۷۵۰ هزار تومان سهم هر خودرو از هزینه جدید دولت برای خودروسازان/ با ۱۵ هزار میلیارد تومان چه کار‌هایی می‎توان انجام داد؟

رویداد۲۴ عباس تابش، رییس سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد برای بهبود وضعیت تولید در دو خودروساز بزرگ کشور مبلغ ۱۵ هزار میلیارد تومان به عنوان سرمایه در گردش به آنان پرداخت خواهد شد.

این در حالی است که این مقام ارشد سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان مشخص نکرده است که این حجم از پول از کجا تامین شده و به طور مشخص به کجا تخصیص داده می‌شود.

شرکت‌های خودروساز که در واقع واحد تولیدی هستند و می‌بایست عاملی بر افزایش درآمد ملی باشند، امروز به شرکت‌های زیان‌دهی تبدیل شده‌اند که پول‌های خزانه صرف آن‌ها می‌شود. مشخص نیست که این ۱۵ هزار میلیارد تومان که به خودروسازان پیش‌کش شده است دقیقا برای صرف چه فعالیتی است و پرداخت این هزینه گزاف دقیقا بناست چگونه به داد صنعت خودرو در کشور برسد.

طبق آمار‌های رسمی، در حال حاضر در ایران ۲۰ میلیون خودرو وجود دارد که با یک حساب سرانگشتی می‌توان فهمید که سرانه هر خودرو از ۱۵ هزار میلیارد تومان اعطایی به خودروسازان داخلی، ۷۵۰ هزار تومان است.

طبق آمار‌های رسمی، در حال حاضر در ایران ۲۰ میلیون خودرو وجود دارد که با یک حساب سرانگشتی می‌توان فهمید که سرانه هر خودرو از ۱۵ هزار میلیارد تومان اعطایی به خودروسازان داخلی، ۷۵۰ هزار تومان است

امروز تولیدات خودروسازان ایرانی به تصدیق اکثر کارشناسان و حتی پلیس فاقد استاندارد‌های لازم ایمنی و زیست محیطی است و تجربه نیز نشان داده اعطای این ۱۵ هزار میلیارد تومان هم دردی از مسائل زیست محیطی و ایمنی خودرو‌های ساخت داخل نمی‌کاهد، بلکه شاید بتواند به تعادل میان عرصه و تقاضا کمک کند.

ماجرای اجاره کاتالیست‌ها

درعین حال پیشتر نیز اعلام شد یکی از استاندارد‌های لازم برای اخذ مجوز معاینه فنی خودرو‌ها نصب کاتالیست است که یکی از قطعات کاهنده آلایندگی در خودرو‌ها به‌شمار می‌آید. این قطعه در همه خودرو‌های دارای استاندارد یورو۲ به بعد نصب شده است، اما بسیاری از خودرو‌هایی که هم‌اکنون در سطح شهر‌ها تردد می‌کنند این استاندارد را ندارند و لذا کاتالیست در خودروی آن‌ها نصب نیست. حتی پیشتر نیز اخباری منتشر شده که برخی از دارندگان خودرو برای دور زدن معاینه فنی کاتالیست‌ها را به صورت ساعتی اجاره و پس از اخذ مجوز مربوطه این قطعه را از خودروی خود باز می‌کنند.

برابر آمار اعلام شده در اواخر آبان ماه سال جاری، قیمت کاتالیست برای خودرو‌های پژو ۲۰۶، سمند و پرشیا حدود ۶۰۰ هزار تومان، پژو۴۰۵ حدود ۵۲۰ هزار تومان و پراید ۴۰۰هزار تومان است که علاوه بر خرید کاتالیست، نصب، تعویض سنسور، اجرت و… به حدود یک میلیون تومان می‌رسد؛ لذا شاید بهتر این بود که برای حفظ محیط زیست هم که شده، دولت بخشی از این اعتبار ۱۵ هزار میلیاردی را صرف اجرای پروژه نصب کاتالیست در خودرو‌های فاقد استاندارد یورو۲ می‌کرد تا بلکه بتوانیم هوای بهتری استشمام کنیم.

البته مثال نصب کاتالیست‌ها تنها یک نمونه از کار‌هایی است که دولت می‌تواند به جای تخصیص اعتبار مستقیم به خودروسازان از آن برای کاهش آلایندگی‌ها و ارتقای مسائل ایمنی خودرو‌های فاقد استاندارد‌های لازم انجام دهد.

شاید بهتر این بود که برای حفظ محیط زیست هم که شده، دولت بخشی از این اعتبار ۱۵ هزار میلیاردی را صرف اجرای پروژه نصب کاتالیست در خودرو‌های فاقد استاندارد یورو۲ می‌کرد تا بلکه بتوانیم هوای بهتری استشمام کنیم

در عین حال بسیاری از کارشناسان معتقدند که اولا پرداخت این پول جهت بهبود تولید و تامین سرمایه در گردش، به علت بدهی‌های عمده خودروسازان یک امر متناقض است و دوم اینکه وقتی از بهبود وضعیت تولید حرف می‌زنیم این یک کلی‌گویی است و مشخص نیست که بناست بر کدام بخش از تولید سرمایه گذاری شود.

این همه پول از کجا آمده است؟

بهرام شهریاری، کارشناس صنعت خودرو در این‌باره به خبرنگار اقتصاد۲۴ گفت: ابتدا باید مشخص شود که دلیل پرداخت این حجم از پول به چه علت است؟ آیا ۱۵ هزار میلیارد هبه شده است که تیراژ تولید بالا برود یا اینکه با این پول بخشی از بدهی‌های خودروسازان به قطعه سازان پرداخت شود؟ و همچنین باید مشخص شود این میزان از پول از کجا آمده است و مبنای آن مشخص باشد.

وی افزود: این مسائل در دنیا وجود دارد؛ برای مثال شرکت جنرال موتورز آمریکا دوبار ورشکست شده است، اما به علت حفظ اشتغال و نقش موثر این کارخانه در افزایش تولید ناخالص داخلی، دولت آمریکا با تخصیص منابع مالی این شرکت را از ورشکستگی نجات داد و آن را حفظ کرد، اما در کشور ما اگر بگویند شرکتی ورشکسته شده یعنی همه باید به سرش بریزند و اوضاعش را بدتر کنند.

شهریاری ادامه داد: اگر شرکت‌های ایران خودرو و سایپا به مرز ورشکستگی رسیده اند و دولت می‌خواهد برای بقای آن‌ها مبلغی را هبه کند در ابتدا باید ببیند علت ورشکستگی چیست و با این بودجه علت‌های ورشکستگی را برطرف کند که دوباره تکرار نشوند؛ اگر دولت گفت: من هبه می‌کنم که این شرکت‌ها از بحران در بیایند باید ابتدا بحران‌ها را شناسایی کند و بابت آن‌ها پول بپردازد و یکی از مهمترین این بحران‌ها بدهی خودروسازان به قطعه سازان است چرا که خودروسازان تا اکنون ۲۰ هزار میلیارد تومان به قطعه سازان بدهی دارند.

اگر شرکت‌های ایران خودرو و سایپا به مرز ورشکستگی رسیده‌اند و دولت می‌خواهد برای بقای آن‌ها مبلغی را هبه کند در ابتدا باید ببیند علت ورشکستگی چیست و با این بودجه علت‌های ورشکستگی را برطرف کند که دوباره تکرار نشوند

سرمایه در گردش یعنی چه؟

این کارشناس خورو اظهار کرد: اگر بنای دولت بر رفع بحران است چرا این ۱۵ هزار میلیارد تومان را به خودروسازان می‌دهد که تکه تکه اش کنند و به شرکت‌های نورچشمی قطعه ساز بدهند که اعلام شده سه هزار میلیارد بدهی دارند؟

شهریاری با اشاره به اینکه به گفته عباس تابش هدف از پرداخت این پول بهبود تولید و افزایش سرمایه در گردش بوده است، تصریح کرد: سرمایه در گردش مفهوم دارد؛ وقتی می‌گویند بهبود تولید، پس این مسئله هیچ ارتباطی به سرمایه در گردش ندارد و لذا این حرف متناقض است؛ خودروسازان سرمایه در گردش را در موضوعات ثابت، حبس می‌کنند که خود این مسئله یکی از عوامل عقب ماندگی تولید است.

وی افزود: وقتی می‌گوییم بناست تولید را بهبود بخشیم باید مشخص کنیم که دقیقا می‌خواهیم روی واحد تحقیقات سرمایه گذاری کنیم یا واحد طراحی خودرو که نداریم را راه اندازی کنیم یا در بخش تحقیق و توسعه فعالیت کنیم.

وقتی می‌گوییم بناست تولید را بهبود بخشیم باید مشخص کنیم که دقیقا می‌خواهیم روی واحد تحقیقات سرمایه‌گذاری کنیم یا واحد طراحی خودرو که نداریم را راه‌اندازی کنیم یا در بخش تحقیق و توسعه فعالیت کنیم

علت کاهش تیراژ تولید نپرداختن طلب قطعه‌سازان است

این کارشناس خودرو با اشاره به اینکه در حال حاضر خودروسازان کمتر از ظرفیت موجود فعالیت می‌کنند بیان کرد: سرمایه در گردش یعنی اینکه شرکت‌های خودروسازی بدهی هایشان را پرداخت کنند؛ در حال حاضر تیراژ تولید کاهش یافته است و علت آن این بوده است که بدهی قطعه سازان پرداخت نشده و آن‌ها هم دیگر توان تولید قطعه ندارند و وقتی قطعه نرسد خطوط تولید تعطیل می‌شوند؛ بنابراین وقتی می‌گوییم بناست سرمایه در گردش تامین شود معنای آن پرداخت طلب قطعه سازان است که این پرداخت هبه به قطعه سازان نیست بلکه پرداخت مطالباتشان است، مطالباتی که ماه‌ها از آن گذشته و قطعه سازان به علت عدم دریافت و پرداخت هزینه‌های خود توسط بانک ها، جریمه و مجبور شده اند برای آنکه بابت بدهی به زندان نروند ماشین آلات خود را بفروشند؛ در نتیجه قطعه سازان بدون انتظار گرفتن هیچ جریمه‌ای فقط می‌خواهند طلب خود را دریافت کنند.

۱۵ هزار میلیارد تومان خرج چه چیز خواهد شد؟

شهریاری خاطرنشان کرد: باید مشخص شود که ۱۵ هزار میلیارد پرداخت شده برای چیست؟ اگر برای تامین سرمایه در گردش هست یعنی تامین قطعات که یا به قطعه‌سازان برمی گردد یا به مواد اولیه؛ نمی‌شود در تلویزیون بگوییم ۱۵ هزار میلیارد تومان هبه کردیم؛ این پول از کجا آمده و آیا سازمان حمایت از تولید کننده و مصرف کننده در بودجه ردیف دارد که چنین بخششی کرده است؟