد و در تدوین پیش نویس قانون اساسی نقش برجسته‌ای برعهده داشت. او همراه با مهندس بازرگان از سمت خود استعفا داد و در مجلس اول از طرف مردم قزوین به نمایندگی انتخاب شد.

او سرانجام11 فروردین سال 1392 در بیمارستان آبان تهران درگذشت.

میرحسین موسوی

او از اعضاي حزب جمهوري اسلامي بود و علاوه بر كابينه شهيد رجايي در دولت شهيد باهنر و آيت الله مهدوي كني رياست وزارت امور خارجه را برعهده داشت.

او طی سال های 60 تا 68 نخست وزیر بود.

احمد جلالی

احمد جلالی از چهره‌هاي نزديك به مرحوم طالقاني و از دوستان شهيد مطهري بود. پس از انقلاب عضو شورای انقلاب شد كه با با ادغام کابینه موقت و شورا از شوراي انقلاب خداحافظي كرد.

او همچنين مدتي عهده دار سمت معاون تلويزيون نيز بود.

او  از سال 1381 تا 1383 نیز ریاست مجمع عمومی کنفرانسیون میراث جهانی را عهده دار شد و همچنين در  سالهای 1376 تا 1385، سفیر جمهوری اسلامی ایران در يونسكو نيز بوده است.

سال 93 زمان بازگشت جلالي به يونسكو بود و او براي بار دوم به عنوان سفير ايران به يونسكو معرفي شد.

حبیب‌الله پیمان

پيمان جز آن دسته از افرادي بود كه بعد از انقلاب به عضويت شوراي انقلاب درآمدند.

او در سال 76 تلاش كرد تا براي ورود به كارزار انتخابات رياست جمهوري به عنوان گزينه «جنبش مسلمانان مبارز» كانديدا شود كه درخواستش با سد رد صلاحيت مواجه شد.