رویداد۲۴ بررسی کرد؛
روایت‌های جدید بریتانیا در سالگرد انقلاب ایران/ ماجرای کمک‌های تسلیحاتی انگلستان به انقلابیون چه بود؟
چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی به واسطه شعار‌هایی که برخی مقام‌های آمریکایی از جمله جان بولتون مشاور امنیت ملی ترامپ درباره این کلید واژه مطرح کرده بود، مورد توجه همه رسانه‌های جهان قرار گرفته است.
رویداد۲۴ «جان بولتون» در طول دو سال گذشته بار‌ها از این کلیدواژه استفاده کرده و گفته جمهوری اسلامی ایران شاهد چهلمین سالگرد انقلاب نخواهد بود، شاید به همین دلیل بود که امسال برخلاف سال‌های گذشته که پرونده انقلاب همزمان با سالگرد انقلاب در ۲۲ بهمن برای رسانه‌های جهان باز می‌شود، از ۱۲ بهمن بازتاب گسترده‌ای داشته است.
روزنامه «دهلی تایمز» در گزارش خود به غیبت خانواده امام در سیاست ایران اشاره کرده و نوشته برخلاف بسیاری از کشور‌هایی که به صورت سلسله‌ای اداره می‌شوند، فرزندان «آیت‌الله خمینی» هرگز به طور کامل وارد عرصه سیاست نشدند. بخشی به این خاطر که آیت‌الله شخصا چنین وصیتی داشته و بخش دیگری به این خاطر تردید‌هایی که درباره خانواده بنیانگذار انقلاب اسلامی وجود دارد.
این رسانه هندوستانی در ادامه گزارش خود به یادداشت‌های سازمان سیا در ارزیابی انقلاب اسلامی اشاره کرده و گفته این سازمان اعتراف کرده انقلاب بدون خمینی به پیروزی نمی‌رسید. او از تکرار، ریتم، تصاویر اغراق‌آمیز و جوک‌های سیاسی برای مخابره پیام خود در ایران استفاده می‌کرد و در سخنرانی‌های خود بعضا صحبتش را متوقف می‌کرد تا احساسات را برانگیزد.
خانواده آیت الله خمینی بعد از بروز برخی تغییرات در کشور وارد سیاست شدند. با تولد جنبش سیاست اصلاحات در کشور که به دنبال تغییر در حکومت ایران و آزادی‌های بیشتر بر مردم بود، برخی اقوام آیت الله نیز وارد سیاست شدند. زهرا اشراقی همسر محمد خاتمی در سال ۲۰۰۴ برای انتخابات مجلس اقدام کرد، اما توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شد. شورای نگهبان علی اشراقی برادر زهرا را نیز در سال ۲۰۰۸ رد صلاحیت کرد.
احمد خمینی فرزند سید حسن خمینی نوه آیت الله در اینستاگرام خود تصاویری در لباس‌های غربی و عمامه مشکی که به معنای سیادت اوست منتشر می‌کند. او آزادانه تصاویر سید محمد خاتمی را که در حال حاضر ممنوع التصویر است را منتشر می‌کند. پدر او سید حسن خمینی در سال ۲۰۱۶ از رقابت در انتخابات خبرگان رهبری منع شد.
ترس از ایجاد یک حکومت موروثی در ایران همچنان وجود دارد؛ به گونه‌ای که حسن روحانی اخیرا در یک سخنرانی انقلاب اسلامی را انقلابی خواند که برای جلوگیری از وجود چنین حکومتی بنا شده است.
«میدل ایست آی» در یادداشتی به قلم مارک کورتیس روزنامه‌نگار و تاریخدان بریتانیایی، نسبت انگلیس با انقلاب اسلامی را در سه واژه تعریف کرده است: مصلحت، سلاح و معاملات مخفی. در این گزارش گفته شده باوجود اینکه ایران قدرت‌های غربی در خاورمیانه را به چالش کشیده، اما روابط ایران اسلامی با بریتانیا همیشه روابط تیره‌ای نبوده است.
«میدل ایست آی» نوشته بریتانیایی‌ها قبل از انقلاب اسلامی دست از حمایت از شاه کشیده بودند و به دنبال تعامل با نیرو‌های اپوزیسیون حکومت پهلوی بودند و به همین دلیل به محض اینکه نظام اسلامی روی کار آمد دولت بریتانیا مشغول تسلیح ایران شد تا از این کشور به عنوان سپری برای مبارزه با شوروی استفاده کند.
«میدل ایست آی» در حالی از کمک تسلیحاتی بریتانیا به ایران سخن گفته که پس از انقلاب، ایران درگیر جنگ هشت ساله یا عراق بود و در آن مدت یکی از مشکلات اساسی کشور، خرید تسلیحات نظامی برای ادامه جنگ بوده است. هیچ سند تایید شده‌ای مبنی بر کمک تسلیحاتی انگلستان به ایران در دوران جنگ وجود ندارد.
در گزارش «میدل ایست آی» به نقش بریتانیا در حمایت از شاه در جریان کودتای ۲۸ مرداد اشاره شده و گفته شده بریتانیا در آن زمان ترجیح می‌داد یک دیکتاتوری روی کار باشد که مساله نفت را به درستی حل و فصل کند. برخی اسناد نشان دهنده حمایت بریتانیا از آیت الله کاشانی در جریان کودتای ۲۸ مرداد برای برگزاری تظاهرات‌هایی ضد مصدق است.
به گزارش رویداد۲۴ چندی پیش بی بی سی فارسی سندی مبنی بر کمک مالی انگلستان به ایت الله کاشانی منتشر کرد و فرزند آیت الله کاشانی در پاسخ به اعتبار آن سند به خبرگزاری ایلنا گفته بود «حتی یک بقّال سرگذر هم حساب دخل و خرج خود را روشن‌تر از آن ثبت و ضبط می‌کند.»
بعد از کودتا، شاه ۲۵ سال بر سر کار بود و مخالفانش را سرکوب می‌کرد و ساواک با کمک آموزش‌های بریتانیا این سرکوب‌ها را هدایت می‌کرد. یک سال قبل از انقلاب اسلامی «مارگارت تاچر» نخست وزیر بریتانیا به تهران سفر کرد و شاه را یکی از بصیرترین رهبران جهان خوانده بود. تنها چند ماه بعد دولت «جیمز کالاهان» به طور مخفیانه با درخواست کمک شاه برای ارسال افراد و سلاح جهت سرکوب تظاهرات کنندگان ایرانی موافقت کرد.
«کالاهان» در اکتبر ۱۹۷۸ که تظاهرات‌ها در تهران بالا گرفته بود در یادداشتی به وزیر خارجه خود «دیوید اون» نوشت: بیش از این نمی‌توانم به شاه شانس بدهم. باید به فکر برقراری ارتباط با شخصیت‌های اپوزیسیون باشیم.
«میدل ایست آی» در گزارش خود نوشته در ماه اکتبر ۱۹۷۸ مقامات انگلیس به این نتیجه رسیدند که نجات شاه بعید به نظر می‌رسد و انقلاب در آستانه پیروزی است. مقامات وزارت خارجه بریتانیا در باره اینکه بریتانیا باید کاملا تغییر موضع داده و از اپوزیسیون حمایت کند استدلال‌هایی را مطرح می‌کردند.
شاه تهران را در ۱۶ ژانویه ۱۹۷۹ ترک کرد و آیت الله خمینی ۱ فوریه به تهران بازگشت. لندن و واشنگتن هر دو از پذیرش درخواست پناهندگی شاه ایران سر باز زدند.
وزیر خارجه وقت بریتانیا درباره این تصمیم گقته بود: «به این تصمیم افتخار نمی‌کنم. دلیل کار ما جمع بندی‌هایی بود که درباره منافع ملی‌مان داشتیم. این یک اقدام ذلیلانه بود.»
با انتخاب دولت موقت، کالاهان بلافاصله دولت جدید در ایران را به رسمیت شناخت. جان هانت وزیر کابینه «کالاهان» در نامه‌ای به نخست وزیر نوشت: شما نباید هیچ فرصتی را برای ارتباط با دولت جدید ایران از دست بدهید.
«مارگارت تاچر» نیز به دولت جدید اطمینان داد که توافق‌های تسلیحاتی بریتانیا با ایران در زمان شاه به قوت خود باقی است و بریتانیا تانک‌هایی که خریداری شده را به ایران تحویل خواهد داد.
مارک کورتیس در گزارش خود مدعی شده با روی کار آمدن مجدد دولت تاچر، بریتانیا به تسلیح و تعلیم ارتش جدید در ایران مشغول شد. در آپریل ۱۹۸۰ یعنی چند ماه بعد از بحران گروگانگیری سفارت آمریکا، بریتانیا هنوز مشغول آموزش ۳۰ افسر ارتش ایران در بریتانیا بود. با حمله شوروی به افغانستان، تاچر، ایران اسلامی را نیرویی برای مبارزه علیه ایدئولوژی شوروی می‌دانست.
نویسنده گزارش در بخشی از متن خود نوشته در سال ۱۹۸۲ بریتانیا به طور مخفیانه به جمهوری اسلامی کمک کرد تا حزب توده را که اصلی‌ترین حزب کمونیست در ایران بود سرکوب کند. اطلاعات انگلیس با کمک سازمان سیا لیستی از عوامل حزب توده در ایران را در اختیار نظام جمهوری اسلامی قرار داد. تعداد زیادی از عوامل این حزب اعدام شدند و بیش از ۱۰۰۰ تن از اعضای ان بازداشت شدند و در نهایت فعالیت این حزب نیز ممنوع اعلام شد.
اما بریتانیا از این هم فراتر رفت. دولت تاچر در جریان جنگ ایران و عراق هر دو طرف را تسلیح می‌کرد. از روزهای اولیه جنگ بریتانیا موتور‌های تانکی به ارزش چندین میلیون پوند را در اختیار ایران قرار داد.
نخست وزیری بریتانیا با کمک کمپانی‌ای تخت عنوان «الیون اینترنشنال» به طور محرمانه محموله‌های سلاح را در اواسط دهه ۱۹۸۰ در اختیار ایران قرار داد و کمپانی BMARC نیز سلاح‌های دریایی و قطعاتی را از طریق سنگاپور به ایران صادر می‌کرد. در سال ۱۹۸۶ یک کمپانی دولتی بریتانیا پنج محموله حاوی مواد شیمایی تتریل که برای مواد منفجره مورد استفاده قرار می‌گرفت را به ایران صادر کرد.
در حال حاضر بریتانیا با ایران مشکل دارد و افراط گرایان در اسرائیل و آمریکا برای شروع یک جنگ جدید فشار می‌آورند، اما دیگر سال‌های ۱۹۵۳ (کودتای ۲۸ مرداد) گذشته و مطمئنا بریتانیا به این نتیجه رسیده که ایران قدرتمند‌تر از عراق در دوران صدام حسین و لیبی در دوران قزافی است.
در حال حاضر لندن به تقویت منافع تجاری در ارتباط با ایران ادامه می‌دهد؛ در حالی که بعضا در جبهه آمریکا در مقابل ایران نقش آفرینی می‌کند.
«رویتررز» نیز گزارشی از نوفل لوشاتو تهیه کرده و نوشته چهل سال پیش مردی که انقلاب اسلامی را رهبری کرد در یک خانه ساده در روستایی خارج از پاریس روزهای خود را زیر درخت سیب می‌گذارند و به قیام در ایران فکر می‌کرد.
«ژان کلود سینتاس» هنرمند فرانسوی چند خیابان پایین‌تر از منزل آیت الله در آن زمان اقامت داشت و روحانیونی را که با عبا و عمامه از خیابان‌های نزدیک منزلش عبور می‌کردند به یاد دارد.
«سینتاس» در باره خاطرات خود از زمان اقامت آیت الله خمینی در فرانسه به این رسانه گفته برای ما و مردم نوفل لوشاتو این سوال وجود داشت که چرا این‌ها اینقدر مهمند؟ این همه پلیس و هلی کوپتر آنجا چه می‌کند؟ هدف آن‌ها برای ما قابل درک نبود. حتی اگر می‌دانستیم که این‌ها علیه شاه در ایران مبارزه می‌کنند.
آرشیو رویترز از آن زمان نشان می‌دهد که خمینی بر روی تشک چه خود زیر درخت سیب می‌نشسته و قالی نماز ایرانی روبه روی او پهن بوده است.
تصاویر دیگر نشان می‌دهد که او در خیابان‌های روستا به همراه دو پسربچه قدم می‌زند. پسربچه‌ها نوه‌های او هستند و خیابان پر از برف است. پلیس در منطقه حضور دارد.
به گزارش رویداد۲۴ یکی از ساکنان وقت نوفل لوشاتو می‌گوید همیشه روایت‌هایی درباره آقای خمینی در جریان بود. برخی می‌گفتند آیت الله و اطرافیانش خانه‌های زیادی را در روستا دیده بودند که از خانه‌ای که در آن اقامت داشتند بسیار بزرگتر بود، اما آن‌ها این خانه ساده را انتخاب کردند. شاید به این دلیل که یک پنجره بسیار بزرگ به سمت مکه داشت. او یک خانه ساده را انتخاب کرد.
«پائول تیلور» خبرنگار جوان رویترز در آن سال‌ها برای پوشش اخبار و مصاحبه با رهبر انقلاب ایران انتخاب شده بود.
او گفته: آقای خمینی احساسات کمی بروز می‌داد و بسیار خونسرد بود و انگار در یک سیاره دیگر زندگی می‌کرد.
تیلور آن روز‌ها را به خاطر دارد و گفته زمانی که آیت الله فرانسه را ترک کرد نمی‌دانستند که آیا هواپیما مورد حمله قرار می‌گیرد یا اجازه نشستن در خاک ایران را پیدا می‌کند یا نه.
این رسانه در پایان یادداشت خود نوشته: امروز خانه آیت الله در نوفل لوشاتو به سادگی همان زمان‌هاست.
خبر های مرتبط
