عدم امنیت زنان در حمل‌ونقل شهری و راهکارهای رفع آن

رویداد۲۴-مدیرکل پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با بیان آنکه اگر آمار ایمنی حمل‌ونقل در سراسر جهان را مرور کنیم با ارقام هراس‌انگیزی مواجه می‌شویم که بیانگر احساس عدم امنیت زنان در حمل‌ونقل شهری است گفت: وسایل حمل‌ونقل ناایمن می‌تواند منجر به آن شود که زنان، شیوه‌ تردد خودشان را تغییر یا اساساً تعداد سفرهای درون‌شهری‌شان را کاهش دهند؛ به طوریکه نتیجه‌ این عدم احساس ایمنی حرکت در شهر موجب کاهش درآمد خانوارها می‌شود زیرا زنان را از دستیابی به فرصت‌های آموزشی و شغلی بازمی دارد.

 با بیان آنکه اگر از هر زنی متعلق به هر گروه اجتماعی ـ اقتصادی بپرسید تاکنون پیش‌آمده که در جریان تردد در وسایل حمل‌ونقل عمومی احساس عدم امنیت کنند؟ بسیار بعید است که جواب منفی بدهد گفت: طبق گزارش زنان در پیمایشی در مکزیکوسیتی، 64 درصد زنان هنگام استفاده از وسایل نقلیه عمومی مورد آزار و تعرض قرارگرفته‌اند،این درحالیست که در پیمایشی در مورد سیستم متروی نیویورک نیز  63 درصد زنان اظهار داشتند که اذیت و آزار جسمانی یا بدنی را تجربه کرده‌اند و 10 درصد نیز موردحمله یا تعرض جنسی قرارگرفته بودند.

وی در ادامه با بیان آنکه عدم امنیت در حمل‌ونقل شهری، به محیط‌زیست هم لطمه می‌زند گفت: زنان متعلق به گروه‌های درآمدی بالاتر که به خاطر ترس از آنکه پیاده یا با استفاده از وسایل نقلیه‌ عمومی عبور و مرور کنند، از وسایل نقلیه‌ شخصی یا تاکسی استفاده می‌کنند که منجر به آلودگی بیشتر هوا می‌شود.

مدیرکل پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور همچنین با بیان آنکه  نباید فراموش کرد که متغیرهای دیگری هم بر آسیب‌پذیری تأثیر می‌گذارند  گفت: طبقه‌ اجتماعی، قومیت، سن و نظایر آن در آسیب‌پذیری زنان تاثیرگذارند و همه زنان به‌طور یکسان در معرض ناایمنی قرار ندارند همان‌طور که سایر گروه‌ها مثلاً کودکان اعم از دختر و پسر یا افراد متعلق به اقلیت‌های قومی نیز در معرض این‌گونه ناامنی‌ها قرار دارند.

عضو هیات مدیره انجمن جامعه شناسی ایران در ادامه با بیان آنکه برخی راهکارهای ارتباطی برای ارتقای ایمنی حمل‌ونقل وجود دارد گفت: خدمات وسایل نقلیه‌ای مثل اسنپ در ایران که فرد می‌تواند رانندگان زن را انتخاب کند  از جمله راهکارهای ارتباطی برای ارتقای ایمنی حمل‌ونقل زنان است؛ این درحالیست که اپلیکیشن‌هایی نیز در هند، یمن، لبنان و سایر کشورها وجود دارد که براساس گزارش زنان از مناطق یا ایستگاه‌های حمل‌ونقل شهری امن‌تر یا ناامن‌تر شهر را برحسب سطوح ایمنی منطقه بندی و  در «نقشه‌ امنیت تردد شهری» در دسترس مخاطبان قرار می دهند.

احمدنیا ادامه داد: همچنین آنکه مکزیکوسیتی، سوت‌های رایگان برای اطلاع‌رسانی سوء رفتار در اختیار مسافران زن در مترو قرار می‌دهد و شهرهایی مثل توکیو، ریودوژانیرو و دبی نیز  در زمره شهرهایی هستند که به‌عنوان‌مثال، تاکسی‌های مختص زنان، اتوبوس‌های مختص زنان، یا کوپه‌های قطار یا متروی مختص زنان دارند.

وی ادامه داد: یک پژوهش در بریتانیا که توسط وزارت ترابری و حمل‌ونقل صورت گرفته نشان داده که زنان و مردان ترجیحات متفاوتی درزمینهٔ تأمین ایمنی وسایل حمل‌ونقل عمومی داشته‌اند. زنان ترجیح داده‌اند که کارکنان و نیروی انسانی حاضر در وسایل نقلیه افزایش پیدا کنند (حضور عامل انسانی)، درحالی‌که مردان به تقویت سیستم نظارتی تکنولوژیک (دوربین‌های نظارتی ویدئویی /دوربین‌های مداربسته) اشاره‌ کرده‌اند زیرا یک دغدغه‌ زنان در مورد دوربین‌های مداربسته این بوده که این‌ها در زمانی که جرمی در حال وقوع است کمکی به قربانی حادثه نمی‌کنند.

عضو هیات مدیره انجمن جامعه شناسی ایران در ادامه با بیان آنکه زنان علاوه بر تأکید بر حضور بیشتر کارکنان در فضای حمل‌ونقل عمومی، به موضوع راهکار ساده‌ نورپردازی و روشنایی بیشترنیز  اشاره داشته‌اند گفت: متروی واشنگتن دی سی، بهترین نمره‌ امنیت را به همین دلیل، دریافت کرده است.

احمدنیا افزود: براساس تحقیقات ازآنجاکه عمده‌ کارشناسان حمل‌ونقل، قانون‌گذاران و سیاست‌گذاران این حوزه را مردان تشکیل داده‌اند آن‌چنان حساسیتی نسبت به مسائل ویژه‌ی زنان ندارند و این مسئله که امری جنسیتی تلقی می‌شود، برایشان نامرئی و ناملموس است.

وی ادامه داد: همچنین آنکه نورپردازی خیابان‌ها وقتی زنان از اتوبوس پیاده می‌شوند و مسیر رفت‌وآمدشان نیز باید به‌اندازه کافی روشن و در معرض دید باشد که این مسئله نیز  نیازمند اتخاذ سیاست‌های زیرساختی تأمین امنیت است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‌طبابایی در پایان با بیان آنکه سیاست‌گذاری یک‌سویه بوده و سویه‌ دیگر آن تغییرات فرهنگی و تغییر رفتار و نگرش است که باید تحقق پذیرد گفت: مشکل فرهنگی اجتماعی دیگری که زنان با آن مواجه اند عدم توجه به نیازهای ویژه‌ی زنان مسن، معلول، زنان دارای فرزندان کوچک یا زنان باردار و نظایر آن است. این مشکل منتهی به حذف یا طرد زنان دارای این شرایط شده که نوعی بی‌عدالتی اجتماعی و قرار دادن زنان در حاشیه است.