مفاد برجام همچنان در حال تغییر به نفع ایران است

رویداد24- الی لیک، ستون نویس بلومبرگ و دیلی بیست طی یادداشتی برای بلومبرگ ویو به تحلیل اقدامات دولت اوباما پس از توافق هسته ای در قبال ایران پرداخته و آنها را امتیازاتی می خواند که خارج از توافق هسته ای از سوی واشنگتن به تهران اعطا می شود.

به گزارش گروه بین الملل رویداد24 به نقل از بلومبرگ ویو، الی لیک نوشت: مانند اکثر افراد در واشنگتن من هم این برداشت را داشتم که مذاکرات هسته ای با ایران در ماه جولای پایان یافته است. کنفرانس مطبوعاتی در وین برگزار شد، سازمان ملل تحریم های علیه ایران را لغو کرد و مخالفت هایی در کنگره ابراز شد. اما به نظر می رسد اشتباه می کردم.

باید زمانیکه در پایان مذاکرات هیچ کس مجبور نبود، چیزی را امضا کنند یا زمانیکه این «توافق» به عنوان یک پیمان برای تصویب به سنا اعطا نشد، بیشتر مشکوک می شدم. و با وجود آنکه ایرانیان با کاهش مواد هسته ای موافقت کردند، تعدیل سایت ها را پذیرفتند و اجازه نظارت بیشتر را دادند، همچنان در حال چانه زدن بر سر مفاد این توافق هستند.

آسوشیتدپرس به نقل از مقامات آمریکایی نوشت احتمال دارد دولت اوباما به زودی به بانک‌ها و دولت‌های خارجی اجازه دهد از دلار در برخی مبادلات تجاری با ایران استفاده کنند. این در حالی است که زمانیکه کاخ سفید تلاش می کرد کنگره را در مورد توافق هسته ای ایران متقاعد کند، مقامات خزانه داری آمریکا متعهد شدند که این توافق امکان چنین معاملات دلاری را فراهم نمی کند، چراکه سیستم مالی ایران بارها محل نگرانی در مورد پولشویی بوده است. این بخشی از توافق ماه جولای که تنها تحریم های هسته ای ایران را لغو می کرد و دیگر تحریم ها را حفظ می کرد، نبود. 

ویپ استنی هویر، رهبر اقلیت دموکرات مجلس نمایندگان روز پنج شنبه در بیانیه ای از وزارت خزانه داری آمریکا خواست که به سمت تغییر قوانین نرود:

«می خواهم صراحتا نگرانی خود را در این خصوص ابراز کنم که دولت پیش از این اعلام کرده بود ورای امتیازاتی که مورد مذاکره قرار گرفت و کنگره نیز در جریان آنها قرار گرفته، امتیازات دیگری (به ایران) اعطا نخواهد شد. من از هرگونه امتیازدهی به ایران بدون دریافت امتیاز متقابل، حمایت نمی کنم.»

البته دیدگاه طرف ایرانی به هیچ وجه این گونه نیست. طی یک ماه گذشته، آیت الله علی خامنه ای، رهبر معظم ایران از عدم پایبندی آمریکا به تعهدات خود گلایه کرده است. ایشان به طور ضمنی اشاره می کنند که اگر آمریکا اقدامات بیشتری صورت ندهد که بانک ها و تجار خارجی از امنیت سرمایه گذاری در ایران اطمینان یابد، ایران هم ممکن است مجبور به پس کشیدن از تعهداتش شود.

و آنچه ذکر شد تازه ترین نمونه امتیازی بود که ایران دریافت کرده است. طی تابستان سال گذشته، جان کری، وزیر خارجه آمریکا به کنگره گفت که قطعنامه سازمان ملل که به تحریم های بین المللی علیه برنامه هسته ای ایران پایان می دهد، به هر صورت موضوع ممنوعیت آزمایش بالستیک از سوی ایران را حفظ می کند. و با وجود نامه 28 مارس آمریکا و اتحادیه اروپا به سازمان ملل، مجمع عمومی طی هفته گذشته آشکارا از اعلام اینکه رزمایش موشکی ایران نقض آن قطعنامه بوده، سرباز زد.

با وجود واکنش ها در واشنگتن نسبت به این رزمایش موشکی، به ندرت روزی بدون تاکید مقامات ایران بر حق آزمایش هر تعداد موشکی که می خواهند، گذشته است. 

این روند در تابستان آغاز شد؛ زمانیکه اوباما شخصا با کنگره و مردم اطمینان داد که آژانس بین المللی انرژی اتمی توانایی بازرسی از هر محل مشکوکی که بخواهد را دارد و ایرانیان اعلام کردند که تاسیسات نظامی شان غیرقابل دسترسی است.

بعدا مشخص شد که حق با آنها بوده است. زمانیکه آژانس برنامه ای را برای بازرسی از سایت پارچین آغاز کرد، مقامات ایران مانع از دسترسی کامل بازرسان بین المللی شدند و همه چیز به یک بازدید تشریفاتی از سوی دبیرکل آژانس ختم شد. و ایرانیان اجازه یافتند نمونه گیری های خودشان را ارائه کنند.

کارشناسان در مورد اینکه آیا این امتیازات پسا توافق چشمگیر بوده یا خیر، اختلاف دارند. دولت اوباما اینطور استدلال می کند که ایران به تعهدات اولیه خود پایبند بوده است. اما این مسئله باعث خلط مبحث می شود. باراک اوباما علیرغم وعده انتخاباتی سال 2012 خود در جولای گذشته توافقی را پذیرفت که به ایران اجازه حفظ یک برنامه هسته ای در ابعاد صنعتی را می دهد. و اگر امتیازات بیشتری به ایران داده نشود، این کشور همواره می تواند برنامه خود را ازسر بگیرد.

در تئوری، اوباما و روسای جمهور بعدی آمریکا می توانند در آن زمان تحریم هایی را اعمال کنند اما در عمل، متقاعد کردن متحدان و دشمنان آمریکا برای برداشتن گام های جدی در این جهت، بسیار سخت تر خواهد بود، بخصوص با توجه به اینکه بسیاری از دیگر کشورها حال به دنبال سرمایه گذاری مجدد در اقتصاد ایران هستند. به هر حال سال ها طول می کشد تا ائتلافی شکل بگیرد که تحریم هایی که منجر به مذاکره ایران با قدرت های جهان شد را اعمال کند.

به نظر می رسد مقامات ایران این نکته را به خوبی دریافته اند، دولت اوباما هم همینطور. و مفاد توافقی که ما فکر می کردیم در جولای کامل شد، در حال تغییر به نفع ایران است.