عدم شرکت در آزمون خبرگان، کدام داوطلبان را رد صلاحیت کرد؟

رویداد 24- با پایان مهلت اعتراض کاندیداهای عضویت در مجلس خبرگان رهبری، شورای نگهبان از روز یکشنبه وارد بررسی اعتراض نامزدهای معترض شده است؛ اما همچنان ابهام در خصوص نحوه احراز صلاحیت علمی برخی نامزدها و عدم احراز برخی دیگر روشن نشده است.

چهره‌هایی چون آیات و حجج اسلام سید احمد حسینی خراسانی، سیدمهدی میرباقری، علیرضا اعرافی، سید محمد سعیدی و نصرالله شاه‌آبادی در فهرست تاییدشدگان دیده می‌شوند که هیچ‌یک نیز در آزمون شورای نگهبان شرکت نکرده‌اند و فقهای شورای نگهبان براساس سوابق و آثار علمی و نوع تدریس آنان، اجتهادشان را احراز کرده است؛ امری که البته معمول و منطقی است و در گذشته و روال حوزه نیز سابقه داشته و در دوره‌های گذشته نیز برای برخی افراد مورد عمل قرار گرفته است.

پیش از این هم به نطر می‌رسید جایگاه علمی و همچنین گرایش‌های برخی غایبان آزمون علمی خبرگان، راهی باقی نمی‌گذارد جز اینکه شورای نگهبان به سبک دوره‌های گذشته، علاوه بر آزمون از ابزار دیگری نیز برای احراز صلاحیت علمی داوطلبان بهره بگیرد. 

با این حال در سوی دیگر چهره‌های برجسته‌ای دیده می‌شوند که سوابق علمی درخشانی دارند و به‌رغم آثار علمی و قوت و طول تدریس سطوح عالی در حوزه‌های علمیه، شورای نگهبان موفق به احراز صلاحیت آنها نشده است و پرسش این است چرا روش مذکور برای همه چهره‌هایی که در سطحی از جایگاه علمی قرار دارند، استفاده نشده است؟

اما تأییدنشدگانی که برخی از آنها در آزمون شرکت کرده‌اند و برخی دیگر شرکت نکرده‌اند و شورای نگهبان ابراز می‌دارد نتوانسته صلاحیت آنان را تأیید کند چه کسانی هستند؟

یکی از برجسته‌ترین این چهره‌ها آیت‌الله سید محمد غروی است؛ گفته می‌شود وقتی این عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به آزمون خبرگان دعوت شد، آیت‌الله وحید خراسانی از این موضوع ناراحت شده بود.

او که از شاگردان مراجع تقلید مرحوم حضرات آیات گلپایگانی و فاضل لنکرانی بوده، سالهاست  دارای‌ کرسی  تدریس‌ خارج‌ فقه‌ است، ضمن‌ آنکه‌ چندین‌ سال‌ در مؤسسه‌ امام‌ خمینی‌(ره‌) و مرکز تخصصی‌ کلام‌ و تفسیر تدریس‌ کرده و دو دوره‌ عضویت‌ در شورای‌ عالی‌ سیاست‌گذاری‌ حوزه‌ علمیه‌ و عضویت‌ در جامعه‌ مدرسین و نیز عضویت‌ در شورای‌ مدارک‌ علمی‌ حوزه‌ علمیه‌ را در کارنامه خود دارد.  

او که عضو ارشد بعثه آیت الله صافی گلپایگانی در حج است، از نظر علمی تایید شده بود، اما برخی منابع اعلام کردند از منظر سیاسی رد شده است. در این مورد نیز گفته می‌شود این ردصلاحیت موجب ناراحتی برخی علمای قم همچون آیت الله العظمی صافی گلپایگانی شده است.

او بیش از ده سال شاگرد دروس عالی مرحومان امام خمینی (ره) و حضرات آیات خویی و حکیم در حوزهْ نجف بوده و مدتی نیز در مسجد جامع نجف اشرف رسائل, مکاسب و کفایتین را به زبان عربی برای شیعیان کشورهای عرب زبان همچون عراق، لبنان، سوریه و مصر تدریس می‏کرد و سید عباس موسوی و شیخ راغب حرب از شهدای برجسته حزب الله لبنان از شاگردان او در آن دوران بودند.

پس از مراجعت امام از نجف به پاریس و سپس ایران، وی نیز حضرت امام را همراهی کرد و از اعضای دفتر استفتائات ایشان شد. وی در سال 1359 به دستور امام (ره), دادگاه عالی قضات را راه ‏اندازی کرد و از سال 1360 به مدت دو دوره تا سال 1368 به عضویت شورای عالی قضایی درآمد. بجنوردی علاوه بر آثار مختلف حقوقی، چندین اثر فقهی چون عقد ضمان، علم اصول، فروع علم اجمالی صلاة و قواعد فقهیه دارد.

وی از شاگردان دروس خارج حضرت امام(ره) و حضرات آیات گلپایگانی، اراکی، داماد و بهجت قدس سرهم بوده و سالها نیز از مرحوم آیت الله بهاءالدینی و علامه طباطبایی (رضوان الله علیهما) بوده که او را به چهره‌ای اخلاقی تبدیل کرده است.

از شاگردان امام خمینی(ره) و عضو دفتر ایشان در نجف بوده و در سالهای مبارزه، بعد از دستگیری توسط ساواک با انتقال به تهران با بسیاری از روحانیون زندانی هم بند بوده است. بعد از آزادی مجبور به ترک ایران و حضور در عراق شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نماینده امام(ره) در کشورهای حاشیه خلیج فارس بود. او بعد از رحلت ایشان بار دیگر به قم بازگشت و تا امروز به عنوان استاد دروس عالی در حوزه علمیه قم مشغول به تدریس است.

وی بعد از گذراندن سطوح حوزه، از دروس خارج فقه و اصول حضرات آیات فاضل لنکرانی، مکارم  شیرازی، منتظری، شیخ جواد تبریزی و وحید خراسانی بهره برده است.

وی سپس جهت رونق بخشیدن به حوزه علمیه کاشان به این شهر عزیمت کرده و از حدود 14 سال قبل تدریس درس خارج فقه و از 3 سال قبل نیز درس خارج اصول را در حوزه علمیه کاشان آغاز کرده که همچنان ادامه دارد. آیت‌الله عرب آثار مختلف فقهی دارد که برخی از آنها عبارتند از: «فیض الباری فی حجیة علم القاضی»، «مفتاح الدرایه فی مسالة الولایه» و «آثار الوقف فی التشریع الاسلامی» که همگی به زبان عربی نگاشته شده‌اند.

وی از شاگردان حضرات آیات ستوده، سید علی محقق داماد، حائری یزدی(ره) وحید خراسانی و شبیری زنجانی است و اکنون بیش از 15 سال است که به تدریس خارج فقه واصول در مدرسه آیت الله گلپایگانی(ره) مشغول است و از وی آثار مختلفی به ویژه در زمینه فقه سیاسی منتشرشده است. از جمله آثار وی می‌توان به «مبانی حریم خصوصی در منابع اسلامی» که کتاب درسی دانشگاهی شده، کتاب «آزادی، عقل و ایمان» که کتاب سال حوزه شد و نیز «دین و دولت در اندیشه اسلامی» و کتاب جدیدالطبع «اسلام و مقتضیات زمان» اشاره کرد.

وی از دروس خارج فقه و اصول حضرات آیات شبیری زنجانی، شیخ جواد تبریزی، جوادی آملی، منتظری و صانعی استفاده کرده و اکنون خود نیز 10 سال است که به تدریس دروس خارج فقه (عالی‌ترین سطح حوزه) اشتغال دارد.

از وی کتب و مقالات فراوانی منتشر شده که مشکاةالشریعه فی شرح تحریر الوسیله از جمله آنهاست. وی 4 سال سردبیری فصلنامه حکومت اسلامی دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری و 5 سال مسئولیت مرکز تحقیقات علمی دبیرخانه خبرگان رهبری و مدیریت دانشنامه امام خمینی را در کارنامه خود دارد.

 وی از شاگردان حضرات آیات فاضل لنکرانی، شبیری زنجانی، وحید خراسانی، محقق داماد و موسوی اردبیلی است که علاوه بر تدریس فلسفه و سطوح مختلف دروس حوزوی، از سال 1389 درس خارج فقه خود را در محل مدرسه دارالشفای قم آغاز کرده که از کلاسهای پررونق حوزه قم است.

حاصل برخی تلاشهای علمی سید حسن خمینی در امر تحقیق و پژوهش، کتابهای«مبانی فقهی تنظیم خانواده»، «ده مقاله»، «دلیل راه» و کتاب ارزشمند «فرهنگ جامع فرق اسلامی» است که حاصل تلاش ده ساله او در زمینه فرق و نحله های اسلامی است.

وی علاوه بر دوره کارشناسی الهیات و معارف اسلامی در دانشگاه، دروس خارج فقه و اصول را از محضر حضرات آیات فاضل لنکرانی، وحید خراسانی، موسوی اردبیلی، سید کاظم حائری و صانعی و شبیری زنجانی فرا گرفته و در 15 سال اخیر برای فعالیت علمی و نحقیقی خود رشته فقه را با گرایش اجتماعی و سیاسی انتخاب نموده و در کنار تدریس سطوح عالی در مدرسه آیت الله العظمی گلپایگانی به تحقیق و تالیف پرداخته است.

وی از محققان برجسته مرکز تحقیقات علمی دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری و حدود 5 سال سردبیر فصلنامه حکومت اسلامی این مرکز بوده و از محققان  پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و مرکز تحقیقات حج  به شمار می رود.

 او از دروس حضرات آیات تبریزی، سید کاظم حائری، منتظری، سید محمود هاشمی، جوادی آملی، فاضل لنکرانی، شبیری و وحید خراسانی استفاده کرده و در امتحان کتبی و شفاهی مجلس خبرگان در سال 1377 که در سطح تایید تجربی در اجتهاد داوطلبان شرکت و در نامزدی مجلس خبرگان رهبری برگزار می شد شرکت کرده و با درجه عالی موفق به قبولی شد. وی درسال 1371 همزمان با تحصیلات فردی در دوره کارشناسی ارشد تربیت مدرس قم تحصیل کرد و با ادامه آن مقطع دکتری علوم قرآن و حدیث را نیز به اتمام رساند. هم اکنون پنج سال است که به تدریس خارج فقه اشتغال دارد. از سال 1380 نیز تدریس در دانشگاه را آغاز کرد و هم اکنون در مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد به تدریس تفسیر و علوم قرآن، حدیث و رجال نیز اشتغال دارد.

وی از شاگردان آیت‌الله وحیدخراسانی است که سالهاست به تدریس دروس سطوح عالی حوزه نظیر مکاسب و کفایه و همچنین تفسیر پرداخته و چند سالی است که تدریس درس خارج فقه  را آغاز کرده است.

ایشان قریب 5 سال از عمر خود را در دوران دفاع مقدس در مناطق عملیاتی گذرانده و برادر شهید نیز می‌باشد.

وی از دروس خارج فقه و اصول آیات عظام وحید خراسانى، فاضل لنکرانى، شیخ جواد تبریزى، مکارم شیرازى و جوادى آملى بهره برد تا اینکه براى کاندیداتورى در مجلس خبرگان رهبرى در دوره سوم در امتحان اجتهاد شرکت کرد و آن را با موفقیت پشت سر گذاشت.

او که از شاگردان قدیمی و البته جدا شده آیت‌الله مصباح به شمار می‌رود، در کنار دروس فقه و اصول در موسسه در راه حق و بنیاد فرهنگى باقرالعلوم (ع) و موسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى (ره) دروس کلام و فلسفه و آشنایى با مکاتب غربى را پشتِ سر گذاشته است.

از وی  تاکنون بیش از 40 اثر علمى به صورت کتاب به چاپ رسیده و هم اکنون به تدریس خارج اصول و اسفار ملاصدرا اشتغال دارد.