چگونه خطر "زمستان هسته‌ای" جنگ سرد را تغییر داد
به گزارش پابلیک رادیو اینترنشنال، زمانی که ایالات متحده و اتحاد شوروی مجموعه‌ای از تسلیحات هسته‌ای خوف‌انگیز را در خلال اوج جنگ سرد جمع‌آوری می‌کردند، کارل سیگن (Carl Sagan)، دانشمند بزرگ هسته‌ای و ستاره‌شناس سعی کرد تا به جهان درباره خطرات زمستان هسته‌ای هشدار دهد.
سیگن می‌گوید: در زیر این توده تیره و تار، عملا همه منابع وحشی و اهلی غذایی نابود خواهند شد. بسیاری از بازماندگان انسان‌ها از قحطی خواهند مرد. انقراض گونه‌های انسانی امکانی واقعی خواهد بود.
مقاله‌ای از نیویورک تایمز و گروه مستندسازی رترو ریپورت نشان می‌دهد چگونه تئوری سیگن در سراسر جامعه علمی طنین‌انداز شد و به اذهان سیاست‌گذاران نفوذ کرد.
اندی روکین، استاد دانشگاه پیس و نویسنده وبلاگ دات ارث متعلق به نیویورک تایمز می‌گوید: این واقعا چیز مخوفی بود و درست در زمانی مطرح شد که مردم به طور جدی نگران بودند. در آن زمان تنش‌های زیادی وجود داشت و نتایج نامطلوب زیادی امکان داشت رخ دهد.
از طرق بسیاری، تئوری زمستان هسته‌ای یک تغییر دهنده بازی بود. روکین می‌گوید جامعه علمی پیش از آن تلاش نکرده بود تا میزان خرابی که پس از جنگ هسته‌ای به وجود خواهد آمد را محاسبه و برآورد کند.
کارل سیگن در اکتبر 1983 گفت: پیامدهای جهانی جنگ هسته‌ای موضوعی تابع ارزیابی تجربی نیست؛ ممکن است ما همگی در محاسبات‌مان اشتباهات بدی را مرتکب شده باشیم اما من نمی‌خواهم زندگی‌ام را بر سر آن قمار کنم.
در سال 1982 سیگن و دانشمندان همکارش - ریچارد پی تورکو، اوون تون، توماس پی آکرمن و جیمز بی پولاک - از مدل‌های آب و هوایی که در ابتدا برای تحلیل گرمایش اولیه جهان طراحی شده بود استفاده کردند تا نشان دهند چگونه سیاره زمین از یک جنگ هسته‌ای کامل تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. نتایج تحقیقات‌شان در مجله علمی در سال 1983 منتشر شد.
آکادمی ملی علوم، پنتاگون و اتحاد شوروی در ابتدا تئوری زمستان هسته‌ای را به عنوان واقعیت پذیرفتند، چیزی که به جهان در حفاظت از بروز جنگ هسته‌ای واقعی در زمانی که تنش‌ها رو به افزایش بود، کمک کرد.
روکین در این باره گفت: گورباچف از زمستان هسته‌ای استقبال کرد. ریگان مقداری درباره آن صحبت کرد و این تئوری نوعی منطق را به وجود آورد. این تئوری مانند دکترین تضمین تخریب متقابل به اضافه علامت تعجب بود.
نه تنها این جنگ دهشتناک خواهد بود بلکه این جنگ پیروزی هیچ‌کس را تضمین نمی‌کند. تئوری زمستان هسته‌ای اهمیت زیادی داشت زیرا این تئوری از سوی سیگن و دیگر دانشمندان مطرح می‌شد نه از طرف مقامات نظامی و سیاست‌گذاران و در آن زمان سیگن از تلویزیون ملی استفاده کرد تا به جهان درباره زمستان هسته‌ای هشدار دهد چیزی که در اذهان جامعه متبلور شد.
سیگن در گفت‌وگو با ای بی سی در سال 1983 گفت: اتاقی مملو از بنزین را تصور کنید که در آن دو دشمن کینه‌توز وجود دارند . یکی از آن‌ها 9 هزار کبریت و دیگری 7 هزار کبریت دارند. هر یک از آن‌ها نگران این است که چه کسی جلوتر است؛ چه کسی قوی‌تر است. در واقع این وضعیتی است که ما در آن قرار داریم.
روکین برای نخستین‌بار تئوری زمستان هسته‌ای را 31 سال پیش به عنوان روزنامه‌نگار ساینس دایجست بررسی می‌کرد. گرچه تئوری سیگن به چیزی نزدیک به پاییز هسته‌ای – جهانی که در آن انسان‌ها می‌توانند بعد از جنگ هسته‌ای بقا یابند اما جامعه‌ای که اکنون آن را می‌شناسیم نابود شده است- تقلیل یافت اما روکین می‌گوید چنین چشم‌اندازی هنوز هم می‌تواند وحشتناک باشد.
جامعه جهانی سعی دارد تا از بروز چنین فاجعه‌ای جلوگیری کند. هفته گذشته بیش از 50 رهبر جهان در اجلاس امنیت هسته‌ای به میزبانی باراک اوباما، رییس‌جمهور ایالات متحده گرد هم آمدند. این اجلاس در واشنگتن حول محور حل مساله زباله هسته‌ای، سوخت هسته‌ای تسلیحاتی و دور نگه داشتن سلاح هسته‌ای موجود از دسترس گروه‌های تروریستی مانند داعش تمرکز داشت.
اوباما در این اجلاس گفت: خطر دستیابی و استفاده از سلاح هسته‌ای از سوی گروه‌های تروریستی یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای امنیت جهانی است.
اگرچه این اجلاس نشان می‌دهد که تا چه اندازه گفت‌وگوهای جهانی درباره سلاح‌های هسته‌ای پس از جنگ سرد بروز می‌یابند اما روکین هنوز به آرامش نرسیده است.
او می‌گوید: هنوز این زرادخانه‌های بزرگ در سراسر دنیا وجود دارند و هنوز انسان‌ها مستعد اشتباه هستند حتی با وجود تکنولوژی‌های بسیار امن. ما باید این موضوع را به خاطر بسپاریم و درباره پیامدهایی که ممکن است به طور پیش پا افتاده ای نامحتمل باشند اما باید در نظر گرفته شوند، تفکر کنیم.
به گزارش ایسنا، کارل ادوارد سیگن زاده 9 نوامبر 1934- درگذشت 20 دسامبر 1996. اخترشناس، اختر شیمیدان، نویسنده و مروج اخترشناسی، اختر فیزیک و سایر علوم طبیعی بود. او پیشگام اختر زیست شناسی و بنیان‌گذار طرح جست‌وجوی هوش فرازمینی بود.
